Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Rut
An Tataramon ni Jehova Buhay
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Rut
IYAN sarong nakakaogmang drama nin kaimbodan sa pag-oltanan nin duwang babae. Iyan sarong pagkasaysay manongod sa pagpahalaga ki Jehova Dios asin pagtitiwala sa saiyang areglo. Iyan sarong estorya na nagdodoon kan hararom na interes ni Jehova sa linahe kan Mesiyas. Iyan sarong nakakapukaw sa boot na estorya nin mga kagayagayahan asin kamondoan nin sarong pamilya. Iyan gabos asin dakol pa an kaiba sa libro sa Biblia na Rut.
Kinokobrehan kan libro nin Rut an peryodo nin mga 11 taon “kaidtong kaaldawan na an mga hokom nagpapaotob nin hustisya” sa Israel. (Rut 1:1) An isinurat na mga pangyayari siertong nangyari sa kapinonan kan kapanahonan kan mga Hokom, huling an kagsadiri kan daga na si Booz, na saro sa mga tawohan sa aktuwal na dramang ini, iyo an aki ni Rahab kan kaaldawan ni Josue. (Josue 2:1, 2; Rut 2:1; Mateo 1:5) An estorya posibleng marhay na isinurat ni propeta Samuel kan 1090 B.C.E. Ini sana an libro sa Biblia na igwa kan ngaran nin sarong babae na bakong Israelita. An mensahe na yaon dian “buhay asin mapuersa.”—Hebreo 4:12.
“KUN SAEN KA MAGDUMAN AKO MADUMAN MAN”
Kan mag-abot si Noemi asin Rut sa Betlehem, sinda an nagin sentro nin atension. Nagtataram manongod sa mas may edad na sa duwa, an mga babae kan banwaan naghaharapot: “Iyo na ini si Noemi?” Bilang simbag, si Noemi nagsabi: “Dai nindo ako pag-apodon na Noemi. Apodon nindo akong Mara, huli ta tinawan nanggad ako nin dakulang kapaitan kan Makakamhan sa Gabos. Ako pano kan ako humale, asin pinapuli ako ni Jehova na daing laog.”—Rut 1:19-21.
Kan an tiggutom sa Israel magin dahelan tanganing an saiyang pamilya bumalyo hale sa Betlehem pasiring sa daga nin Moab, si Noemi “pano” sa dahelan na sia igwa nin agom asin duwang aking lalaki. Pero, paghaloyhaloy pagkatapos nindang mamirmehan sa Moab, an saiyang agom na si Elimelec nagadan. Kan huri, inagom kan duwang aking lalaki an mga babaeng Moabita na si Orpa asin Rut. Mga sampulong taon an uminagi, asin an duwang aking lalaki nagadan na mayo nin aki, kaya nabayaan an tolong babae na mayong agom. Kan magdesisyon an panugangan na babae, si Noemi, na magpuli sa Juda, an mga balo kan saiyang mga aking lalaki nag-iba sa saiya. Sa dalan, sinadol ni Noemi an saiyang mga manugang na bumalik sa Moab asin maghanap nin agom sa mismong mga kahimanwa ninda. Uminoyon si Orpa. Minsan siring, si Rut nagdanay ki Noemi, na nagsasabi: “Kun saen ka magduman ako maduman man, asin kun saen ka magtorog duman man ako matorog. An saimong banwaan magigin sakong banwaan, asin an saimong Dios sakong Dios.”—Rut 1:16.
An duwang babaeng balo, si Noemi asin Rut, nakaabot sa Betlehem sa pagpopoon kan pag-ani nin sebada. Inaaprobetsaran an probisyon sa Ley nin Dios, si Rut nagpoon na maggutol sa oma na nagkanorongod na sadiri kan paryente ni Elimelec—sarong may edad nang Judio na an ngaran Booz. Nakua ni Rut an pabor ni Booz asin padagos na naggutol sa saiyang oma “sagkod na matapos an pag-ani nin sebada asin an pag-ani nin trigo.”—Rut 2:23.
Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:
1:8—Taano ta sinabi ni Noemi sa saiyang mga manugang na magbuelta “an balang saro sa harong kan saiyang ina” imbes na sa harong kan saiyang ama? Dai sinabi kun baga an ama ni Orpa buhay pa kan panahon na iyan. Minsan siring, an ama ni Rut buhay pa. (Rut 2:11) Pero, si Noemi nagtaram manongod sa harong kan saindang ina, na nag-iisip gayod na an pagsambit sa saindang mga ina mapagirumdom sa sainda kan kaginhawahan nin kapadangatan nin ina. Ini nakakaranga nanggad sa mga aking babae na pinapangibabawan kan kapungawan nin pagkapasuway sa saindang namomotan na panugangan na babae. An komentong iyan puede man na magpaheling kan ideya na bakong arog ni Noemi, an ina ni Rut asin ni Orpa igwa nin establisado nang marhay na pamilya.
1:13, 21—Si Jehova daw an nagpangyari kan kapaitan sa buhay ni Noemi asin an dahelan kan saiyang kasakitan? Dai, asin dai binasol ni Noemi an Dios nin ano man na salang ginibo. Minsan siring, huli sa gabos na nangyari sa saiya, naghona sia na kontra sa saiya si Jehova. Nakamate sia nin makuring karaotan nin boot asin pagkadesganar. Dugang pa, kan kapanahonan na idto an bunga kan tulak ibinibilang na sarong bendisyon nin Dios asin an pagigin baog sarong sumpa. Huling mayo nin mga makoapo asin gadan na an duwang aking lalaki, si Noemi tibaad nagsaboot na may katanosan siang isipon na pinasupog sia ni Jehova.
2:12—Anong “sangkap na tangdan” an inako ni Rut hale ki Jehova? Nagkaigwa si Rut nin aking lalaki asin nin pribilehio na magin kabtang kan pinakamahalagang linahe sa kasaysayan—an linahe ni Jesu-Cristo.—Rut 4:13-17; Mateo 1:5, 16.
Mga Leksion Para sa Sato:
1:8; 2:20. Sa ibong kan inagihan niang mga trahedya, napagdanay ni Noemi an saiyang pagsarig sa mamomoton na kabootan ni Jehova. Maninigo na iyan man an gibohon niato, partikularmente kun nag-aagi nin grabeng mga pagbalo.
1:9. An harong maninigo na bako sanang sarong lugar kun saen an mga miembro kan pamilya nagkakakan asin nagtotorog. Iyan maninigo na magin sarong matoninong na lugar nin kapahingaloan asin kaginhawahan.
1:14-16. Si Orpa “nagbalik na sa saiyang banwaan asin sa saiyang mga dios.” Si Rut dai. Binayaan nia an kaginhawahan asin seguridad sa saiyang tinuboan na daga asin nagdanay na maimbod ki Jehova. An pagkultibar nin maimbod na pagkamoot sa Dios asin an pagpaheling nin mapagsakripisyong aktitud makakatabang na maprotehiran kita tumang sa pagpadaog sa maimot na mga pagmawot asin ‘pagsibog pasiring sa kalaglagan.’—Hebreo 10:39.
2:2. Gustong aprobetsaran ni Rut an probisyon nin paggutol na ginibo para sa kapakinabangan kan mga dayo asin nagsasakit nin makuri. Sia may mapakumbabang puso. An sarong daing sukat na Kristiano maninigo na dai magin mapalangkaw na marhay tanganing akoon an mamomoton na tabang hale sa mga kapagtubod o ano man na ayuda hale sa gobyerno na puedeng kualipikado siang umako.
2:7. Sa ibong kan pagkaigwa nin deretso na maggutol, si Rut naghagad nin permiso bago gibohon iyan. (Levitico 19:9, 10) Ini tanda nin kahoyoan nia. Madonong kita kun ‘hahanapon niato an kahoyoan,’ huli ta “an mga mahoyo mismo makakasadiri kan daga, asin tunay na manonompongan ninda an saindang labi-labi nanggad na kaogmahan sa nagsosopay na katoninongan.”—Sofonias 2:3; Salmo 37:11.
2:11. Si Rut nagin labi pa sa sarong paryente ki Noemi. Sia tunay na katood. (Talinhaga 17:17) An saindang pagkakatood masarig huli ta nakabasar iyan sa mga kualidad na arog nin pagkamoot, kaimbodan, pakikidamay, kabootan, asin mapagsakripisyong aktitud. Mas importante, nakabasar iyan sa saindang espirituwalidad—an saindang pagmawot na paglingkodan si Jehova asin magin kabilang sa saiyang mga parasamba. Kita igwa man nin marahayon na oportunidad na makultibar an tunay na pakikikatood sa tunay na mga parasamba.
