EDIWAK ke otu mbon emi ẹkade ebiet emi ẹnen̄erede ẹyom mme ọkwọrọikọ, ẹdi nditọete iban oro mîdọhọ ndọ. Ndusụk mmọ ẹkwọrọ ikọ ke esenidụt ke ediwak isua. Nso ikan̄wam mmọ ẹkeme ndiwọrọ n̄ka esenidụt n̄kọkwọrọ ikọ? Nso ke mmọ ẹkpep ke esenidụt emi? N̄kpọ etie didie ye mmọ idahaemi? Ima inyene nneme ye ediwak mmọ. Imọfiọk ke nneme emi ayan̄wam fi, edieke afo edide eyenete an̄wan emi mîdọhọ ndọ, edi ọdọn̄ fi ndika ebiet emi ẹnen̄erede ẹyom mme ọkwọrọikọ. Nneme emi eyenyene ufọn ọnọ kpukpru ikọt Abasi n̄ko.

Edieke afo edide asiakusụn̄ emi mîdọhọ ndọ, ndi emesikere m̀mê imọ iyekeme ndika esenidụt n̄kọkwọrọ ikọ? Anita emi edide isua 75 idahaemi, ama ekere ke imọ idikemeke. Enye okokpon ke England, okonyụn̄ ọtọn̄ọ usiakusụn̄ ke ini enye ekedide isua 18. Enye ọdọhọ ete: “Esinenem mi ndinam mme owo ẹfiọk Jehovah, edi n̄kekereke ke mmekeme ndika esenidụt n̄kọkwọrọ ikọ. Akanam n̄kpepke usem idụt en̄wen, n̄konyụn̄ n̄kereke ke n̄kpekeme ndisem usem en̄wen. Edi idem ama enen̄ede akpa mi ke ini ẹkekotde mi ndidụk Ufọkn̄wed Gilead. N̄kpekereke ke ẹkpekot owo nte ami ndidụk utọ ufọkn̄wed oro! Edi mma ndọhọ idemmi nte, ‘Sia Jehovah onyụn̄ okotde mi, nyaka.’ Se ntịn̄de emi ebe isua 50 idahaemi. Nnam utom isụn̄utom ke Japan tọn̄ọ n̄kokụre ufọkn̄wed Gilead.” Enye ọdọhọ n̄ko ete: “Esịt esinem mi ndidọhọ n̄kpri nditọete iban ẹditabi ẹse nte ndikwọrọ ikọ ke esenidụt enemde. Ediwak mmọ ẹnyụn̄ ẹnam ntre!”

Ediwak nditọete iban emi ẹkwọrọde ikọ idahaemi ke esenidụt ẹkekere ke mmimọ idikemeke ndika. Nso ikan̄wam mmọ ẹnyene uko?

Maureen emi edide isua 64 idahaemi ọdọhọ ete: “Ke ini n̄kedide ekpri n̄kaiferi, ama ọdọn̄ mi ndin̄wam mme owo.” Ke ini Maureen ekedide isua 20, enye ama ọwọrọ aka ebiet emi ẹkenen̄erede ẹyom mme asiakusụn̄ ke Quebec, ke Canada. Enye ọdọhọ ete: “Ekem ẹma ẹkot mi ndidụk Ufọkn̄wed Gilead, edi ndịk ama anam mi ndika ebiet emi mmemfiọkke owo ndomokiet.” Enye ama aka iso ete: “N̄koyomke ndidaha n̄kpọn̄ eka mi, sia enye ikpọn̄ ekese aban̄a ete mi emi ọkọdọn̄ọde. Mma nsibọn̄ akam ediwak okoneyo, ntua n̄kpe Jehovah ubọk nte an̄wam mi mfiọk se n̄kpanamde. Edi, ke ini n̄kenemede n̄kpọ emi ye ete ye eka mi, mmọ ẹma ẹdọhọ mi n̄ka.  Nditọete ke esop nnyịn ẹma ẹn̄wam ete ye eka mi. Emi ama anam nnen̄ede nnịm ke Jehovah eyese aban̄a mi. Ntre mma mben̄e idem ndika!” Maureen ọkọtọn̄ọ utom isụn̄utom ke West Africa ke 1979, enye ama odu do ebe isua 30. Mfịn, kpa ye oro enye esede aban̄a eka esie ke Canada, enye edi akpan asiakusụn̄. Kop se enye etịn̄de mi aban̄a ini oro enye okodude ke esenidụt: “Jehovah ama esinọ mi se nyomde ke ata nnennen ini.”

