Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μετάβαση στον πίνακα περιεχομένων

ΕΡΩΤΗΜΑ 4

Προήλθε Κάθε Μορφή Ζωής από Έναν Κοινό Πρόγονο;

Προήλθε Κάθε Μορφή Ζωής από Έναν Κοινό Πρόγονο;

Ο Δαρβίνος πίστευε ότι κάθε μορφή ζωής θα μπορούσε να αναχθεί σε έναν κοινό πρόγονο. Φανταζόταν την ιστορία της ζωής στη γη σαν ένα μεγάλο δέντρο. Κάποιοι άλλοι αργότερα πίστευαν ότι αυτό το «δέντρο της ζωής» άρχισε ως ένας και μόνο κορμός με τα πρώτα απλά κύτταρα. Καινούρια είδη διακλαδίστηκαν από τον κορμό και συνέχισαν να διαιρούνται σε κλώνους, δηλαδή τις οικογένειες των φυτών και των ζώων, και στη συνέχεια σε μικρότερα κλαδιά, όλα τα είδη που εντάσσονται στις σημερινές οικογένειες των φυτών και των ζώων. Έγιναν όντως έτσι τα πράγματα;

Τι ισχυρίζονται πολλοί επιστήμονες; Πολλοί δίνουν την εντύπωση ότι το αρχείο των απολιθωμάτων υποστηρίζει τη θεωρία της κοινής προέλευσης όλων των μορφών ζωής. Ισχυρίζονται επίσης ότι, εφόσον όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί χρησιμοποιούν παρόμοια «γλώσσα προγραμματισμού», το DNA, τότε κάθε μορφή ζωής πρέπει να εξελίχθηκε από έναν κοινό πρόγονο.

Τι λέει η Αγία Γραφή; Η αφήγηση της Γένεσης δηλώνει ότι τα φυτά, τα θαλάσσια πλάσματα, τα χερσαία ζώα και τα πουλιά δημιουργήθηκαν «κατὰ γένος». (Γένεση 1:12, 20-25, Μετάφραση των Εβδομήκοντα) Αυτή η διατύπωση αφήνει περιθώρια για την ύπαρξη ποικιλίας μέσα στα πλαίσια ενός “γένους”, αλλά υποδηλώνει ότι υπάρχουν συγκεκριμένα όρια που διαχωρίζουν τα διάφορα γένη. Η Βιβλική αφήγηση περί δημιουργίας προϋποθέτει επίσης ότι καινούριοι τύποι πλασμάτων θα εμφανίζονταν στο αρχείο των απολιθωμάτων ξαφνικά και θα ήταν πλήρως σχηματισμένοι.

Τι αποκαλύπτουν τα αποδεικτικά στοιχεία; Υποστηρίζουν τα αποδεικτικά στοιχεία τη Βιβλική περιγραφή των γεγονότων ή μήπως είχε δίκιο ο Δαρβίνος; Τι έχουν δείξει οι ανακαλύψεις των τελευταίων 150 χρόνων;

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ ΚΟΒΕΤΑΙ

Τα πρόσφατα χρόνια, οι επιστήμονες κατάφεραν να συγκρίνουν τους γενετικούς κώδικες δεκάδων μονοκύτταρων οργανισμών καθώς και τους κώδικες φυτών και ζώων. Υπέθεταν ότι αυτές οι συγκρίσεις θα επιβεβαίωναν την άποψη του Δαρβίνου για ένα διακλαδιζόμενο «δέντρο της ζωής». Τα πράγματα, όμως, δεν εξελίχθηκαν έτσι.

Τι έχουν αποκαλύψει οι έρευνες; Ο βιολόγος Μάλκολμ Σ. Γκόρντον έγραψε το 1999: «Φαίνεται ότι η ζωή είχε πολλές προελεύσεις. Το παγκόσμιο δέντρο της ζωής φαίνεται πως δεν είχε μία και μόνο ρίζα». Υπάρχουν άραγε αποδείξεις για το ότι όλες οι κύριες διακλαδώσεις της ζωής συνδέονται με έναν και μόνο κορμό, όπως πίστευε ο Δαρβίνος; Ο Γκόρντον συνεχίζει: «Η παραδοσιακή εκδοχή της θεωρίας της κοινής καταγωγής φαίνεται να μην εφαρμόζεται στα βασίλεια, σύμφωνα με την παρούσα ταξινόμηση. Πιθανότατα δεν εφαρμόζεται σε πολλά φύλα, αν όχι σε όλα, και ίσως να μην εφαρμόζεται επίσης σε πολλές ομοταξίες των φύλων».29 *

