ΜΗΠΩΣ ο γάμος σας βρίσκεται σε παρόμοια κρίσιμη καμπή; Ενδεχομένως ο σύντροφός σας έχει προδώσει την εμπιστοσύνη σας ή οι επαναλαμβανόμενες συγκρούσεις έχουν απομυζήσει τη χαρά από τη σχέση σας. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, ίσως λέτε μέσα σας: “Δεν αγαπιόμαστε πια” ή “Δεν ταιριάζουμε” ή “Ήταν λάθος μας που παντρευτήκαμε”. Μπορεί μάλιστα να σκέφτεστε: “Ίσως πρέπει να χωρίσουμε”.

Προτού σπεύσετε να τερματίσετε το γάμο σας, σκεφτείτε το σοβαρά. Το διαζύγιο δεν τερματίζει πάντα τις ανησυχίες της ζωής. Αντιθέτως, συχνά αντικαθιστά τα υπάρχοντα προβλήματα με άλλα. Ο Δρ Μπραντ Σακς, στο βιβλίο του Ο Καλός Έφηβος (The Good Enough Teen), προειδοποιεί: «Τα ζευγάρια που θέλουν να χωρίσουν ονειρεύονται το τέλειο διαζύγιο​—οι ζοφερές και θυελλώδεις συγκρούσεις θα εξαφανιστούν μεμιάς και διαπαντός και θα αρχίσει να πνέει μια αύρα γαλήνης και αρμονίας. Αυτό όμως είναι άπιαστο όνειρο, όπως άλλωστε και ο τέλειος γάμος». Είναι σημαντικό, λοιπόν, να γνωρίζει κανείς τι ακριβώς συνεπάγεται το διαζύγιο και να προσεγγίζει αυτό το ζήτημα ρεαλιστικά.

Η Γραφή δεν αντιμετωπίζει το διαζύγιο ως επουσιώδες ζήτημα. Λέει ότι ο Ιεχωβά Θεός θεωρεί δόλια και απεχθή πράξη το να απαλλαχτεί κανείς επιπόλαια από το σύντροφό του, με σκοπό ίσως να πάρει κάποιον άλλον. (Μαλαχίας 2:13-16) Ο γάμος είναι μόνιμος δεσμός. (Ματθαίος 19:6) Πολλοί γάμοι που διαλύθηκαν για ασήμαντους λόγους θα είχαν σωθεί αν οι δύο σύντροφοι ήταν πιο συγχωρητικοί.​—Ματθαίος 18:21, 22.

Παράλληλα, η Γραφή επιτρέπει το διαζύγιο και τον εκ νέου γάμο για έναν και μόνο λόγο​—τις εξωσυζυγικές σχέσεις. (Ματθαίος 19:9) Αν λοιπόν διαπιστώσετε ότι ο σύντροφός σας σάς έχει απατήσει, έχετε το δικαίωμα να τερματίσετε το γάμο σας. Οι άλλοι δεν πρέπει να σας επιβάλλουν τις απόψεις τους, ούτε και είναι σκοπός αυτού του άρθρου να σας υποδείξει τι θα κάνετε. Σε τελική ανάλυση, εσείς θα ζήσετε με τις συνέπειες, άρα εσείς πρέπει και να αποφασίσετε.​—Γαλάτες 6:5.

Παρ’ όλα αυτά, η Γραφή λέει: «Ο οξυδερκής εξετάζει τα βήματά του». (Παροιμίες 14:15) Συνεπώς, ακόμη και αν έχετε Γραφικό λόγο για διαζύγιο, πρέπει να σκεφτείτε σοβαρά πού θα οδηγήσει αυτό το βήμα. (1 Κορινθίους 6:12) «Μερικοί ίσως νομίζουν ότι πρέπει να αποφασίσουν γρήγορα», λέει ο Ντέιβιντ από τη Βρετανία.  «Αλλά ως διαζευγμένος, μπορώ εκ πείρας να πω ότι χρειάζεται χρόνος για να ζυγίσει κανείς τα πράγματα». a

Ας εξετάσουμε τέσσερα σημαντικά ζητήματα που απαιτούν σκέψη. Καθώς θα το κάνουμε αυτό, σας παρακαλούμε να λάβετε υπόψη ότι κανείς από τους διαζευγμένους που σχολιάζουν στη συνέχεια δεν λέει ότι πήρε λάθος απόφαση. Τα λόγια τους όμως αποκαλύπτουν κάποιες δυσκολίες που συνήθως ανακύπτουν σε διάστημα μηνών ή ακόμη και ετών μετά τον τερματισμό του γάμου.

