1. ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n kan klolɛ’n i kpafuɛ’n i ndɛ-ɔ?

 KLOLƐ’N, “ɔ jue kɛ sin taaman wie sa, Ya i sin taaman’n. Nzue nga be sonji kpuu kpa bɔbɔ’n be kwlá nuanman klolɛ’n, yɛ nzue ba’m be kwlá fɛmɛn i kɔman.” b (Fɛf. 8:6, 7) Wafa nga Biblu’n kan klolɛ’n i kpafuɛ’n i ndɛ’n, ɔ yo ɲɛnmɛn-o! Ndɛ sɔ’n wla be nga b’a ja’n be fanngan. Yɛle kɛ be kwla klo be wun tankaan kpa tititi.

2. ?Ngue yɛ yasua kun nin i yi be kwla yo naan b’a klo be wun titi-ɔ?

² Sɛ yasua kun nin i yi be kunndɛ kɛ bé kló be wun tankaan kpa titi’n, ɔ fata kɛ be mian be ɲin be yo ninnge wie mun. Maan e fa sunnzun ase kun e yiyi nun. Sɛ sran kun trɔ sin naan ɔ kunndɛ kɛ sin sɔ’n jue titi’n, ɔ fata kɛ ɔ wlawla nun yie. Sanngɛ sɛ ɔ yaci sin’n i lɛ naan ɔ wlaman nun yie’n, blɛblɛblɛ sin sɔ’n núan. I wafa kunngba’n, klolɛ’n ng’ɔ o yasua kun nin i yi be afiɛn’n ɔ kwla ka lɛ titi. Sanngɛ sɛ be mian be ɲin be yo ninnge wie mun’n yɛ i sɔ’n yó ye-ɔ. Ɔ ju wie’n, sika ndɛ annzɛ tukpacɛ annzɛ ba’m be talɛ ti’n, klolɛ ng’ɔ o yasua kun nin i yi be afiɛn’n ɔ kwla kan ase. Ɔ maan, sɛ w’a ja bla annzɛ bian’n, ngue yɛ a kwla yo naan “Ya i sin taaman’n” w’a jue a nin ɔ yi annzɛ ɔ wun be afiɛn titi-ɔ? Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán like nsan mɔ yasua kun nin i yi be kwla yo naan be afiɛn w’a mantan kpa naan be aja’n w’a yo ye’n be ndɛ. c

3. ?Kɛ yasua kun nin i yi be nin Zoova be afiɛn mantan kpa’n, wafa sɛ yɛ i sɔ’n kwla yo maan be klo be wun tankaan kpa-ɔ? (Akunndanfuɛ’n 4:12) (An nian foto’n wie.)

³ Sɛ yasua kun nin i yi be klo kɛ “Ya i sin taaman’n” jue be afiɛn titi’n, ɔ fata kɛ be tinuntinun be nin Zoova be afiɛn mantan kpa. ?Wafa sɛ yɛ i sɔ’n kwla yo maan be aja’n taka kpa-ɔ? Kɛ yasua kun nin i yi be nin Zoova be afiɛn mantan kpa’n, be klunklo su be nanti i afɔtuɛ’m be su. Asa’n, i sɔ’n yo maan sa kpanngban to fuan be. Kpɛkun sɛ sa tɔ be su bɔbɔ’n be su yaciman sa sɔ’n i lɛ naan ɔ yo maan klolɛ mɔ be klo be wun’n ɔ kan ase. (An kanngan Akunndanfuɛ’n 4:12 nun.) Sran ng’ɔ su Zoova kpa’n, ɔ miɛn i ɲin sɔnnzɔn Zoova yɛ ɔ yi i nzuɛn’m be nglo. I wie yɛle kɛ ɔ yo sran ye, ɔ trɛ i awlɛn yɛ ɔ yaci sa cɛ. (Efɛ. 4:32–5:1) Ɔ maan kɛ yasua kun nin i yi be yi nzuɛn sɔ’m be nglo be wiengu lika’n, be wun klolɛ’n yo pɔpɔ. Be flɛ aniaan bla kun kɛ Lena. Ɔ nin i wun be jali w’a di afuɛ 25. Ɔ seli kɛ: “Kɛ sran kun su Zoova kpa’n, i klolɛ nin i sran bulɛ ti pɔpɔ.”

