1, 2. Γιατί είναι κατάλληλο να εξετάσετε το κατά πόσον είστε πρόθυμοι να συγχωρείτε;

ΜΕΣΩ του γραπτού του Λόγου, ο Ιεχωβά μάς δείχνει πώς θεωρεί την αμαρτία και πώς αντιδρά όταν αμαρτάνουμε. Ο Λόγος του αποκαλύπτει επίσης πολλά για τη συγχωρητικότητα. Στο προηγούμενο άρθρο, εξετάσαμε πώς η στάση του Δαβίδ και του Μανασσή οδήγησε στη συγχώρηση του Ιεχωβά. Νιώθοντας λύπη και συντριβή στην καρδιά τους, υποκινήθηκαν να ομολογήσουν τις πονηρές τους πράξεις, να τις αποκηρύξουν και να μετανοήσουν ειλικρινά. Ως εκ τούτου, ο Ιεχωβά τούς αποκατέστησε στην εύνοιά του.

² Ας δούμε τώρα τη συγχωρητικότητα από μια άλλη οπτική γωνία. Πώς πιστεύετε ότι θα νιώθατε για τον Μανασσή αν ένα από τα αθώα θύματά του ήταν συγγενής σας; Θα μπορούσατε να τον συγχωρήσετε; Αυτό το ερώτημα είναι πολύ κατάλληλο σήμερα επειδή ζούμε σε έναν άνομο, βίαιο και ιδιοτελή κόσμο. Γιατί, λοιπόν, πρέπει να θέλουν οι Χριστιανοί να καλλιεργούν συγχωρητικό πνεύμα; Και αν υποστείτε προσβλητική ή άδικη μεταχείριση, τι θα σας βοηθήσει να κρατήσετε τα συναισθήματά σας υπό έλεγχο, να αντιδράσετε όπως θα ήθελε ο Ιεχωβά και να είστε πρόθυμοι να συγχωρήσετε;

3-5. (α) Ποια παραβολή χρησιμοποίησε ο Ιησούς για να δείξει στους ακροατές του την ανάγκη να είναι συγχωρητικοί; (β) Ποιο σημείο τονίζει η παραβολή του Ιησού στα εδάφια Ματθαίος 18:21‐35;

³ Αν θέλουμε να διατηρούμε ειρηνικές σχέσεις με την οικογένειά μας, τους φίλους μας, τους συνανθρώπους μας και τον Ιεχωβά, πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να συγχωρούμε αυτούς που μας αδικούν​—είτε είναι μέλη της Χριστιανικής εκκλησίας είτε όχι. Οι Γραφές δείχνουν ότι το να είμαστε πρόθυμοι να συγχωρούμε τους άλλους, όσες φορές και αν μας αδικήσουν, αποτελεί απαίτηση για τους Χριστιανούς. Ο Ιησούς, για να δείξει πόσο λογική είναι αυτή η απαίτηση, χρησιμοποίησε μια παραβολή για έναν δούλο που χρωστούσε χρήματα.

 ⁴ Αυτός ο δούλος όφειλε στον κύριό του ένα ποσό που ισοδυναμούσε με 60.000.000 ημερομίσθια. Ωστόσο, ο κύριός του διέγραψε το χρέος. Έπειτα, ο δούλος βγήκε έξω και βρήκε κάποιον σύνδουλό του ο οποίος του χρωστούσε ένα ποσό που αντιστοιχούσε σε 100 μόνο ημερομίσθια. Ο χρεώστης τον ικέτευσε να κάνει υπομονή, αλλά ο δούλος του οποίου το τεράστιο χρέος είχε διαγραφεί έβαλε να ρίξουν το σύνδουλό του στη φυλακή. Αυτή η στάση εξόργισε τον κύριό τους. «Δεν έπρεπε . . . να είχες ελεήσει το σύνδουλό σου όπως σε ελέησα και εγώ;» ρώτησε ο κύριος. «Τότε εξοργισμένος ο κύριός του τον παρέδωσε [το δούλο που δεν συγχώρησε] στους δεσμοφύλακες μέχρι να ξεπληρώσει όλο το χρέος».​—Ματθ. 18:21‐34.