Η Ντανιέλα από την Ιταλία ήταν 12 χρόνια παντρεμένη όταν ανακάλυψε ότι ο σύζυγός της διατηρούσε σχέση με μια συνάδελφό του. «Όταν το έμαθα», λέει, «εκείνη ήταν ήδη έξι μηνών έγκυος».

Έπειτα από μια περίοδο χωρισμού, η Ντανιέλα αποφάσισε να πάρει διαζύγιο. «Προσπάθησα να σώσω το γάμο μου, αλλά ο σύζυγός μου συνέχισε να με απατάει», λέει η ίδια. Πιστεύει ότι η επιλογή της ήταν σωστή. Παρ’ όλα αυτά, αφηγείται: «Από τη στιγμή που χωρίσαμε, βρέθηκα σε άθλια οικονομική κατάσταση. Μερικές μέρες δεν είχα ούτε ένα κανονικό γεύμα. Έπεφτα για ύπνο μόνο με ένα ποτήρι γάλα».

Η Μαρία από την Ισπανία βρέθηκε και αυτή σε δυσχερή κατάσταση. «Ο πρώην σύζυγός μου δεν μας δίνει δεκάρα», λέει, «και εγώ πρέπει να δουλεύω πολύ σκληρά για να ξεπληρώσω τα χρέη του. Αναγκάστηκα επίσης να μετακομίσω από το άνετο σπίτι μας σε ένα μικρό διαμέρισμα μιας επικίνδυνης γειτονιάς».

Όπως δείχνουν αυτές οι περιπτώσεις, η διάλυση του γάμου επιφέρει συνήθως συντριπτικό οικονομικό πλήγμα στις γυναίκες. Μάλιστα, μια εφταετής ευρωπαϊκή έρευνα αποκάλυψε ότι, ενώ το εισόδημα των αντρών αυξήθηκε κατά 11 τοις εκατό μετά το διαζύγιο, το εισόδημα των γυναικών μειώθηκε κατά 17 τοις εκατό. Η Μίκε Γιάνσεν, συντονίστρια της έρευνας, αναφέρει: «Για μερικές γυναίκες τα πράγματα είναι δύσκολα, επειδή πρέπει να φροντίζουν τα παιδιά, να βρουν δουλειά, αλλά και να ξεπεράσουν την τραυματική εμπειρία του διαζυγίου». Η εφημερίδα Daily Telegraph του Λονδίνου επισήμανε ότι, σύμφωνα με ορισμένους δικηγόρους, αυτοί οι παράγοντες «αναγκάζουν τους ανθρώπους να το σκεφτούν καλά προτού χωρίσουν».

Ενδεχόμενα προβλήματα: Αν πάρετε διαζύγιο, μπορεί να μειωθεί το εισόδημά σας. Επίσης, ίσως αναγκαστείτε να μετακομίσετε. Αν πάρετε την επιμέλεια των παιδιών, ίσως δυσκολευτείτε να συντηρείτε τον εαυτό σας και παράλληλα να καλύπτετε τις ανάγκες τους επαρκώς.​—1 Τιμόθεο 5:8.

«Η απιστία του συζύγου μου με συγκλόνισε», λέει η Τζέιν από τη Βρετανία. «Με καταρράκωνε επίσης η σκέψη ότι ήταν επιλογή του να μας εγκαταλείψει». Η Τζέιν πήρε διαζύγιο. Εξακολουθεί να πιστεύει ότι η απόφασή της ήταν σωστή, αλλά παραδέχεται: «Ένα πρόβλημα ήταν ότι έπρεπε να παίζω και το ρόλο της μαμάς και το ρόλο του μπαμπά. Έπρεπε να παίρνω όλες τις αποφάσεις μόνη μου».