Οι σύγχρονες έρευνες συνεχίζουν να αντικρούουν τη δαρβινική θεωρία περί κοινής καταγωγής. Για παράδειγμα, ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist) το 2009 παρέθεσε τα εξής λόγια του εξελικτικού επιστήμονα Έρικ Μπατέστ: «Δεν έχουμε καμιά απολύτως απόδειξη για το ότι το δέντρο της ζωής αποτελεί πραγματικότητα».30 Το ίδιο άρθρο παραθέτει επίσης τη δήλωση του εξελικτικού βιολόγου Μάικλ Ρόουζ: «Το δέντρο της ζωής έχει αρχίσει να θάβεται διακριτικά​—το γνωρίζουμε όλοι. Αυτό που δεν έχει γίνει τόσο αποδεκτό είναι ότι χρειάζεται να αλλάξουμε την όλη θεώρησή μας για τη βιολογία».31 *

ΤΙ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΩΝ ΑΠΟΛΙΘΩΜΑΤΩΝ;

Πολλοί επιστήμονες επικαλούνται το αρχείο των απολιθωμάτων ως έρεισμα για την ιδέα περί κοινής προέλευσης όλων των μορφών ζωής. Ισχυρίζονται, για παράδειγμα, πως το αρχείο των απολιθωμάτων τεκμηριώνει την αντίληψη ότι τα ψάρια έγιναν αμφίβια και τα ερπετά έγιναν θηλαστικά. Τι δείχνει όμως στ’ αλήθεια το αρχείο αυτό;

Ο εξελικτικός παλαιοντολόγος Ντέιβιντ Μ. Ράουπ λέει: «Αντί να βλέπουν τη σταδιακή εμφάνιση των μορφών της ζωής, οι γεωλόγοι της εποχής του Δαρβίνου αλλά και οι σημερινοί γεωλόγοι βλέπουν ένα αρχείο εξαιρετικά ακανόνιστο και αποσπασματικό: διάφορα είδη εμφανίζονται στην ακολουθία πολύ ξαφνικά, παρουσιάζουν λίγες ή καθόλου αλλαγές στο διάστημα της παρουσίας τους στο αρχείο και στη συνέχεια εξαφανίζονται απότομα από αυτό».32

Στην πραγματικότητα, η συντριπτική πλειονότητα των απολιθωμάτων παρουσιάζει σταθερότητα ως προς τους τύπους των πλασμάτων σε παρατεταμένα διαστήματα χρόνου. Τα στοιχεία δεν μαρτυρούν εξέλιξη από τον έναν τύπο στον άλλον. Μοναδικά σωματικά σχέδια εμφανίζονται ξαφνικά. Νέα χαρακτηριστικά εμφανίζονται ξαφνικά. Λόγου χάρη, οι νυχτερίδες οι οποίες διαθέτουν σύστημα ηχοεντοπισμού εμφανίζονται χωρίς κανέναν σαφή συνδετικό κρίκο με κάποιον λιγότερο εξελιγμένο πρόγονο.

Μάλιστα, οι μισές και πλέον από όλες τις κύριες υποδιαιρέσεις της ζωικής κτίσης φαίνεται ότι έχουν εμφανιστεί σε σχετικά σύντομη περίοδο χρόνου. Επειδή πολλές νέες και διακριτές μορφές ζωής εμφανίζονται τόσο ξαφνικά στο αρχείο των απολιθωμάτων, οι παλαιοντολόγοι αναφέρονται σε αυτό το γεγονός ως «Κάμβρια έκρηξη». Πότε ήταν η Κάμβρια περίοδος;

Ας υποθέσουμε ότι οι υπολογισμοί των ερευνητών είναι ακριβείς. Στην περίπτωση αυτή, θα μπορούσαμε να παραστήσουμε την ιστορία της γης με μια χρονική γραμμή που έχει μήκος όσο ένα γήπεδο ποδοσφαίρου (1). Στην κλίμακα αυτή, θα έπρεπε να περπατήσετε τα εφτά όγδοα περίπου του μήκους του γηπέδου για να φτάσετε στο σημείο που οι παλαιοντολόγοι αποκαλούν Κάμβρια περίοδο (2). Σε ένα μικρό τμήμα αυτής της περιόδου, κάνουν την εμφάνισή τους στο αρχείο των απολιθωμάτων οι κύριες υποδιαιρέσεις της ζωικής κτίσης. Πόσο ξαφνικά γίνεται αυτό; Καθώς βαδίζετε κατά μήκος του γηπέδου, όλα αυτά τα διαφορετικά πλάσματα ξεφυτρώνουν σε απόσταση μικρότερη του ενός βήματος!