Wendy edi isua 65 idahaemi. Enye ọkọtọn̄ọ usiakusụn̄ ke Australia ke ini enye ekedide ekpri n̄kaiferi. Enye ọdọhọ ete: “Bụt ama esinam mi etieti, n̄kesinyụn̄ n̄kemeke nditịn̄ ikọ ye isenowo. Edi ke ini n̄kọtọn̄ọde usiakusụn̄, bụt ikanamke mi aba, mma nnyụn̄ nnyene uko nditịn̄ ikọ ye kpukpru orụk owo. Utom usiakusụn̄ ama an̄wam mi mberi edem ke Jehovah, ama onyụn̄ ọtọn̄ọ ndidọn̄ mi ndika esenidụt n̄kọkwọrọ ikọ. Eyenete an̄wan kiet emi mîdọhọ ndọ, emi ekedide isụn̄utom ke Japan ke se ibede isua 30, ama ọdọhọ ndi Japan nditiene imọ n̄kwọrọ ikọ ke ọfiọn̄ ita. Ndisan̄a ye enye ke ọfiọn̄ ita oro ama anam ọdọn̄ mi ndika esenidụt n̄kọkwọrọ ikọ.” Ke 1986, Wendy ama aka isuo Vanuatu. Ọtọn̄ọde ke edem usiahautịn Australia sịm isuo emi edi n̄kpọ nte itiat 1,100, m̀mê kilomita 1,770.

Wendy osụk odu ke Vanuatu, edi idahaemi enye anam utom ke itie ukabade n̄wed emi mîdụhe ke n̄kọk itieutom. Enye ọdọhọ ete: “Esịt esinen̄ede enem mi ndikụt ẹsiakde nsio nsio otu ye mbufa esop ke ata esịt esịt isuo Vanuatu.” Enye adian do ete: “Inyeneke se inemde mi esịt nte nditiene nnam n̄kpọ Jehovah ke isuo emi.”

Kumiko edi isua 65 idahaemi. Enye akasiak usụn̄ ke Japan ke ini nsan̄a ukwọrọikọ esie ọkọdọhọde enye edi mmimọ ika Nepal ikọkwọrọ ikọ. Kumiko ọdọhọ ete: “Enye ama etịn̄ n̄kpọ emi ye ami ediwak ini, edi n̄kenyịmeke, sia n̄kekere nte ndikpepde obufa usem ye nte ndidụn̄de ke obio owo. N̄konyụn̄ nnyeneke okụk ndida n̄kpe usụn̄ n̄ka esenidụt. Ke ini n̄kosụk n̄kerede n̄kpọ emi, mma nnyene aksiden, ndien ẹma ẹmen mi ẹka ufọkibọk. Mma nna ke bed ufọkibọk n̄kere ‘m̀mê n̄kpọ en̄wen ọmọn̄ akam etịbe ọnọ mi! Mma n̄kere ke mmekeme ndidọn̄ọ tutu n̄kemeke ndika esenidụt n̄kọkwọrọ ikọ. Mma nnyụn̄ n̄kere nte n̄kpọkwọrọde ikọ ke esenidụt ekpedi ke isua kiet kpọt.’ Ntre mma mbọn̄ akam mben̄e Jehovah an̄wam mi n̄keme ndika esenidụt.” Ke idem ama ọkọsọn̄ Kumiko, enye ama aka Nepal. Ekem, enye ye nsan̄a ukwọrọikọ esie ẹma ẹwọrọ ẹkedụn̄ do.

 Kumiko odu ke Nepal ekpere ndisịm isua duop. Kop se enye ọdọhọde mi: “Jehovah ama emen mme n̄kpọ oro ẹkefịnade mi efep. Esịt enem mi ke mma n̄wọrọ n̄ka Nepal. Ke ini ndude ke ufọk owo n̄kwọrọ ikọ, mbọhọidụn̄ esie ition m̀mê itiokiet ẹsiwọrọ ẹdi ẹditiene ẹkpan̄ utọn̄. Ata n̄kpri nditọ ẹsidọhọ nnọ mmimọ tract. Enen̄ede enem ndikwọrọ ikọ mi!”

