Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Yatiyätati?

¿Yatiyätati?

Joseyan awkipajj ¿khitïnsa?

Nazaretankir José chachajja, Jesusan uywasir awkipänwa. ¿José chachajj khitin wawapänsa? Mateo qellqatanjja, awkipajj Jacob satänwa sasaw qhanañchi, ukampis Lucas qellqatanjja, “Elí chachan yoqapänwa” sasaw saraki. ¿Kunatsa ukham mayj mayja parlapjjpacha? (Lucas 3:23; Mateo 1:16).

“Jacobusti Josean awkipänwa” sasaw Mateojj qellqäna. Uka arunakajj griego arurjamajja, Joseyan cheqpach awkipawa sañwa muni. Kuna familiatsa Joseyajj jutäna ukjja Mateo qellqerejj sum qhanañchäna. Ukarjamajja, Joseyajj Davidan tronop katoqañapäna ukasti Jesús uywat yoqaparuw pasayatäjjäna.

Lucasajja, “Joseasti Elí chachan yoqapänwa” sasaw qellqarakïna. Ukajj “uywat wawa” jan ukajj “tollqa” sañwa munaspa. Lucas 3:27 qellqatanjja, Salatielajj “Nerin yoqapänwa” sasaw qhanañchi. Ukampis Salatielajj Jeconías chachan yoqapänwa (1 Crónicas 3:17; Mateo 1:12). Amuyatajja, jupajj Nerí chachan phuchapampi jaqechatänwa, ukhamajj tollqapakïnwa. Joseyat amuytʼarakiñäni, Elí chachan María sat phuchapampi jaqechatätap laykojja ‘yoqapjam’ uñtʼatänwa. Ukhamasti kuna familiatsa Jesusajj jutäna ukwa Lucasajj qhanañchaskäna mä arunjja, Mariatwa jutäna saskänwa (Romanos 1:3). Ukhamajja, Jesusajj kawkïr familiatsa juti ukjja, pä toqetwa Bibliajj qhanañchi, ukajj wal yanaptʼistu.

Nayra tiemponjja ¿kuna kasta isinakas utjäna, ukat kunampis tiñipjjerïna?

Uka tiñit isejj 135 maranakats nayra luratawa, mä pʼiyanwa jikjjatasiwayi

Khaysa Asia cheqanakanjja, uwij tʼarwa, cabra, camello tʼarwanakatwa isinak lurapjjerïna. Jilapartejj tʼarwat lurataw wali uñtʼatäna; Biblianjja, uwijanakata, tʼarwa yawiñata ukat tʼarwat lurat isinakatwa parli (1 Samuel 25:2; 2 Reyes 3:⁠4; Job 31:20). Suma linojja, lino telanaka lurañatakiw apnaqasïna, ukajj Egipto, Israel markanakanwa utjäna (Génesis 41:42; ­Josué 2:6). Israelitanakajj algodón apthapipjjerïna sasajj janiw Bibliajj qhanañchkiti, antisas Persia markanwa apnaqapjjerïna sasaw qhanañchi (Ester 1:⁠6). Seda telanakajj wali jila alanïnwa, ukjja alakipa lurir jaqenakaw wali jaya markanakat apanipjjerïna (Apocalipsis 18:​11, 12).

Diccionario de la Biblia qellqatajj coloranakat parlkasajj akham qhanañchi: “Tʼarwajja [...] chʼiyara ukat café colorawa jan ukajj niya janqʼo cafey colorawa, ukampis ukajj tiñisispawa” sasa. Wila morado tiñiñ qollajja wali jila alanïnwa, ukajj qotan jakir molusconakatwa apsusirïna. Wila, qʼello, azul ukat chʼiyar color tiñiñ qollanakjja, alinakata, saphinakata, laphinakata ukat kunayman jiskʼa laqʼonakatwa apsusirïna.