Η σχετικά ξαφνική εμφάνιση αυτών των ποικίλων μορφών ζωής κάνει μερικούς εξελικτικούς ερευνητές να αμφισβητούν την παραδοσιακή εκδοχή της δαρβινικής θεωρίας. Για παράδειγμα, ο εξελικτικός βιολόγος Στιούαρτ Νιούμαν, σε συνέντευξή του το 2008, είπε ότι είναι απαραίτητο να βρεθεί μια καινούρια εξελικτική θεωρία η οποία να μπορεί να εξηγήσει την ξαφνική εμφάνιση νέων μορφών ζωής. Συγκεκριμένα, δήλωσε: «Πιστεύω ότι ο δαρβινικός μηχανισμός που χρησιμοποιείται για να εξηγήσει όλες τις εξελικτικές αλλαγές θα υποβαθμιστεί έτσι ώστε να θεωρείται ένας μόνο από τους διάφορους μηχανισμούς​—και ίσως όχι ο πιο σημαντικός όσον αφορά την κατανόηση της μακροεξέλιξης, δηλαδή της εξέλιξης στην οποία παρατηρούνται μεγάλες μεταβάσεις μεταξύ των σωματικών τύπων».33

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΑ «ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ»

Γιατί μερικά συγγράμματα αλλάζουν την κλίμακα των απολιθωμάτων τα οποία παρουσιάζουν ως μέρη μιας υποτιθέμενης ακολουθίας;

Επάνω αριστερά: απολιθώματα σε κλίμακα όπως απεικονίζονται σε μερικά συγγράμματα

Επάνω δεξιά: πραγματικό σχετικό μέγεθος

Τι θα μπορούσαμε όμως να πούμε όσον αφορά τα απολιθώματα που χρησιμοποιούνται για να δείξουν ότι τα ψάρια έγιναν αμφίβια και τα ερπετά έγιναν θηλαστικά; Παρέχουν αυτά αδιάσειστες αποδείξεις της εξελικτικής διαδικασίας; Μια πιο προσεκτική ματιά φέρνει στην επιφάνεια αρκετά προβλήματα.

Κατ’ αρχάς, το συγκριτικό μέγεθος των πλασμάτων που τοποθετούνται στη σειρά μετάβασης από τα ερπετά στα θηλαστικά παρουσιάζεται μερικές φορές με παραπλανητικό τρόπο σε διάφορα συγγράμματα. Στην πραγματικότητα, αντί να έχουν παρόμοιο μέγεθος, μερικά από τα πλάσματα αυτής της σειράς είναι τεράστια, ενώ άλλα είναι μικρά.

Ένα δεύτερο, πιο σοβαρό, πρόβλημα είναι η έλλειψη αποδείξεων για το ότι αυτά τα πλάσματα έχουν κάποια συγγένεια μεταξύ τους. Ανάμεσα στα δείγματα που τοποθετούνται στη σειρά μετάβασης μεσολαβούν πολλές φορές, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών, εκατομμύρια χρόνια. Αναφορικά με τα διαστήματα που μεσολαβούν μεταξύ πολλών τέτοιων απολιθωμάτων, ο ζωολόγος Χένρι Τζι λέει: «Οι χρονικές αποστάσεις μεταξύ των απολιθωμάτων είναι τόσο τεράστιες ώστε δεν μπορούμε να πούμε τίποτα βέβαιο για την πιθανή τους σύνδεση μέσω κοινών προγόνων και καταγωγής».34 *

Αναφερόμενος στα απολιθώματα ψαριών και αμφιβίων, ο βιολόγος Μάλκολμ Σ. Γκόρντον λέει ότι τα απολιθώματα που έχουν βρεθεί συνιστούν μόνο ένα μικρό και «ενδεχομένως μη αντιπροσωπευτικό δείγμα της βιοποικιλότητας που υπήρχε μεταξύ αυτών των ομάδων σε εκείνους τους καιρούς». Και προσθέτει: «Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό συνδέονταν​—αν συνδέονταν καν—​οι συγκεκριμένοι αυτοί οργανισμοί με μεταγενέστερες εξελίξεις ή τι συγγένεια μπορεί να είχαν μεταξύ τους».35 *

ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ ΟΝΤΩΣ Η «ΤΑΙΝΙΑ»;

Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Νάσιοναλ Τζεογκράφικ (National Geographic) το 2004 παρομοίασε το αρχείο των απολιθωμάτων με «ταινία από την οποία σε κάθε 1.000 καρέ τα 999 έχουν χαθεί».36 Σκεφτείτε τη σημασία αυτού του παραδείγματος.