Η Γκρασιέλα, μια διαζευγμένη μητέρα από την Ισπανία, έζησε κάτι παρόμοιο. Η ίδια εξηγεί: «Μου έδωσαν την πλήρη επιμέλεια του 16χρονου γιου μου. Αλλά η εφηβική ηλικία είναι δύσκολη, και εγώ ήμουν απροετοίμαστη να μεγαλώσω το παιδί μόνη μου. Περνούσα μέρες και νύχτες ολόκληρες κλαίγοντας με λυγμούς. Ως μητέρα, ένιωθα αποτυχημένη».

Όσοι έχουν από κοινού την επιμέλεια του παιδιού μπορεί να αντιμετωπίσουν άλλο ένα πρόβλημα​—τη συνεννόηση με τον πρώην σύντροφο για ευαίσθητα θέματα όπως η επικοινωνία με το παιδί, η οικονομική του υποστήριξη και η διαπαιδαγώγησή του. Μια άλλη διαζευγμένη μητέρα, η Κριστίν από τις ΗΠΑ, λέει: «Η συνεργασία με τον πρώην σύζυγό σου δεν είναι εύκολη υπόθεση. Περιλαμβάνονται ένα σωρό συναισθήματα, και αν δεν προσέξεις μπορεί τελικά να αρχίσεις να χρησιμοποιείς το παιδί σου για να γίνεται το δικό σου».

Ενδεχόμενα προβλήματα: Οι διευθετήσεις του δικαστηρίου για την επιμέλεια μπορεί να μην είναι αυτές που θα προτιμούσατε. Αν έχετε από κοινού την επιμέλεια του παιδιού, ο πρώην σύντροφός σας μπορεί να μην είναι τόσο λογικός όσο θα θέλατε στα προαναφερθέντα θέματα της επικοινωνίας, της οικονομικής υποστήριξης και ούτω καθεξής.

Ο Μαρκ από τη Βρετανία υπήρξε θύμα συζυγικής απιστίας πάνω από μία φορά. «Μετά τη δεύτερη φορά, δεν άντεχα πλέον στη σκέψη ότι αυτό θα μπορούσε να ξανασυμβεί», λέει ο ίδιος. Πήρε διαζύγιο, αλλά διαπίστωσε ότι είχε ακόμη αισθήματα για εκείνη. «Όταν οι άλλοι εκφράζονται αρνητικά  για αυτήν, νομίζουν ότι με βοηθάνε, αλλά κάνουν λάθος», εξηγεί. «Η αγάπη δεν σβήνει γρήγορα».

Ο Ντέιβιντ, ο οποίος αναφέρθηκε προηγουμένως, ένιωσε παρόμοια συντριβή όταν ανακάλυψε ότι η σύζυγός του είχε σχέσεις με άλλον. «Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Λαχταρούσα να περάσω κάθε μέρα της ζωής μου με εκείνη και τα παιδιά μας», λέει ο ίδιος. Επέλεξε το διαζύγιο, αλλά ο χωρισμός τού δημιούργησε αμφιβολίες για το μέλλον του: «Αναρωτιέμαι αν μπορεί κάποια να με αγαπήσει πραγματικά ή αν θα ξαναπάθω τα ίδια σε περίπτωση που ξαναπαντρευτώ. Η εμπιστοσύνη μου έχει κλονιστεί».

Αν είστε διαζευγμένοι, είναι αναμενόμενο να βιώνετε ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων. Αφενός, ίσως αγαπάτε ακόμη το άτομο με το οποίο ήσασταν κάποτε μία σάρκα. (Γένεση 2:24) Αφετέρου, ίσως νιώθετε αγανάκτηση για ό,τι έχει συμβεί. «Ακόμη και ύστερα από χρόνια», λέει η Γκρασιέλα, «νιώθεις μπερδεμένη, ταπεινωμένη και αβοήθητη. Θυμάσαι πολλές ευτυχισμένες στιγμές του γάμου σου και σκέφτεσαι: “Μου έλεγε ότι δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς εμένα. Ήταν όλα ψέματα; Γιατί συνέβη αυτό;”»

Ενδεχόμενα προβλήματα: Ίσως νιώθετε για πολύ καιρό οργή και αγανάκτηση για όσα σας έκανε ο σύντροφός σας. Μερικές φορές, η μοναξιά μπορεί να είναι αβάσταχτη.​—Παροιμίες 14:29· 18:1.