Nditọete iban oro ikenyenede nneme mi ẹma ẹnyene nsio nsio mfịna. Edi nso ikan̄wam mmọ ẹkeme ndiyọ mme mfịna emi?

Ke nsonso oro, ufọk ama esidọn̄ Diane emi otode Canada itọn̄ etieti. Enye edi isua 62 idahaemi, ama onyụn̄ anam utom isụn̄utom ke Côte d’Ivoire ke isua 20. Enye ọdọhọ ete: “Mma n̄kpe Jehovah ubọk nte an̄wam mi mma mbon idụt emi n̄kade ndikwọrọ ikọ nnọ. Brọda Jack Redford, emi ekedide kiet ke otu mme andikpep nnyịn ke Ufọkn̄wed Gilead, ama ọdọhọ ke ndusụk n̄kpọ emi idikụtde ke idụt emi ẹnọde nnyịn ika ayakpa nnyịn idem. Kiet ke otu n̄kpọ emi edikpade nnyịn idem edi ndikụt nte mme owo ẹnen̄erede ẹbuene. Edi enye ọkọdọhọ nnyịn ete: ‘Ẹkûse nte mme owo ẹbuenede. Ẹse mmọ iso, ẹse nte mmọ ẹnamde n̄kpọ ke ini ẹkpepde mmọ Ikọ Abasi.’ Se n̄konyụn̄ nnamde edi oro, ndien emi ama enen̄ede an̄wam mi. Nte n̄kesede mme owo iso ke ini n̄kwọrọde ikọ nnọ mmọ, mma nsikụt ke mmọ ẹma se mmọ ẹkekopde.” Nso en̄wen ikan̄wam Sista Diane ekeme ndikwọrọ ikọ ke esenidụt? Enye ọdọhọ ete: “Mma nsinen̄ede n̄kpere nditọ ukpepn̄kpọ mi idem, ama esinyụn̄ enem mi ndikụt mmọ ẹkabarede ẹdi Mme Ntiense Jehovah. Nte ini akakade, n̄kada Côte d’Ivoire nte obio emana mi. Mma nnyene ete, eka, ye nditọeka ke esop, kpa nte Jesus ọkọdọhọde.”—Mark 10:29, 30.

Anne edi isua 46 idahaemi, onyụn̄ ọkwọrọ ikọ ke idụt kiet ke Asia emi owo mîyakke Mme Ntiense Jehovah ẹkwọrọ ikọ. Enye ọdọhọ ete: “Ke ediwak isua emi n̄kwọrọde ikọ ke nsio nsio itie ke esenidụt, mmodụn̄ ye nditọete iban emi ẹtode nsio nsio idụt ẹnyụn̄ ẹnyenede nsio nsio edu uwem. Ndusụk ini, emi esinam inyene n̄kpri ndutan̄uyo. Ke ini emi etịbede, mmesidomo ndinen̄ede ndian idem ye mmọ man ido mmọ enen̄ede an̄wan̄a mi. Mmesinyụn̄ ndomo n̄ko ndinen̄ede mma mmọ, nnyụn̄ nyakke se mmọ ẹnamde ọsọp abiak mi. Emi ama anam mi n̄keme ndinyene nti ufan emi ẹken̄wamde mi n̄ka iso n̄kop inem utom mi.”

