Pagsagubang sa Kalisdanan Dihang Magmenopos
“Kalit lang kong maguol sa walay hinungdan. Maghilak ko ug maghunahuna nga basig nabuang na ko.”—Rondro, * 50 anyos.
“Pagmata nimo sa buntag nagkayamukat ang balay. Dili nimo makit-an ang imong gipangita. Ang mga butang nga sayon himoon sa una, karon arang nang lisora, ug dili ka kasabot kon ngano.”—Hanta, 55 anyos.
KINING mga babayhana wala magsakit. Hinunoa sila nagmenopos, nga usa ka normal nga kausaban sa kinabuhi sa babaye ug panahon nga dili na siya puwedeng mamabdos. Kon babaye ka, hapit ka na bang magmenopos o nagsagubang niini karon? Kon mao, mas dali nimong maantos ang mga kalisdanan nga dala niini kon ikaw ug ang imong pamilya makasabot bahin niini.
Pagmenopos
Kadaghanan sa mga babaye magsugod sa pagmenopos sa edad nga 40, apan ang uban magsugod dihang sila mga 60 na. * Sagad, ang regla anam-anam mohunong. Kay dili na normal ang pagpagawas sa lawas ug hormone, ang babaye layagan, magdugo nga dili panahon sa pagregla, o kusog kaayong magdugo. Dunay mga babaye nga mohunong lang ug kalit ang pagregla.
“Ang matag babaye lainlaig masinatian dihang magmenopos,” nag-ingon ang Menopause Guidebook. Kini usab nag-ingon: “Ang labing komon nga bation sa nagmenopos mao ang hot flashes [kalit nga pagpanginit sa lawas],” nga tingali sundan ug pagpamugnaw. Kini makabalda sa tulog ug makapaluya. Unsa ka dugay kining antoson? Sumala sa The Menopause Book, “ang uban mag-hot flashes panagsa sulod sa usa o duha ka tuig dihang magmenopos. Ang uban mag-hot flashes sa daghang tuig, ug duna poy uban nga mag-hot flashes panagsa sa tibuok nilang kinabuhi.” *
Tungod kay dili na man normal ang pagpagawas sa lawas ug mga hormone, ang babaye tingali ma-depress ug mag-usab-usab ang buot, mao nga siya magsigeg hilak, dili kaayo makakonsentrar, ug limtanon. Pero “imposible nga kining tanan maagian sa usa ka babaye,” nag-ingon ang The Menopause Book. Gani, dunay uban nga dili makaagi niini o kaha pipila lang niini ang ilang antoson.
Kon Unsaon Pagsagubang
Ang paghimog gagmayng kausaban sa kinabuhi mahimong makapamenos sa pag-antos. Pananglitan, mamenosan sa mga hinigarilyo ang hot flashes kon sila moundang pagpanigarilyo. Daghang babaye usab miarang-arang kay ilang gilimitehan o gilikayan ang alkoholikong mga ilimnon, caffeine, ug halang o tam-is nga mga pagkaon, nga makapa-hot flashes. Siyempre, kinahanglan pod mokaon ug sustansiyado ug lainlaing klaseng pagkaon.
Dakog tabang usab ang pag-ehersisyo. Pananglitan, ang pagkadili-makatulog mamenosan, ang buot moarang-arang, ang kabukogan molig-on, ug ang panglawas moarang-arang. *
Ipakig-estorya Kini
“Ayaw iluom ang imong pag-antos,” miingon si Rondro, nga gikutlo sa sinugdanan. “Kon imo kining ipakigsulti sa imong pamilya, dili kaayo sila mabalaka dihang ilang makita ang nagakahitabo kanimo.” Basin sila mahimo pa ganing mas mapailobon ug masinabtanon. “Ang gugma mapailobon ug maluloton,” nag-ingon ang 1 Corinto 13:4.—Good News Translation.
Daghang babaye natabangan usab sa pag-ampo, lakip niadtong naguol kay dili na makapanganak. Ang Bibliya nagpasalig kanato nga ‘[ang Diyos] nagahupay kanato sa tanan natong kasakitan.’ (2 Corinto 1:4) Makapahupay usab ang pagkahibalo nga ang panahon sa pagmenopos temporaryo lang. Human niana, ang mga babaye nga padayong mag-atiman sa ilang panglawas mabalikan sa kalagsik ug kalipay sa taas-taas pa nga panahon.
^ par. 2 Ang mga ngalan giilisan.
^ par. 6 Sumala sa mga doktor, ang babaye nagmenopos na kon 12 ka bulan nang wala magregla.
^ par. 7 Dunay mga sakit sama sa sakit sa thyroid ug mga impeksiyon, ingon man mga tambal, nga makapa-hot flashes. Mas maayong tinoon una kon kini ba ang hinungdan sa hot flashes imbes maghunahuna dayon nga pagmenopos na kini.
^ par. 11 Sa pagtabang sa mga pasyente nga moarang-arang, ang doktor mohatag ug lainlaing reseta, sama sa mga hormone, supplement, ug mga tambal nga pangontra sa depresyon. Ang Pagmata! wala magdusog bisan unsang produkto o terapiya.