4. ?Ngue ti yɛ Zozɛfu nin Mari yɛ Zoova fali be kɛ be ta Mesi’n niɔn?

⁴ Maan e fa e ɲin e sie i sa kun mɔ Biblu’n kɛn i ndɛ’n i su. Kɛ Zoova waan ɔ́ fá yasua kun nin i yi naan be ta Mesi’n, ɔ nianniannin Davidi i osu’n nun lele Zozɛfu nin Mari yɛ ɔ fali be-ɔ. ?Ngue ti-ɔ? Afin be tinuntinun be nin i be afiɛn mantan kpa yɛ ɔ si kɛ be aja’n nun’n be fɛ i sulɛ’n be sie i like kwlaa ɲrun. ?Ngue yɛ Zozɛfu nin Mari be su ndɛ’n kle be nga b’a ja’n niɔn?

5. ?Ajalɛ benin yɛ Zozɛfu kle yasua nga b’a ja bla’n niɔn?

⁵ Zozɛfu i klunklo su’n ɔ yoli like kwlaa nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n. Ɔ maan ɔ yoli bian kpa. Kpɛ nsan, Zoova kleli i like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo naan w’a sɛsɛ i awlobofuɛ mun’n. Blɛ kwlaa sɔ’n nun’n, Zozɛfu ka lɛ yoli like nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n. Kannzɛ ninnge sɔ’m be yolɛ w’a yoman pɔpɔ’n, sanngɛ ɔ miɛnnin i ɲin yoli be. (Mat. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Kɛ mɔ Zozɛfu nantili ajalɛ kwlaa nga Ɲanmiɛn fali be’n be su’n ti’n, ɔ kwla sasali Mari yɛ ɔ niɛnnin i lika. Ninnge nga Zozɛfu yoli be’n ti’n, e si kɛ Mari kloli i kpa yɛ i ɲin yili i! Yasua nga b’a ja bla’n, amun kwla nian Zozɛfu i ajalɛ’n su. Yɛle kɛ amun awlobofuɛ’m be lika nianlɛ’n nun’n, amun nanti Biblu’n nun ndɛ’n su. d I liɛ’n, kannzɛ lika’n kaci amun su sɛ’n, amún kló amun yi mun titi yɛ amun aja’n táka kpa. Aniaan bla kun tran nvle nga be flɛ i kɛ Vanuatu’n nun yɛ ɔ nin i wun be jali w’a di afuɛ 20. Ɔ seli kɛ: “Kɛ min wun waan ɔ́ fá ajalɛ kun’n ɔ kunndɛ ajalɛ sɔ’n i su ndɛ nga Zoova kan’n kpɛkun ɔ nanti ndɛ nga Zoova kan’n su. Kɛ ɔ yo sɔ’n, min ɲin yi i kpa tra laa’n. Asa’n, min wla gua ase yɛ n lafi su kɛ ajalɛ ng’ɔ fa be’n be ti kpa.”

6. ?Ajalɛ benin yɛ Mari kle bla nga b’a ja bian’n niɔn?

