Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Ndi Ama Ọfiọk?

Ndi Ama Ọfiọk?

Ndi mbon Rome ẹkpekenyịme ẹbụk owo emi mmọ ẹkekọn̄de ke eto ẹwot, utọ nte Jesus?

EDIWAK owo ẹdiọn̄ọ ke Jesus ọkọkọn̄ọ ke ufọt mme abiatibet iba ini ẹkekọn̄de enye ke eto. (Matt. 27:​35-38) Edi ndusụk owo ẹdọhọ ke Bible ndidọhọ ke ekedi Jesus akpa, ẹkọn̄ọde okpo esie ẹtịm nte ẹkesitịmde okpo owo, ekem ẹmen ẹkebụk, inenke.​—Mark 15:​42-46.

Ndusụk owo emi ẹkụtde ndudue ẹnọ se ẹwetde ke mme Gospel ẹdọhọ ke owo ikpakayakke ẹbụk owo emi ẹkekọn̄de ke eto, ke owo ikesinamke ntre ye okpo utọ mme owo oro. Ke magazine emi ẹkotde Smithsonian, ewetmbụk n̄kpọntịbe kiet emi ekerede Ariel Sabar ama etịn̄ se inamde ẹsidọhọ ntre ete: “Mbon emi ẹdade nte ata akpatre idiọk owo ke obio ke ẹkesikọn̄ ke eto ẹwot. Ndusụk ntaifiọk ẹdọhọ ke ọsọsọn̄ ndikere ke mbon Rome ẹkpekeyak ẹbụk utọ mme owo oro ke udi nte ẹsibụkde nti owo.” Sia mbon Rome ẹkesiyomde ndisuene mme abiatibet emi ẹdotde n̄kpa ata akpatre idiọk esuene, mmọ ẹma ẹsiyak okpo mmọ ọkọn̄ọ ke eto yak mme unam emi ẹsitade okpo ẹdita. Ekem ẹma ẹsimen se mme unam oro ẹketade ẹsụhọ ẹtop ẹsịn ke udi ye mme okpo eken.

Se mme ọdọkisọn̄ nyom n̄kpọeset ẹkụtde nte ẹkenamde ye okpo ndusụk mme Jew emi ẹkewotde edi isio ye se mme okụt ndudue ẹtịn̄de. Ke 1968, ẹma ẹkụt utak-usụhọ ọkpọ ete kiet emi ẹkewotde ke ata eset, n̄kpọ nte ini emi Jesus okodude ke isọn̄. Ẹkekụt mme ọkpọ oro ke ekebe emi ẹsidọn̄de ọkpọ owo, ke udi emi ubon mme Jew ẹkenyenede. Udi oro okodu ekpere Jerusalem. Ọkpọ nditịn̄ikpat ama esịne ke otu mme ọkpọ oro. Ẹkeda okpukwak emi edide sentimita 11 ye ubak m̀mê inch inan̄ ye ubak ẹkọn̄ ọkpọ oro ẹdian ke eto. Sabar ọdọhọ ete: ‘Ọkpọ nditịn̄ikpat ete kiet emi ekekerede Yehochanan ke ekedi. Se ẹkekụtde oro ama anam ẹtre ndifan̄a se mme Gospel ẹdọhọde ke ẹkebụk Jesus ke udi. Nditịn̄ikpat Yehochanan ama anam ẹkụt ke mbon Rome ẹma ẹsiyak ẹbụk owo emi ẹkọn̄de ke cross ẹwot ke eyo Jesus nte mme Jew ẹsibụkde owo.’

Se ẹkụtde ke ọkpọ nditịn̄ikpat Yehochanan anam ẹtịn̄ nsio nsio n̄kpọ ẹban̄a nte Jesus ọkọkọn̄ọde ke eto ini ẹkekọn̄de enye ẹwot. Edi ọkpọ oro anam ẹnen̄ede ẹkụt ke ẹma ẹsibụk ndusụk mme abiatibet emi ẹkekọn̄de ke eto ẹwot, ke idịghe okpo kpukpru mmọ ke ẹkesitop ẹsịn ke udi emi ẹdọn̄de okpo mme owo eken. Imenen̄ede ikụt ke Bible ndidọhọ ke ẹketetịm okpo Jesus ndien ẹmen ẹkebụk enen. Ndien ebiet emi ẹkekụtde ọkpọ nditịn̄ikpat oro ọsọn̄ọ se Bible etịn̄de.

Se idide akpan n̄kpọ ikan edi ke Jehovah ama etetịn̄ ke ẹdibụk Jesus ke udi imọ owo, ndien idụhe se ikemede ndikpan ikọ Abasi ndisu.​—Isa. 53:9; 55:11.