⁵ Ποιο σημείο ήθελε να εξάρει ο Ιησούς; Ολοκλήρωσε την παραβολή λέγοντας: «Με όμοιο τρόπο θα σας φερθεί και ο ουράνιος Πατέρας μου αν δεν συγχωρήσετε ο καθένας τον αδελφό του από την καρδιά σας». (Ματθ. 18:35) Το σημείο που τόνιζε ο Ιησούς είναι ξεκάθαρο. Οι αμαρτίες που διαπράττουμε στη διάρκεια της ατελούς ζωής μας αποδεικνύουν ότι είναι αδύνατον να ανταποκριθούμε πλήρως στους κανόνες του Ιεχωβά. Εντούτοις, εκείνος είναι πρόθυμος να μας συγχωρεί και να διαγράφει εντελώς τα σφάλματά μας. Επομένως, όποιος επιθυμεί τη φιλία του Ιεχωβά οφείλει να συγχωρεί τα πταίσματα των συνανθρώπων του. Ή, όπως είπε ο Ιησούς στην Επί του Όρους Ομιλία: «Αν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, ο ουράνιος Πατέρας σας θα συγχωρήσει και εσάς, ενώ αν δεν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, ούτε ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα παραπτώματά σας».​—Ματθ. 6:14, 15.

6. Γιατί δεν είναι πάντα εύκολο να συγχωρούμε;

⁶ “Όλα αυτά είναι ωραία στη θεωρία”, μπορεί να πείτε, “αλλά είναι πολύ πιο δύσκολα στην πράξη”. Ο λόγος για αυτό είναι πως, όταν θιγόμαστε προσωπικά, συνήθως οι αντιδράσεις μας είναι φορτισμένες συναισθηματικά. Κάποιος μπορεί να θυμώσει, να νιώσει προδομένος, να ζητήσει την απόδοση δικαιοσύνης ή ακόμη και να θέλει να εκδικηθεί. Μάλιστα, μερικοί πιστεύουν ότι δεν θα μπορέσουν ποτέ να συγχωρήσουν το φταίχτη. Αν νιώθετε και εσείς έτσι, πώς  μπορείτε να καλλιεργήσετε το συγχωρητικό πνεύμα που απαιτεί ο Ιεχωβά;

7, 8. Τι μπορεί να σας βοηθήσει να συγχωρήσετε αν σας έχει αναστατώσει η άστοργη συμπεριφορά κάποιων άλλων;

⁷ Οι συναισθηματικές αντιδράσεις σε πραγματικές ή υποτιθέμενες αδικίες μπορεί να είναι πολύ έντονες. Εξετάστε την αντίδραση ενός νεαρού, όπως περιγράφεται σε μια έρευνα με θέμα το θυμό: «Κάποτε . . . σε ένα ξέσπασμα θυμού, έφυγα από το σπίτι και ορκίστηκα να μην ξαναγυρίσω ποτέ. Ήταν μια όμορφη καλοκαιρινή μέρα, και αφού περπάτησα επί ώρες σε γραφικά μονοπάτια, σιγά σιγά το ήσυχο και όμορφο τοπίο καταπράυνε το θυμό μου και με γαλήνεψε, ώσπου τελικά γύρισα σπίτι μετανιωμένος και ήρεμος». Όπως δείχνει αυτή η εμπειρία, αν αφήνετε χρόνο για να ηρεμήσετε και να δείτε την κατάσταση πιο νηφάλια, ίσως αποφύγετε να αντιδράσετε με τρόπο που φανερώνει έλλειψη συγχωρητικότητας, κάτι για το οποίο αργότερα μπορεί να μετανιώσετε.​—Ψαλμ. 4:4· Παρ. 14:29· Ιακ. 1:19, 20.

⁸ Τι γίνεται, όμως, αν κάποιο αρνητικό συναίσθημα επιμένει; Προσπαθήστε να διαπιστώσετε γιατί είστε αναστατωμένοι. Μήπως επειδή το άλλο άτομο σας φέρθηκε άδικα ή προσβλητικά; Ή μήπως επειδή πιστεύετε ότι προσπάθησε εσκεμμένα να σας βλάψει; Ήταν τελικά η πράξη του τόσο κακή; Αναλύοντας και κατανοώντας το λόγο της αντίδρασής σας, θα μπορέσετε να καθορίσετε ποιος είναι ο καλύτερος και Γραφικά ενδεδειγμένος τρόπος ενέργειας. (Διαβάστε Παροιμίες 15:28· 17:27) Αυτοί οι συλλογισμοί μπορεί να σας βοηθήσουν να είστε πιο αντικειμενικοί και πρόθυμοι να συγχωρήσετε. Ακολουθώντας τέτοια προσέγγιση, όσο δύσκολο και αν είναι, επιτρέπετε στο λόγο του Θεού να εξετάζει “τις σκέψεις και τις προθέσεις της καρδιάς σας” και να σας καθοδηγεί ώστε να μιμείστε το συγχωρητικό πνεύμα του Ιεχωβά.​—Εβρ. 4:12.