 ⁶ Mari bɔbɔ miɛnnin i ɲin naan ɔ nin Zoova be afiɛn w’a mantan kpa titi. Nán like nga Zozɛfu yo’n i su yɛ ɔ nian su Zoova-ɔ. Ɔ si Ɲanmiɛn Ndɛ’n i kpa. Kpɛkun ɔ fali blɛ buli i su akunndan wie. (Lik. 2:19, 51) Kɛ m’ɔ nin Zoova be afiɛn mantannin kpa ti’n, ɔ yoli bla kpa. Andɛ’n, aniaan bla nga b’a ja bian’n be nun kpanngban be mian be ɲin be yo kɛ Mari sa. I wie yɛle aniaan bla kun mɔ be flɛ i kɛ Emiko’n i liɛ’n. Ɔ seli kɛ: “I nun mɔ n nin-a jaman bian’n, n mian min ɲin n yo Zoova i sulɛ nun ninnge mun. Sanngɛ kɛ n jali bian’n, n sieli i nzɔliɛ kɛ kɛ mɔ min wun yɛ ɔ srɛ Ɲanmiɛn kpɛkun ɔ fa awlo lɔ Ɲanmiɛn sulɛ’n i nun ta ti’n, sɛ w’a faman ajalɛ ninnge sɔ’m be yolɛ nun’n, n yoman be. N wunnin i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ n bɔbɔ n yo ninnge wie mun naan e nin Zoova e afiɛn mantan kpa. Ɔ maan siɛn’n, n fa blɛ n srɛ Ɲanmiɛn, n kanngan Biblu’n nun yɛ n bu su akunndan.” (Gal. 6:5) Aniaan bla nga b’a ja bian’n, amun mian amun ɲin naan amun nin Zoova amun afiɛn mantan kpa titi. Sɛ amun yo sɔ’n, amun wun’m bé yí amun ayɛ kpɛkun bé kló amun titi.—Ɲan. 31:30.

7. ?Ajalɛ benin yɛ Zozɛfu nin Mari be kle be nga b’a ja bla annzɛ bian’n niɔn?

⁷ Zozɛfu nin Mari be yoli ninnge wie mun likawlɛ naan be nin Zoova be afiɛn w’a mantan kpa. Be wunnin i wlɛ kɛ ɔ ti cinnjin kɛ be su Zoova likawlɛ. (Lik. 2:22-24, 41; 4:16) I sɔ yolɛ’n w’a yoman pɔpɔ. I li kɛ be wa wuli ba mun’n yɛ i sɔ yolɛ’n wa yoli kekle kpa’n niɔn. Sanngɛ be miannin be ɲin be suli Zoova likawlɛ titi. Nanwlɛ, Zozɛfu nin Mari be kle be nga b’a ja’n be ajalɛ kpa. Kɛ Zozɛfu nin Mari be sa’n, sɛ amun le ba’n kɛ ɔ ko yo naan amun a tran aɲia’m be bo annzɛ amun a su Ɲanmiɛn awlo lɔ titi’n, ɔ kwla yo kekle. Asa’n, kɛ ɔ ko yo naan amun nin amun yi annzɛ amun wun b’a ɲan blɛ b’a suan like annzɛ b’a srɛ Ɲanmiɛn likawlɛ’n, ɔ kwla yo kekle wie. Sanngɛ nán amun wla fi su kɛ sɛ amun su Zoova likawlɛ’n, amun nin i be afiɛn’n mántan kpa kpɛkun amun nin amun yi annzɛ amun wun be afiɛn mántan kpa wie. I sɔ’n ti’n, maan Zoova i sulɛ’n yo amun cinnjin kpa.

8. ?Sɛ ndɛ o yasua kun nin i yi be afiɛn’n, ngue yɛ be kwla yo naan Ɲanmiɛn sulɛ likawlɛ’n w’a yo be fɛ ekun-ɔn?

⁸ ?Yɛ sɛ ndɛ o yasua kun nin i yi be afiɛn nin? ?Ngue yɛ be kwla yo-ɔ? E si kɛ kɛ ndɛ o yasua kun nin i yi be afiɛn’n, kɛ ɔ ko yo naan b’a su Ɲanmiɛn awlo lɔ’n, ɔ kwla yo kekle. Sɛ ɔ ti sɔ a nin ɔ yi annzɛ ɔ wun be lika’n, i bo bolɛ nun’n amun fa blɛ kan be yo like kun mɔ amun nɲɔn’n be klo i yolɛ’n. I sɔ’n yó maan amun afiɛn mántan yɛ amún kúnndɛ kɛ amún sú Zoova likawlɛ ekun.

9. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ yasua kun nin i yi be fa blɛ be yo ninnge wie mun likawlɛ-ɔ?