2:15-17. Dawa kan pinagian ni Booz para ki Rut an saiyang pagtrabaho, “padagos siang naggutol sa oma sagkod sa banggi.” Si Rut mahigos magtrabaho. An sarong Kristiano maninigo na magkaigwa nin reputasyon sa pagigin mahigos na trabahador.
2:19-22. Nagkaigwa si Noemi asin Rut nin nakakaogmang pag-oolay sa mga oras nin banggi, paagi sa pagkaigwa nin interes kan mas may edad sa mga aktibidad kan mas hoben, na pareho sinda sueltong nagpapahayag kan saindang mga nasa isip asin saboot. Bako daw na maninigo na magin arog man kaiyan sa Kristianong pamilya?
2:22, 23. Bakong arog kan aking babae ni Jacob na si Dina, si Rut nakiibaiba sa mga parasamba ki Jehova. Marahayon nanggad na halimbawa para sa sato!—Genesis 34:1, 2; 1 Corinto 15:33.
SI NOEMI NAGIN “PANO”
Si Noemi gurangon na tanganing magkaaki. Kaya pinagbotan nia si Rut na magin kasalida nia sa pagpaagom paagi sa pagbalukat, o pag-agom kan bayaw. Sa pagsunod sa instruksion ni Noemi, hinagad ni Rut ki Booz na sia an umakto bilang parabalukat. Si Booz andam na sumunod. Minsan siring, igwa pa nin mas haraning paryente na maninigong tawan kan enot na oportunidad.
Tolos na inasikaso ni Booz an bagay na iyan. Kan sumunod tolos na aga, tinipon nia an sampulong kamagurangan na lalaki kan Betlehem sa atubangan kan paryenteng iyan asin hinapot sia kun andam sia na gibohon an pagbalukat. An lalaki nagsayumang gibohon iyan. Huli kaini, si Booz an nag-akto bilang parabalukat asin inagom si Rut. An saindang pag-agoman nagbunga nin sarong aking lalaki, si Obed, na lolo ni Hadeng David. An mga babae sa Betlehem nagsarabi ngonyan ki Noemi: “Pag-omawon logod si Jehova . . . Sia nagin an nagpabalik sa dati kan saimong kalag asin iyo an maataman sa saimong kagurangan, huli ta an saimong manugang na namomoot sa saimo, na mas marahay para sa saimo kisa pitong aking lalaki, nagmundag sa saiya.” (Rut 4:14, 15) An babae na “daing laog” na nagpuli sa Betlehem nagin giraray “pano”! —Rut 1:21.
Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:
3:11—Ano an nagtao ki Rut nin reputasyon nin pagigin “ekselenteng babae”? Bakong “an panluwas na pagsalapid kan buhok” o “an pagsulot nin mga alahas na bulawan o an pagsolog nin pan-ibabaw na mga gubing” an dahelan kaya hinangaan si Rut kan iba. Imbes, iyan “an natatagong persona kan puso”—an saiyang kaimbodan asin pagkamoot, an saiyang kapakumbabaan asin kahoyoan, an saiyang kahigosan asin mapagsakripisyong aktitud. An siisay man na babaeng matatakton sa Dios na nagmamawot na magkaigwa kan reputasyon na arog kan ki Rut kaipuhan na magmaigot na kultibaron an mga kualidad na ini.—1 Pedro 3:3, 4; Talinhaga 31:28-31.
3:14—Taano si Rut asin Booz ta buminangon bago magliwanag sa kaagahon? Bakong huli ta may ginibo sindang inmoral kan banggi asin gusto nindang hilomon iyan. An ginibo ni Rut kan bangging iyan minalataw na kaoyon kan kostumbre na ginigibo kan sarong babae na naghihingoang makua an deretso nin pag-agom kan bayaw. Huminiro sia kaoyon kan instruksion ni Noemi. Dugang pa, an reaksion ni Booz malinaw na nagpaparisa na mayo siang naheling na sala sa ginibo ni Rut. (Rut 3:2-13) Minalataw na si Rut asin Booz buminangon nin amay tanganing mayo nin siisay man an magkaigwa nin dahelan na magpoon nin daing basehan na huringhuding.
3:15—Ano an makahulogan manongod sa pagtao ni Booz ki Rut nin anom na takad nin sebada? An aktong ini tibaad nangangahulogan na kun paanong an aldaw nin pahingalo kasunod kan anom na aldaw nin pagtrabaho, an aldaw nin pahingalo ni Rut harani na. Sisiertohon ni Booz na magkakaigwa sia nin “kapahingaloan” sa harong kan saiyang agom na lalaki. (Rut 1:9; 3:1) Puede man na anom sanang takad nin sebada an kayang suknongon ni Rut.