«Η ζωή μου έγινε συντρίμμια», λέει ο Χοσέ, ένας διαζευγμένος πατέρας από την Ισπανία. «Η χειρότερη στιγμή ήταν όταν ανακάλυψα ότι αυτός με τον οποίο με απατούσε η γυναίκα μου ήταν ο άντρας της αδελφής μου. Ήθελα να πεθάνω». Ο Χοσέ διαπίστωσε ότι και τα δύο αγοράκια του​—δύο και τεσσάρων ετών—​επίσης επηρεάστηκαν από τις ενέργειες της μητέρας τους. «Δεν μπορούσαν να αποδεχτούν την καινούρια κατάσταση. Δεν  καταλάβαιναν γιατί η μητέρα τους έμενε με το θείο τους και γιατί εμείς είχαμε μετακομίσει και μέναμε με την αδελφή μου και τη μητέρα μου. Αν έπρεπε να πάω κάπου, μου έλεγαν: “Πότε θα γυρίσεις;” ή “Μπαμπά, μη μας αφήσεις!”»

Τα παιδιά είναι συνήθως τα ξεχασμένα θύματα στο πεδίο μάχης του διαζυγίου. Τι γίνεται όμως αν οι γονείς δεν μπορούν να τα πάνε καλά μεταξύ τους; Είναι τότε το διαζύγιο όντως «η καλύτερη λύση για τα παιδιά»; Τα πρόσφατα χρόνια, η αντίληψη αυτή έχει δεχτεί επικρίσεις​—ιδίως για τις περιπτώσεις που τα γαμήλια προβλήματα δεν είναι ακραία. Το βιβλίο Η Απροσδόκητη Κληρονομιά του Διαζυγίου (The Unexpected Legacy of Divorce) δηλώνει: «Πολλοί οι οποίοι είναι παγιδευμένοι σε δυστυχισμένους γάμους θα εκπλαγούν αν μάθουν ότι τα παιδιά τους είναι σχετικώς ικανοποιημένα. Δεν τα νοιάζει αν η μαμά και ο μπαμπάς κοιμούνται χώρια, αρκεί η οικογένεια να είναι μαζί».

Φυσικά, τα παιδιά αντιλαμβάνονται συνήθως τις συγκρούσεις των γονέων και η ένταση στο γάμο μπορεί να βασανίζει το μυαλουδάκι τους και την τρυφερή τους καρδιά. Εντούτοις, το συμπέρασμα ότι το διαζύγιο θα είναι εξ ορισμού ό,τι καλύτερο για αυτά μπορεί να είναι λάθος. «Η δομή του γάμου φαίνεται πως βοηθάει τους γονείς να παρέχουν συνεπή, ισορροπημένη διαπαιδαγώγηση στην οποία τα παιδιά ανταποκρίνονται, ακόμη και αν ο γάμος δεν είναι ιδανικός», γράφουν στο βιβλίο τους Υπέρ του Γάμου (The Case for Marriage) η Λίντα Τζ. Γουέιτ και η Μάγκι Γκάλαγκερ.

Ενδεχόμενα προβλήματα: Το διαζύγιο μπορεί να συντρίψει τα παιδιά σας, ιδίως αν δεν τα προτρέπετε να έχουν υγιή σχέση με τον πρώην σύντροφό σας.​—Βλέπε το πλαίσιο  «Βρισκόμουν Μονίμως στη Μέση».

Αυτό το άρθρο ανέλυσε τέσσερις παράγοντες που πρέπει να εξετάσετε αν σκέφτεστε το διαζύγιο. Όπως είδαμε, αν ο σύντροφός σας σάς έχει απατήσει, το τι θα κάνετε είναι προσωπική σας απόφαση. Ό,τι και αν επιλέξετε όμως, χρειάζεται να λάβετε υπόψη τις συνέπειες. Να έχετε κατά νου τα προβλήματα που σας περιμένουν και να είστε προετοιμασμένοι.

Αφού εξετάσετε το ζήτημα, ίσως νιώσετε ότι το καλύτερο είναι να προσπαθήσετε να βελτιώσετε το γάμο σας. Είναι όμως αυτό πράγματι εφικτό;