⁹ Amun nga amun a ja’n, amun fa blɛ be yo ninnge wie mun likawlɛ. I liɛ’n, amún kló amun wun yɛ amun afiɛn mántan kpa titi. Ɔ maan, amun afiɛn su timan nun. (Bob. 2:24) Maan e kan aniaan bla kun m’ɔ suan Lilia’n nin i wun Risilan be ndɛ kan. Kɛ be jali’n w’a di afuɛ 15 tra su. Sanngɛ kɛ be jali uflɛuflɛ nun’n w’a cɛman be sieli like kun i nzɔliɛ. Lilia seli kɛ: “E sieli i nzɔliɛ kɛ e su ɲanman blɛ e yoman ninnge mun likawlɛ kɛ nga e fa buli i’n sa. Afin junman dilɛ’n nin awlo lɔ junman’m be dilɛ ti’n, e ɲanman e ti. I sin’n, ba’m be lika nianlɛ’n ti’n, blɛ ɲanlɛ wa yoli kekle kpa wie. E wunnin i wlɛ kɛ sɛ y’a faman blɛ y’a yoman ninnge wie mun likawlɛ’n, ɔ cɛman naan e afiɛn w’a ti nun.”

10. ?Wafa sɛ yɛ yasua kun nin i yi be kwla nanti ndɛ ng’ɔ o Efɛzifuɛ Mun 5:15, 16 nun’n su-ɔ?

¹⁰ ?Ngue yɛ yasua kun nin i yi be kwla yo naan b’a yo ninnge wie mun likawlɛ-ɔ? Ɔ fata kɛ be sie blɛ trele kun mɔ i nun’n, be sran nɲɔn’n bé yó ninnge mun likawlɛ-ɔ. (An kanngan Efɛzifuɛ Mun 5:15, 16 nun.) Be  flɛ aniaan bian kun m’ɔ tran Nizeria’n kɛ Uzɔndu. Ɔ seli kɛ: “Kɛ ń jájá ninnge ng’ɔ fata kɛ n yo be mun’n, n fa blɛ nga e nin min yi e kwla yo ninnge mun likawlɛ’n n wla nun wie. Yɛ blɛ sɔ’n ti min cinnjin kpa.” (Fip. 1:10) Be flɛ aniaan bla kun mɔ i wun’n ti akpasua sunianfuɛ’n kɛ Anastazia. Ɔ tran nvle nga be flɛ i kɛ Mɔldavi’n nun yɛ ɔ fɛ i blɛ’n yo ninnge nga be ti cinnjin’n. Aniaan bla’n seli kɛ: “Kɛ min wun’n dí i junman liɛ mun’n, n kusu n yo ninnge ng’ɔ fata kɛ n yo be’n. I liɛ’n, e nin min wun e kwla yo ninnge wie mun likawlɛ.” ?Yɛ sɛ yasua kun nin i yi be ɲanman blɛ naan b’a yo ninnge mun likawlɛ nin? ?Ngue yɛ be kwla yo-ɔ?

11. ?Ninnge benin wie mun yɛ Akila nin Prisiyi be yoli be likawlɛ-ɔ?

¹¹ Be nga b’a ja’n, be kwla nian Akila nin Prisiyi be ajalɛ’n su. Klisifuɛ Klikli’m be nun kpanngban be kloli bian sɔ’n nin i yi’n be kpa. (Rɔm. 16:3, 4) Biblu’n w’a kanman Akila nin Prisiyi be ndɛ kpanngban. Sanngɛ ɔ seli kɛ be dili junman, be boli jasin fɛ’n yɛ be ukali sran mun likawlɛ. (Yol. 18:2, 3, 24-26) I kpa bɔbɔ’n, Biblu kanman be ndɛ ngunminngunmin. Blɛ kwlaa ng’ɔ́ kán be ndɛ’n, be nɲɔn’n be o likawlɛ.

12. ?Ngue yɛ yasua kun nin i yi be kwla yo naan b’a yo ninnge mun likawlɛ-ɔ? (An nian foto’n wie.)