9, 10. (α) Πώς θα ήταν πιθανό να αντιδράσετε αν νιώσετε προσβεβλημένοι; (β) Πώς μπορεί να αλλάξει η άποψή σας για τη ζωή αν υιοθετήσετε θετικό, συγχωρητικό πνεύμα;

⁹ Πολλές καταστάσεις στη ζωή προκαλούν αρνητικές αντιδράσεις. Λόγου χάρη, υποθέστε ότι, καθώς οδηγείτε, ένα άλλο αυτοκίνητο παραλίγο να πέσει πάνω σας. Πώς θα αντιδράσετε; Θα έχετε διαβάσει για περιπτώσεις στις οποίες κάποιος οδηγός θύμωσε τόσο πολύ ώστε επιτέθηκε στον άλλον οδηγό. Εσείς όμως, ως Χριστιανοί, δεν θέλετε βεβαίως να κάνετε κάτι τέτοιο.

¹⁰ Το καλύτερο θα ήταν να σταθείτε για λίγο και να αναλύσετε τα πράγματα. Ίσως να ευθύνεστε εν μέρει και εσείς για ό,τι συνέβη επειδή ήσασταν κάπως αφηρημένοι. Ή ίσως να υπήρχε κάποιο μηχανικό πρόβλημα στο αυτοκίνητο του άλλου οδηγού. Το σημείο που τονίζει αυτό το παράδειγμα είναι ότι, έχοντας κατανόηση, ανοιχτό μυαλό και προθυμία να συγχωρούμε, μπορούμε να μειώσουμε το θυμό, την απογοήτευση και άλλα αρνητικά συναισθήματα. «Μη βιάζεσαι στο πνεύμα σου να θίγεσαι», λέει το εδάφιο Εκκλησιαστής 7:9, «γιατί η ευθιξία αναπαύεται στον κόρφο των αφρόνων». Μην παίρνετε τα πράγματα τόσο προσωπικά. Σε πολλές περιπτώσεις, κάτι που ίσως εκλαμβάνεται ως εσκεμμένη προσωπική προσβολή δεν είναι παρά αποτέλεσμα της ατέλειας ή μια απλή παρεξήγηση. Να προσπαθείτε να βλέπετε με ανοιχτό μυαλό τις φαινομενικά άστοργες πράξεις ή εκφράσεις και να είστε πρόθυμοι να συγχωρείτε με αγάπη. Αν το καταφέρετε αυτό, θα είστε πιο ευτυχισμένοι.​—Διαβάστε 1 Πέτρου 4:8.

11. Καθώς διακηρύττουμε τα καλά νέα της Βασιλείας, πώς πρέπει να μας επηρεάζουν οι αντιδράσεις των ανθρώπων;

¹¹ Πώς μπορείτε να διατηρήσετε την αυτοκυριαρχία σας αν κάποιος σας φερθεί με αγένεια στην υπηρεσία αγρού; Όταν ο Ιησούς έστειλε 70 μαθητές να κηρύξουν, τους είπε να εύχονται ειρήνη σε κάθε σπίτι που θα επισκέπτονταν. «Αν υπάρχει εκεί κάποιος φίλος της ειρήνης, η ειρήνη σας θα αναπαυτεί  πάνω σε αυτόν», είπε ο Ιησούς. «Αλλά αν δεν υπάρχει, θα γυρίσει πίσω σε εσάς». (Λουκ. 10:1, 5, 6) Χαιρόμαστε όταν οι άνθρωποι ανταποκρίνονται ευνοϊκά στη διακονία μας, διότι έτσι ίσως μπορέσουν να ωφεληθούν από το άγγελμά μας. Μερικές φορές, όμως, η αντίδρασή τους είναι κάθε άλλο παρά ειρηνική. Τι θα κάνουμε τότε; Ο Ιησούς είπε ότι η ειρήνη την οποία ευχηθήκαμε στο σπιτικό πρέπει να παραμείνει σε εμάς. Ό,τι και αν συμβεί, πρέπει να είμαστε σε θέση να φεύγουμε από την κάθε πόρτα έχοντας ειρήνη στην καρδιά μας, ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Αν αφήναμε τις προκλήσεις να μας αναστατώνουν, δεν θα μπορούσαμε να διατηρήσουμε την ειρήνη μας.

