Tɛla kɔ ndwokɔ mɔɔ ɩwɔ zʋ

Tɛla kɔ Ndwokɔ mɔɔ bɛhyɩhyɛ

Halfpoint image/Moment via Getty image

BƆHƆ ƆZƲLƆ BƆWƖƐNƖ!

Pɔkɔdɩlɛ Nwʋ Nnimidivʋlɔ Be Hã Kɛɛ, Sohyiya Midiya Kɔhʋla Kenyia Mmɩlantɩyɛ Nɩɩ Nɣɛdɛkɛ Zʋ Tumi—Mɩnla Yɛ Bayɩbʋlʋ Yɩ Kã a?

Pɔkɔdɩlɛ Nwʋ Nnimidivʋlɔ Be Hã Kɛɛ, Sohyiya Midiya Kɔhʋla Kenyia Mmɩlantɩyɛ Nɩɩ Nɣɛdɛkɛ Zʋ Tumi—Mɩnla Yɛ Bayɩbʋlʋ Yɩ Kã a?

 Wɔ May 23, 2023 nɩ, pɔkɔdɩlɛ nwʋ nnimidivʋlɔ be mɔɔ ɩwɔ United States hanlɩ kɛɛ, sohyiya midiya inyiaa mmɩlantɩyɛ nɩɩ nɣɛdɛkɛ zʋ tumi wɔ ɔhʋanɩ tanɩ zʋ.

  •   “Ɩwɔ numɔ kɛɛ nnwuakula yɛɛ mmɩlantɩyɛ nɩɩ nɣɛdɛkɛ kʋla nyia sohyiya midiya zʋ mfasʋ dɩyɛ, naasʋ̃ ɛbɩbɛlɛnu da yɩ ali kɛɛ ɩkʋla ɩkã nnwuakula yɛɛ mmɩlantɩyɛ nɩɩ nɣɛdɛkɛ bɛ ɛbɩlawɔlɛ nɩɩ bɛ adwɩnɩ sʋ̃.”—Social Media and Youth Mental Health: The U.S. Surgeon General’s Advisory, 2023.

 Ɛbɩbɛlɛnu azʋlɔtʋ kilehile sianti mɔɔ ɩsɛ kɛɛ yɛma nwʋmɔ hyinyia yɛ nɩ nu.

  •   Bɛzabɛ mɔɔ benyia kɛyɛ alʋbɔ 12 kɔbʋmɩ 15 “mɔɔ bɛsɩkɛ dɔnɩhwɩlɩ mɔɔ ɩbʋ 3 eɣile kʋ̃ bela wɔ sohyiya midiya zʋ nɩ ta nyia adwɩnɩ nu adimakɛlɛ na adwɩnɩndwɩnɩ hyɛ bɔ zʋ.”

  •   Bɛzabɛ mɔɔ benyia alʋbɔ 14 “mɔɔ bɛta bɛfa sohyiya midiya bedi egyima sʋ̃maa nɩ bɛáhʋla bɛda baaba, besizi bɛ wɔ intanɛtɩ zʋ, bɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ bɔ nwʋ ɩáyɛ pɩkɛ baaba, mfasʋ íni bɔ zʋ na adwɩnɩndwɩnɩ sʋ̃maa hyɛ bɔ zʋ. Eyi ta tʋ mmaalɛ nnwuakula tɛla mmenyia nnwuakula.”

 Kɛ ɩkɛyɛ na awʋvʋlɔ bɛahʋla bɛawɔ bo nnwuakula nwʋ banɩ wɔ ɔhawʋ eyimmɔ nwʋ a? Bayɩbʋlʋ fa nwʋmɔ fʋlɔdulɛ ma.

Mɔɔ awʋvʋlɔ kɔhʋla kɛyɛ

 Yɛ nwʋmɔ debe. Kɛ ɔwʋvʋlɔ nɩ, nwʋ asianɩ mɔɔ ɩwɔ numɔ na si pɔkɔ kɛɛ ɛkɛma wʋ ɣa kɛva sohyiya midiya keli egyima anzɛnyɩɩ ɩlɛ́fa ikeli egyima.

 Sɛ ɛma nwʋmɔ ɔhʋanɩ ma wu nnwuakula fa sohyiya midiya di egyima a, mɛyɩ nɩ ɩsɛ kɛɛ ɔnwʋ asianɩ mɔɔ ɩwɔ numɔ nɩɩ kezimɔ bɛlɛ intanɛtɩ bedii egyima nɩ bʋwɔ. Kɛ ɛkɛyɛ yɩ keze a?

 Bɔ wu nnwuakula nwʋ banɩ wɔ ndwokɔ mɔɔ ikelile bɛ nɩ nwʋ. Tɩdɩ́ wu nnwuakula ma bɔnwʋ ndwokɔ mɔɔ ɩkɔhʋla ikelile bɛ nɩ na bɔbʋ.

  •   Mɔɔ Bayɩbʋlʋ yɩ kã: ‘Bɛyɩ́ adwomanlɩwɔlɛ anzɛnyɩɩ nyɛlɩyɛ mbʋanlɩ mbʋanlɩ anzɛnyɩɩ anyɩnlɩbʋlʋ wɔ mʋnlʋmmɔ bo nu donwuu, máma mʋnlʋmmɔ bɛkã adwomanlɩ odwokɔ bela, máma mʋnlʋmmɔ bɛkã ndwokɔ evinli bela yɛɛ máma mʋnlʋmmɔ bɛyɛ agʋlʋbɔnwʋ.’—Ɛfɩsɛsɩmaa 5:3, 4.

  •   Sɛ ɛpɛ ɔnwʋ mɔɔ ɩkɔwʋwa wʋ a, kɩnga odwokɔ mɔ ise “Boa Wo Ba a Ɔyɛ Babun Ma Ɔnyɛ Ahwɛyiye Wɔ Sohyia Midia So .”

 Hyɩhyɛ mmɛla be ma bɛ. Kɛ ndianwʋ nɩ, hyɩhyɛ mmɛla mɔɔ ɩkɛma bɔkɔnwʋ mmɩlɩ nɩɩ dɔnɩhwɩlɩ dʋdʋ mɔɔ bɔkɔhʋla bɛkɛva sohyiya midiya bekeli egyima.

  •   Mɔɔ Bayɩbʋlʋ yɩ kã: “Behilá bɛ ɛbɩlawɔlɛ bʋwɔ na kezimɔ bɔbɔ bɛ ɛbɩla nɩ ɩáyɛlɩ kɛɛ mmenii mɔɔ bézi nɣɛlɛbɛ mfomi kɛɛ nɣɛlɛbɛmaa na bɛva bɛ mmɩlɩ bɛyɛ nninyeni mɔɔ nwʋmɔ hyinyia.”—Ɛfɩsɛsɩmaa 5:15, 16.

  •   Fa vidiyo mɔɔ bɔdʋlɔ mɔɔ ise Má Wʋ Anyɩ Ɩla Ɛkɛ Wɔ Intanɛtɩ Zʋ Nkitanwʋlilɛ Nwʋ nɩ bʋwa wu nnwuakula ma bɛdɩ sianti mɔɔ nwʋmɔ hyinyia kɛɛ bɛhyɩhyɛ mmɛla bɛma bɛ nɩ tʋ.