¹² ?Wafa sɛ yɛ yasua kun nin i yi be kwla nian Akila nin Prisiyi be ajalɛ’n su-ɔ? Be diman ninnge nga yasua kun nin i yi be kwla yo be likawlɛ’n be yalɛ. Ɔ maan amun bu ninnge nga amun kwla yo be likawlɛ’n be akunndan. Akila nin Prisiyi be boli jasin fɛ’n likawlɛ. Amun kusu amun kwla bo jasin fɛ’n likawlɛ wie. Asa’n, Akila nin Prisiyi be dili junman likawlɛ. Amun kusu kannzɛ junman nga amun di’n ti fanunfanun’n, sanngɛ amun kwla di amun awlo’n nun junman mun likawlɛ. (Aku. 4:9) Sɛ an yo ninnge sɔ mun likawlɛ’n, amun afiɛn mántan kpa yɛ amún ɲán blɛ bé kókó amun afiɛn yalɛ. Be flɛ aniaan bian kun kɛ Robɛɛ yɛ i yi’n suan Linda. Kɛ be jali w’a di afuɛ 50 tra su. Robɛɛ seli kɛ: “Nanwlɛ ti kpa, kɛ ɔ ko yo naan e nin min yi y’a ɲan blɛ y’a yiyi e su likawlɛ’n ɔ ti kekle. Sanngɛ kɛ n wunnzin talie’m be nun mɔ min yi’n nunnun be nun’n, i sɔ’n yo min fɛ kpa. Asa’n, kɛ n kɔ e fie kan nga e dili i e awlo’n i klun lɔ’n i nun tutu lɛ mɔ min yi to min lɔ kpɛkun e nin i e di junman likawlɛ’n, i sɔ’n yo min fɛ wie. Kɛ e yo ninnge mun likawlɛ’n, e afiɛn mantan kpa. Kpɛkun e klo e wun tra laa’n.”

13. ?Sɛ yasua kun nin i yi be kunndɛ kɛ be afiɛn mantan kpa’n, ngue yɛ be kwla yo-ɔ?

¹³ Nán maan e wla fi su, kannzɛ yasua kun nin i yi be o likawlɛ’n, i sɔ kleman kɛ be afiɛn mantan. Aniaan bla kun m’ɔ tran Brezili’n, ɔ seli kɛ: “Andɛ’n, e ɲanman e ti kaan sa. Ɔ maan cɛman naan y’a se e wun kɛ e yo ninnge mun likawlɛ, afin e tran sua kunngba’n nun. N wunnin i wlɛ kɛ kɛ e nin min wun’n e o likawlɛ’n i sɔ’n ti kpa. Sanngɛ nɛ́n i ngba-ɔ. Ɔ fata kɛ n fa blɛ naan e nin i e yo ninnge wie mun likawlɛ. Ɔ fataman kɛ min ɲin kpɛ i su.” Maan e fa e ɲin e sie i wafa nga aniaan bian Blino nin i yi Teizi be kle kɛ be wiengu ndɛ lo be’n i  su. Blino seli kɛ: “Kɛ e nin min yi e o likawlɛ’n, e sie e telefɔnun’m be mmua. I liɛ’n, e kwla fa e ɲin e sie i e wiengu su.”

14. ?Sɛ yasua kun nin i yi be kloman ninnge’m be yolɛ likawlɛ’n, ngue yɛ be kwla yo-ɔ?

¹⁴ ?Yɛ sɛ yasua kun nin i yi be kloman ninnge’m be yolɛ likawlɛ nin? Atrɛkpa’n, be kloman ninnge kunngba mun annzɛ kɛ be yo like likawlɛ’n be kan ndɛnngan. ?I lɛ nun’n, ngue yɛ be kwla yo-ɔ? Maan e fa e ɲin e sie i sin trɔlɛ’n i su ekun. I bo bolɛ nun’n, kɛ be trɔ sin’n ɔ kaman lɛ jueman dan. Kɛ bé fá yie dandan mun bé fá wlawla nun’n, nn ɔ́ júe kpa. I wafa kunngba’n, i bo bolɛ nun’n a nin ɔ yi annzɛ ɔ wun be kwla fa blɛ kan be yo ninnge wie mun likawlɛ cɛn kwlakwla. Blɛ sɔ’n nun’n, nán maan amun yo like ng’ɔ kwla kpɛ ndɛnngan ba’n. Sanngɛ maan amun yo like nga amun nɲɔn’n be klo i’n. (Zak. 3:18) Sɛ amun yo ninnge kanngan wie mun likawlɛ’n, blɛblɛblɛ amún kló amun wun kpa ekun.