Αν τα «95 καρέ» του αρχείου των απολιθωμάτων δείχνουν ότι τα ζώα δεν εξελίσσονται από τον έναν τύπο στον άλλον, γιατί οι παλαιοντολόγοι βάζουν τα υπόλοιπα «5 καρέ» σε σειρά που υπονοεί ότι εξελίσσονται;

Φανταστείτε ότι βρίσκετε 100 καρέ μιας κινηματογραφικής ταινίας η οποία αρχικά είχε 100.000 καρέ. Πώς θα ξέρατε ποια είναι η υπόθεση της ταινίας; Μπορεί να επινοούσατε εσείς μια υπόθεση, αλλά τι θα κάνατε αν μόνο 5 από τα 100 καρέ που βρήκατε μπορούσαν να συναρμολογηθούν έτσι ώστε να υποστηρίζουν αυτή την υπόθεση, ενώ τα υπόλοιπα 95 παρουσίαζαν κάτι πολύ διαφορετικό; Θα ήταν λογικό να ισχυριστείτε ότι η υπόθεση που επινοήσατε είναι σωστή με βάση εκείνα τα πέντε καρέ; Μήπως η αλήθεια θα ήταν ότι βάλατε τα πέντε καρέ στη συγκεκριμένη σειρά επειδή αυτό εξυπηρετούσε τη θεωρία σας; Δεν θα ήταν πιο λογικό να αφήσετε τα υπόλοιπα 95 να επηρεάσουν την άποψή σας;

Πώς σχετίζεται αυτό το παράδειγμα με τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι εξελικτιστές το αρχείο των απολιθωμάτων; Επί χρόνια, οι ερευνητές δεν παραδέχονταν πως η συντριπτική πλειονότητα των απολιθωμάτων​—τα 95 καρέ της ταινίας—​έδειχνε ότι τα είδη αλλάζουν πολύ λίγο στο διάβα του χρόνου. Γιατί τέτοια σιγή σχετικά με αυτές τις τόσο σημαντικές αποδείξεις; Ο συγγραφέας Ρίτσαρντ Μόρις λέει: «Προφανώς οι παλαιοντολόγοι είχαν αποδεχτεί την καθιερωμένη ιδέα των σταδιακών εξελικτικών αλλαγών και παρέμεναν πιστοί σε αυτήν, ακόμη και όταν ανακάλυπταν αποδείξεις για το αντίθετο. Προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν τα στοιχεία των απολιθωμάτων με βάση τις αποδεκτές εξελικτικές ιδέες».37

«Το να ισχυριστεί κανείς παίρνοντας μια σειρά από απολιθώματα πως αυτά αντιπροσωπεύουν μια γενεαλογική σειρά δεν αποτελεί ελέγξιμη επιστημονική υπόθεση, αλλά μια δήλωση εξίσου έγκυρη με μια παιδική ιστορία​—διασκεδαστική, ίσως και διδακτική, αλλά όχι επιστημονική».​—Αναζήτηση στα Βάθη του Χρόνου​—Από το Αρχείο των Απολιθωμάτων σε μια Νέα Ιστορία της Ζωής (In Search of Deep Time​—Beyond the Fossil Record to a New History of Life), του Χένρι Τζι, σ. 116, 117

Τι συμβαίνει με τους εξελικτιστές σήμερα; Μήπως συνεχίζουν να τοποθετούν τα απολιθώματα σε κάποια συγκεκριμένη σειρά, όχι επειδή αυτή υποστηρίζεται επαρκώς από την πλειονότητα των απολιθωμάτων και των γενετικών αποδείξεων, αλλά επειδή κάτι τέτοιο συμφωνεί με τις εξελικτικές ιδέες που είναι τώρα αποδεκτές; *

Εσείς τι λέτε; Ποιο συμπέρασμα ταιριάζει περισσότερο με τις αποδείξεις; Αναλογιστείτε τα στοιχεία που έχουμε εξετάσει ήδη.