3:16—Taano ta hinapot ni Noemi si Rut: “Siisay ka, aki ko?” Dai daw nia namidbid an saiyang manugang? Posibleng marhay na arog man nanggad kaiyan, huli ta kan magbalik si Rut ki Noemi, tibaad madiklom pa. Pero, an hapot puede man na mangahulogan na ihinahapot ni Noemi an posibleng bagong midbidan ni Rut may koneksion sa pagbalukat sa saiya.
4:6—Sa anong paagi na puedeng “maraot” nin sarong parabalukat an saiyang mana paagi sa pagbalukat? Enot sa gabos, kun an saro na nagin dukha ipinabakal an saiyang minanang daga, an sarong parabalukat kaipuhan na magluwas nin kuarta tanganing bakalon an daga sa presyo na dineterminaran kan kabilangan nin mga taon na natatada sagkod sa masunod na Jubileo. (Levitico 25:25-27) An paggibo kaini mapababa sa halaga kan sadiri niang daga. Dugang pa, kun magkaaki nin lalaki ki Rut, an aking iyan, imbes na an siisay pa man na presenteng haraning mga paryente kan parabalukat, an magmamana kan binakal na oma.
Mga Leksion Para sa Sato:
3:12; 4:1-6. Maingat na sinunod ni Booz an areglo ni Jehova. Kita daw sadiosan na nagsusunod sa teokratikong mga prosedimiento?—1 Corinto 14:40.
3:18. May kompiansa si Noemi ki Booz. Bako daw na maninigo na magkaigwa man kita nin kompiansa sa maimbod na mga kapagtubod? Andam si Rut na gibohon an pag-agom kan bayaw na dai ngani nia midbid, sarong tawo na dai ngani nginaranan sa Biblia. (Rut 4:1) Taano? Huli ta may kompiansa sia sa areglo nin Dios. Kita daw may arog man kaiyan na kompiansa? Halimbawa, kun naghahanap nin maaagom, hinihimate daw niato an hatol na mag-agom “sanang dian sa Kagurangnan”?—1 Corinto 7:39.
4:13-16. Minsan ngani saro siang Moabita asin dating nagsasamba sa dios na si Kemos, kanigoan karahay na pribilehio an inako ni Rut! Malinaw na ipinapaheling kaini an prinsipyo na “iyan nakadepende, bakong sa saro na nagmamawot ni sa saro na nagdadalagan, kundi sa Dios, na may pagkaherak.”—Roma 9:16.
‘Ilalangkaw Kamo nin Dios sa Itinalaan na Panahon’
An libro nin Rut ilinaladawan si Jehova bilang Dios nin mamomoton na kabootan, na naghihiro para sa maimbod na mga lingkod nia. (2 Cronica 16:9) Kun hinohorophorop niato kun paano binendisyonan si Rut, maheheling niato an kahalagahan kan pagsarig niato sa Dios na dai nagduduwaduwa an pagtubod, na biyong nagtutubod “na sia iyo nanggad asin na sia nagigin an parabalos sa mga maigot na naghahanap sa saiya.”—Hebreo 11:6.
Si Rut, Noemi, asin Booz biyong nagtiwala sa areglo ni Jehova, asin marahay an ibinunga para sa sainda. Siring man, “pinapangyayari nin Dios na an gabos niang gibo magtarabangan para sa karahayan kaidtong mga namomoot sa Dios, idtong mga inapod oyon sa saiyang katuyohan.” (Roma 8:28) Kun siring, isapuso logod niato an hatol ni apostol Pedro: “Kun siring, magpakumbaba kamo sa irarom kan poderosong kamot nin Dios, tanganing ilangkaw nia kamo sa itinalaan na panahon; mantang ibinubugtak nindo an gabos nindong kahaditan sa saiya, huli ta sia may pagmakolog sa saindo.”—1 Pedro 5:6, 7.
[Ritrato sa pahina 26]
Aram daw nindo kun taano ta dai binayaan ni Rut si Noemi?
[Ritrato sa pahina 27]
Ano an nagtao ki Rut nin reputasyon nin pagigin “ekselenteng babae”?
[Ritrato sa pahina 28]
Ano an “sangkap na tangdan” para ki Rut hale ki Jehova?