15. ?Ngue ti yɛ aɲinyiɛ’n ti cinnjin kpa aja’n nun-ɔn?

¹⁵ Aɲinyiɛ’n ti cinnjin kpa aja’n nun. E kwla fa aɲinyiɛ’n e sunnzun aunmuan m’ɔ fita sin’n nun naan w’a jue titi’n. Kɛ aunmuan’n fitaman’n sin’n nuan. I wafa kunngba’n, sɛ yasua kun nin i yi be ɲin yiman be wiengu’n, klolɛ mɔ be klo be wun’n ɔ kwla kan ase ndɛndɛ kpa. Sanngɛ kɛ be yi i nglo titi kɛ be ɲin yi be wiengu’n, klolɛ mɔ sɛ é kwlá sé’n ɔ ti kɛ sin sa’n ɔ jue titi. Nán e wla fi ndɛ cinnjin nga su: Yɛle kɛ nán e se e wun kɛ n bu i kɛ min ɲin yi min yi annzɛ min wun. Sanngɛ maan e usa e wun kɛ: ?Min yi annzɛ min wun bu i kɛ min ɲin yi i? Be flɛ aniaan bla kun kɛ Penin yɛ i wun’n suan Arɛti. Be jali w’a di afuɛ 25 tra su. Penin seli kɛ: “Kɛ mɔ e ɲin yi e wiengu ti’n, e awlo’n nun ti fɔun. E kwla kan e klun ndɛ e kle e wiengu. Afin e si kɛ ndɛ nga sran kun kan’n ɔ ti i wiengu kun’n i cinnjin.” ?Ɔ maan ngue yɛ a kwla yo naan ɔ yi annzɛ ɔ wun w’a wun i wlɛ kɛ ɔ ɲin yi i-ɔ? I lɛ nun’n, Abraamun nin Sara be kle e ajalɛ kpa. Maan e kan be ndɛ kan.

16. ?Ajalɛ benin yɛ Abraamun kle yasua nga b’a ja bla’n niɔn? (1 Piɛli 3:7) (An nian foto’n wie.)

¹⁶ Abraamun buli Sara i sran. I wie yɛle kɛ kɛ Sara kɛn i klun ndɛ kle i’n ɔ sie i su tie, yɛ i ɲin kpaman wafa nga Sara i wun yo i’n su. Blɛ wie nun’n, sa wie ti’n Sara i wla boli i wun yɛ ɔ kannin wafa nga sa sɔ ti’n i wun yo i’n i ndɛ kleli Abraamun. I kpa bɔbɔ’n, ɔ kannin ndɛ’n guali Abraamun su. Sanngɛ Abraamun w’a faman ya yɛ w’a kɛnmɛn i yi’n i ndɛ tɛtɛ. Ɔ si kɛ Sara i ɲin yi i yɛ ɔ suɛn i bo kpa. Ɔ maan ɔ tieli ndɛ ng’ɔ kannin’n kpɛkun ɔ siesieli ndɛ sɔ’n. (Bob. 16:5, 6) ?Ngue yɛ be su ndɛ’n kle e-ɔ? Yasua nga b’a ja bla’n, amun yɛ Ɲanmiɛn mannin amun atin kɛ amun fa ajalɛ awlo’n nun-ɔn. (1 Kor. 11:3) Sanngɛ kwlaa naan amun a fa ajalɛ kun’n, amun bo su kle amun yi mun. I li sɛ ajalɛ sɔ’n kan be trele’n yɛ ɔ fata kɛ amun yo sɔ kpa’n niɔn. (1 Kor. 13:4, 5) Blɛ wie nun’n, amun yi’m be akunndan kwla sanngan yɛ be kwla kunndɛ kɛ bé kán be klun ndɛ bé klé amun. Blɛ sɔ’n nun’n, amun  sie amun su kpa be nuan bo. I liɛ’n amún klé kɛ be ndɛ lo amun. (An kanngan 1 Piɛli 3:7 nun.) Be flɛ aniaan bla kun kɛ Anzela yɛ i wun’n suan Dimitri. Be jali w’a di afuɛ kɔe 30. Anzela kannin wafa nga i wun’n kle kɛ i ɲin yi i’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Dimitri sie i su min nuan bo titi. Kɛ min akunndan’n sanngan’n mɔ n kan min klun ndɛ n kle i’n, ɔ sie i su tie. Sɛ n klo kɛ e nin i é kókó yalɛ ngbɛn bɔbɔ-o, ɔ sie i su min nuan bo. Kannzɛ bɔbɔ ɔ ju wie’n n kan ndɛ ya su’n, sanngɛ ɔ trɛ i awlɛn min wun.”