12. Σύμφωνα με τα λόγια του Παύλου στα εδάφια Εφεσίους 4:31, 32, πώς πρέπει να ενεργούμε;

¹² Να προσπαθείτε να διατηρείτε την ειρήνη σας σε κάθε κατάσταση, όχι μόνο στη Χριστιανική διακονία. Φυσικά, η προθυμία σας να συγχωρείτε τους άλλους δεν σημαίνει ότι επιδοκιμάζετε την εσφαλμένη διαγωγή τους ή ότι μικροποιείτε τη βλάβη που προκαλούν. Σημαίνει, όμως, ότι παραμερίζετε οποιαδήποτε πικρία για τέτοιες αδικίες και διατηρείτε την ειρήνη σας. Μερικοί άνθρωποι, συνεχίζοντας να καλλιεργούν αρνητικές σκέψεις και αναμοχλεύοντας την άσχημη μεταχείριση που υπέστησαν, επιτρέπουν στη συμπεριφορά άλλων να τους στερεί την ευτυχία. Μην αφήνετε αυτές τις σκέψεις να σας ελέγχουν. Να θυμάστε ότι δεν μπορείτε να είστε ευτυχισμένοι αν τρέφετε μέσα σας πικρία. Γι’ αυτό, να είστε συγχωρητικοί!​—Διαβάστε Εφεσίους 4:31, 32.

13. (α) Πώς “συσσωρεύει πυρωμένα κάρβουνα” ένας Χριστιανός στο κεφάλι του εχθρού του; (β) Ποιο μπορεί να είναι το αποτέλεσμα όταν αντιδρούμε με πραότητα στις προκλήσεις;

¹³ Κάποιες φορές ίσως κρίνετε ότι μπορείτε να βοηθήσετε ένα άτομο που σας αδίκησε ώστε να εκτιμήσει τους Χριστιανικούς κανόνες. Ο απόστολος Παύλος έγραψε: «“Αν πεινάει ο εχθρός σου, τρέφε τον· αν διψάει, δίνε του να πιει· διότι κάνοντάς το αυτό θα συσσωρεύσεις πυρωμένα κάρβουνα στο κεφάλι του”. Να μην αφήνεις τον εαυτό σου να νικιέται από το κακό αλλά να νικάς το κακό με το καλό». (Ρωμ. 12:20, 21) Αντιδρώντας με καλοσύνη στις προκλήσεις των άλλων, μπορεί να μαλακώσετε ακόμη και την πιο σκληρή στάση και να φέρετε στην επιφάνεια τον καλό τους εαυτό. Δείχνοντας κατανόηση, ακόμη και συμπόνια, για το φταίχτη, ίσως μπορέσετε να τον βοηθήσετε να μάθει τις Βιβλικές αλήθειες. Ούτως ή άλλως, η πραότητά σας θα του δώσει την ευκαιρία να συλλογιστεί την καλή σας διαγωγή.​—1 Πέτρ. 2:12· 3:16.

14. Όσο άσχημα και αν σας φέρθηκε κάποιο άτομο, γιατί δεν πρέπει να τρέφετε μέσα σας πικρία;

¹⁴ Σε μερικές περιπτώσεις, είναι ανάρμοστο να συναναστρεφόμαστε με ορισμένα άτομα. Αυτό αφορά και τη συναναστροφή με εκείνους που ήταν κάποτε μέλη της εκκλησίας αλλά αμάρτησαν, παρέμειναν αμετανόητοι και αποκόπηκαν. Αν ένα τέτοιο άτομο έβλαψε εσάς προσωπικά, ίσως είναι εξαιρετικά δύσκολο να το συγχωρήσετε, ακόμη και αν μετανοήσει, δεδομένου ότι οι συναισθηματικές πληγές χρειάζονται χρόνο για να επουλωθούν. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορείτε να ζητάτε συνεχώς από τον Ιεχωβά βοήθεια για να καλλιεργήσετε συγχωρητικό πνεύμα απέναντι στο μετανοημένο παραβάτη. Στο κάτω κάτω, πώς είναι δυνατόν να γνωρίζετε τι έχει το άλλο άτομο στην καρδιά του; Ο Ιεχωβά το γνωρίζει. Εξετάζει τις ενδόμυχες τάσεις των ανθρώπων και είναι υπομονετικός με όσους αδικοπραγούν. (Ψαλμ. 7:9· Παρ. 17:3) Να γιατί λέει η Αγία Γραφή: «Να μην ανταποδίδετε κακό αντί κακού σε κανέναν. Να προνοείτε για καλά πράγματα ενώπιον όλων των ανθρώπων. Αν είναι δυνατόν, όσο εξαρτάται από εσάς, να είστε ειρηνικοί με όλους τους ανθρώπους. Να μην παίρνετε εκδίκηση για τον εαυτό σας, αγαπητοί, αλλά να αφήνετε τόπο για την οργή του Θεού· διότι είναι γραμμένο: “Η εκδίκηση είναι δική μου· εγώ θα ανταποδώσω, λέει ο Ιεχωβά”». (Ρωμ. 12: 17‐19) Έχετε εσείς το δικαίωμα να καταδικάσετε ένα άλλο άτομο; Όχι. (Ματθ. 7:1, 2) Αλλά μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι ο Θεός θα κρίνει με δικαιοσύνη.