  • Οι πρώτες μορφές ζωής στη γη δεν ήταν «απλές».

  • Οι πιθανότητες να προέκυψαν τυχαία έστω και τα συστατικά ενός κυττάρου είναι απειροελάχιστες.

  • Το DNA, το «ηλεκτρονικό πρόγραμμα», ή αλλιώς κώδικας, βάσει του οποίου λειτουργεί το κύτταρο είναι απίστευτα πολύπλοκο και μαρτυρεί την ύπαρξη ευφυΐας κατά πολύ ανώτερης από αυτήν που χρειάστηκε για οποιοδήποτε ανθρωποποίητο πρόγραμμα ή σύστημα αποθήκευσης πληροφοριών.

  • Οι γενετικές έρευνες δείχνουν ότι οι διάφορες μορφές της ζωής δεν προήλθαν από έναν και μόνο κοινό πρόγονο. Επιπλέον, κύριες ομάδες της ζωικής κτίσης εμφανίζονται στο αρχείο των απολιθωμάτων ξαφνικά.

Υπό το φως αυτών των στοιχείων, δεν είναι άραγε λογικό να συμπεράνει κανείς πως οι αποδείξεις συμφωνούν με την εξήγηση της Αγίας Γραφής σχετικά με την προέλευση της ζωής; Εντούτοις, πολλοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι η επιστήμη αντικρούει πολλά από όσα λέει η Γραφή για τη δημιουργία. Ισχύει αυτό; Τι λέει στ’ αλήθεια η Αγία Γραφή;

^ παρ. 9 Ο βιολογικός όρος «φύλο» (ή αλλιώς συνομοταξία) αναφέρεται σε μια μεγάλη ομάδα ζώων που έχουν το ίδιο χαρακτηριστικό σωματικό σχέδιο. Ένας τρόπος με τον οποίο ταξινομούν οι επιστήμονες όλους τους ζωντανούς οργανισμούς είναι ένα σύστημα εφτά βαθμίδων, στο οποίο η κάθε βαθμίδα είναι πιο συγκεκριμένη από την προηγούμενη. Η πρώτη και ευρύτερη βαθμίδα είναι το βασίλειο. Ακολουθούν οι κατηγορίες φύλο, ομοταξία, τάξη, οικογένεια, γένος και είδος. Λόγου χάρη, το άλογο ταξινομείται ως εξής: βασίλειο, Ζώα· φύλο, Χορδωτά· ομοταξία, Θηλαστικά· τάξη, Περιττοδάκτυλα· οικογένεια, Ιππίδες· γένος Ίππος· είδος, Caballus.

^ παρ. 10 Πρέπει να σημειωθεί πως ούτε το άρθρο του περιοδικού Νέος Επιστήμονας ούτε ο Μπατέστ ούτε ο Ρόουζ εννοούν ότι η θεωρία της εξέλιξης είναι εσφαλμένη. Το σημείο που θίγουν είναι μάλλον ότι το δέντρο της ζωής του Δαρβίνου, ένας από τους στύλους της θεωρίας του, δεν υποστηρίζεται από τα αποδεικτικά στοιχεία. Αυτοί οι επιστήμονες εξακολουθούν να αναζητούν άλλες εξηγήσεις για την εξέλιξη.

^ παρ. 21 Ο Χένρι Τζι δεν υπαινίσσεται ότι η θεωρία της εξέλιξης είναι εσφαλμένη. Σκοπός των σχολίων του είναι να δείξει πως υπάρχουν όρια σε ό,τι μπορούμε να μάθουμε από το αρχείο των απολιθωμάτων.

^ παρ. 22 Ο Μάλκολμ Σ. Γκόρντον υποστηρίζει τη διδασκαλία της εξέλιξης.

^ παρ. 27 Βλέπε, για παράδειγμα, το πλαίσιο « Το Ζήτημα της Εξέλιξης του Ανθρώπου».

^ παρ. 50 Σημείωση: Κανένας από τους ερευνητές που αναφέρονται σε αυτό το πλαίσιο δεν πιστεύει στη Βιβλική διδασκαλία περί δημιουργίας. Όλοι αποδέχονται τη διδασκαλία της εξέλιξης.

^ παρ. 54 Ο όρος «ανθρωπίδες» χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα πλάσματα που θεωρούν οι εξελικτικοί ερευνητές ότι αποτελούν την ανθρώπινη οικογένεια καθώς και τα προϊστορικά ανθρωποειδή πλάσματα.