17. ?Ajalɛ benin yɛ Sara kle bla nga b’a ja bian’n niɔn? (1 Piɛli 3:5, 6)

¹⁷ Sara i ɲin yili Abraamun wie. Yɛle kɛ ɔ suannin ajalɛ kwlaa ng’ɔ fali be’n be bo. (Bob. 12:5) Cɛn kun’n, sran wie’m be wa fuli Abraamun nun yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ sɔ́ be nun. Ɔ maan, ɔ seli Sara kɛ ɔ yaci like ng’ɔ su yo’n i yolɛ naan ɔ tɔn kpanwun kpanngban kpa fa man be. (Bob. 18:6) Ndɛndɛ kpa Sara yoli like nga Abraamun seli i kɛ ɔ yo’n. Bla nga b’a ja bian’n, amun kwla nian Sara i ajalɛ’n su. Yɛle kɛ amun suan ajalɛ nga amun wun’m be fa be’n, be bo. Sɛ amun yo sɔ’n, amun aja’n táka kpa. (An kanngan 1 Piɛli 3:5, 6 nun.) Dimitri mɔ e kɛnnin i ndɛ ndɛ kpɔlɛ ng’ɔ sinnin lɛ’n nun’n, ɔ kannin wafa nga i yi’n yi i nglo kɛ i ɲin yi i’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Kɛ Anzela suan ajalɛ nga n fa be’n be bo’n, i sɔ yo min fɛ kpa. Kannzɛ bɔbɔ ɔ ju wie’n, e nuan sɛman ajalɛ nga n fa be’n be su’n, sanngɛ ɔ suan min bo. Sɛ n fali ajalɛ kun naan i bo’n w’a guaman kpa’n, ɔ kanman min ndɛ tɛ.” Ndɛ sɔ’n kle kɛ, kɛ sran kun yi i nglo kɛ i ɲin wɔ’n, i klolɛ’n ti pɔpɔ.

18. ?Kɛ yasua kun nin i yi be mian be ɲin kpa naan b’a yaciman be wun klolɛ’n, i su ye benin yɛ be ɲɛn i-ɔ?

¹⁸ Andɛ’n, Satan kunndɛ kɛ ɔ́ yó naan Klisifuɛ nga b’a ja bla annzɛ bian’n be yaci be wun klolɛ. Afin ɔ si kɛ sɛ yasua kun nin i yi be yaci be wun klolɛ’n, be nin Zoova be afiɛn kwla ti nun. Sanngɛ Klolɛ’n i kpafuɛ’n ɔ wieman le. I sɔ’n ti’n, maan klolɛ nga a klo ɔ yi annzɛ ɔ wun’n, ɔ yo kɛ klolɛ nga be kɛn i ndɛ Ngɔjue Fɛfɛ Kpa’n fluwa nun’n sa. I lɛ nun’n, maan a nin ɔ yi annzɛ ɔ wun be mian be ɲin be fa Zoova i sulɛ’n be sie i like kwlaa ɲrun. Kpɛkun amun fa blɛ be yo ninnge mun likawlɛ yɛ amun ɲin yi amun wiengu yɛ maan amun wiengu ndɛ lo amun. Sɛ amun yo sɔ’n, amun aja’n ɔ́ mán Zoova mɔ klolɛ’n i kpafuɛ’n fin i’n i kɔmin su. Kpɛkun klolɛ m’ɔ jue kɛ sin sa’n, ɔ́ júe amun afiɛn tititi.