15. Ποια διαπίστωση πρέπει να επηρεάζει τη στάση μας απέναντι σε εκείνους που μας έχουν αδικήσει;

¹⁵ Αν πιστεύετε ότι έχετε πέσει θύμα αδικίας και δυσκολεύεστε να συγχωρήσετε το φταίχτη μολονότι έχει μετανοήσει, θα ήταν καλό να συνειδητοποιήσετε ότι και ο ίδιος είναι θύμα. Και εκείνος υφίσταται τις συνέπειες της κληρονομημένης ατέλειας. (Ρωμ. 3:23) Ο Ιεχωβά νιώθει συμπόνια για όλη την ατελή ανθρωπότητα. Συνεπώς, είναι κατάλληλο να προσευχόμαστε για το φταίχτη. Είναι απίθανο να παραμείνουμε θυμωμένοι με κάποιον για χάρη του οποίου προσευχόμαστε. Το ότι δεν πρέπει να τρέφουμε μέσα μας πικρία ακόμη και για όσους μας κακομεταχειρίζονται φαίνεται καθαρά από τα λόγια του Ιησού: «Να αγαπάτε τους εχθρούς σας και να προσεύχεστε για εκείνους που σας διώκουν».​—Ματθ. 5:44.

16, 17. Πώς πρέπει να αντιδράσετε αν οι Χριστιανοί πρεσβύτεροι κρίνουν ότι ένας αμαρτωλός έχει μετανοήσει, και γιατί;

¹⁶ Σύμφωνα με το θέλημα του Ιεχωβά, οι Χριστιανοί πρεσβύτεροι έχουν επωμιστεί την ευθύνη να χειρίζονται υποθέσεις αδικοπραγίας στην εκκλησία. Αυτοί οι αδελφοί δεν διαθέτουν την τέλεια ενόραση που έχει ο Θεός, αλλά έχουν στόχο να εναρμονίζουν την απόφασή τους με τις οδηγίες που δίνει ο Λόγος του Θεού και με την κατεύθυνση του αγίου πνεύματος. Επομένως, αυτό που αποφασίζουν σε τέτοια ζητήματα αφού προσευχηθούν για τη βοήθεια του Ιεχωβά θα αντανακλά τη δική του άποψη.​—Ματθ. 18:18.

¹⁷ Εδώ, λοιπόν, υπεισέρχεται η οσιότητα. Θα συγχωρήσετε αυτούς τους οποίους οι πρεσβύτεροι έχουν κρίνει ως μετανοημένους και θα επιβεβαιώσετε την αγάπη σας για αυτούς; (2 Κορ. 2:5‐8) Αυτό μπορεί να μην είναι εύκολο, ιδίως αν έχετε υποστεί βλάβη εσείς ή κάποιος συγγενής σας από την αδικοπραγία. Αν όμως θέσετε την εμπιστοσύνη σας στον Ιεχωβά και στον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται τα ζητήματα μέσω της εκκλησίας, θα ενεργήσετε σοφά. Θα αποδείξετε ότι όντως συγχωρείτε ανεπιφύλακτα.​—Παρ. 3:5, 6.

18. Ποια οφέλη μπορείτε να αποκομίζετε όταν συγχωρείτε ανεπιφύλακτα;

¹⁸ Οι ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας αναγνωρίζουν τα οφέλη της συγχωρητικότητας. Μας ανακουφίζει από ψυχοφθόρα συναισθήματα που συσσωρεύονται και βλάπτουν την υγεία μας και προάγει καλύτερες και πιο χαρούμενες σχέσεις. Συγκρίνετέ το αυτό με το κόστος της έλλειψης συγχωρητικότητας​—την κακή υγεία, τη ρήξη των σχέσεων, το άγχος και τη δυσκολία στην επικοινωνία. Αλλά η σημαντικότερη από όλες τις ευλογίες που απολαμβάνουμε όταν είμαστε πρόθυμοι να συγχωρούμε είναι η καλή σχέση μας με τον ουράνιο Πατέρα μας, τον Ιεχωβά.​—Διαβάστε Κολοσσαείς 3:12‐14.