 Ke 1993, ẹma ẹdọhọ Sista Ute emi otode Germany, emi onyụn̄ edide isua 53 idahaemi, akanam utom isụn̄utom ke Madagascar. Enye ọdọhọ ete: “Ke nsonso oro, ama ọsọn̄ mi ndikpep usem Madagascar, ikonyụn̄ imeheke mi ndidụn̄ ke ebiet emi ofiopde etieti. Mma nsidọn̄ọ utoenyịn, utụn̄ ye n̄kpri unam udọn̄ọ emi ẹkotde amoeba ẹma ẹsinam mi ndọn̄ọ ndusụk ini. Edi nditọete do ẹma ẹn̄wam mi. Nditọete iban, nditọ mmọ, ye nditọ ukpepn̄kpọ mi ẹma ẹnyene ime ẹkpep mi usem Madagascar. Eyenete an̄wan emi ikasan̄ade kiet inam utom isụn̄utom ama esise aban̄a mi ke ini ndọn̄ọde. Edi Jehovah ekesinen̄ede an̄wam mi. Mma nsitịn̄ se ifịnade mi nnọ enye ke akam. Ekem, mma nsinyene ime ntie mbet ke ediwak usen, ndusụk ini ediwak ọfiọn̄, man enye ọbọrọ akam mi. Jehovah ama ọkọk kpukpru mfịna mi.” Ute odu ke Madagascar ke isua 23 idahaemi.

Nditọete iban emi mîdọhọ ndo, oro ẹkwọrọde ikọ ke esenidụt, ẹsidọhọ ke Jehovah ọdiọn̄ mmimọ etieti kpa nte enye esidiọn̄de mbon eken oro ẹkwọrọde ikọ ke esenidụt. Nso idi ndusụk edidiọn̄ emi?

Sista Heidi emi otode Germany, onyụn̄ edide isua 73 idahaemi, anam utom isụn̄utom ke Côte d’Ivoire toto ke 1968. Enye ọdọhọ ete: “Esinen̄ede enem mi ndikụt ke nditọ ukpepn̄kpọ mi ke ẹka iso ‘ẹsan̄a ke akpanikọ.’ Ndusụk mmọ ẹdi mme asiakusụn̄ ye mbiowo idahaemi. Ediwak mmọ ẹsikot mi Mama, ndusụk ẹkot mi Ekaeka. Eyen ukpepn̄kpọ Bible mi kiet emi edide ebiowo, n̄wan esie, ye nditọ esie ẹda mi nte eka mmọ. Omokụt do, Jehovah ọnọ mi eyen, n̄wan eyen, ye nditọ nditọ ita.”—3 John 4.

Karen emi otode Canada, emi onyụn̄ edide isua 72 idahaemi, anam utom isụn̄utom ebe isua 20 ke West Africa. Enye ọdọhọ ete: “Utom isụn̄utom ekpep mi ndiyak n̄kpọ atak mi, ndima mbon en̄wen, nnyụn̄ nnyene ime. Ndisan̄a ye mbon emi ẹtode nsio nsio idụt n̄kwọrọ ikọ, an̄wam mi mfiọk nte mme owo ke nsio nsio idụt ẹsinamde n̄kpọ. Emi anam n̄kpep ke ẹkeme ndinam n̄kpọ kiet ke nsio nsio usụn̄. Esịt enen̄ede enem mi ndinyene nti ufan ke nsio nsio itie ke ererimbot! Kpa ye oro nnyịn mîdụhe kiet aba, nnyịn isụk idedi ufan.”

Margaret emi otode England, onyụn̄ edide isua 79 idahaemi, ama anam utom isụn̄utom ke Laos. Enye ọdọhọ ete: “Utom isụn̄utom anam mi n̄kụt nte Jehovah odụride nsio nsio orụk owo edisịn ke esop esie. Emi anam mi ntetịm mbuọt idem ke Jehovah, nnyụn̄ nnen̄ede nnịm ke Jehovah ada esop esie usụn̄, ke enye oyonyụn̄ anam uduak esie osu.”

Ke akpanikọ, nditọete iban emi ẹnen̄ede ẹn̄wam ediwak owo ẹkop eti mbụk. Mmọ ẹdot itoro. (Judg. 11:40) N̄kpọ en̄wen emi enemde nnyịn esịt edi ke ediwak nditọete iban en̄wen emi mîdọhọ ndọ, ke ẹkpebe mmọ. (Ps. 68:11) Ndi emekeme ndinam ndutịm man afo n̄ko ekpekeme ndika ebiet emi ẹnen̄erede ẹyom mme ọkwọrọikọ, nte nditọete iban emi ẹnamde? Edieke atabide utom emi ese, oyokụt “nte Jehovah ọfọnde.”—Ps. 34:8.