مرد ثروتمند و ایلعازَر شخصیت‌هایی هستند در داستانی که عیسی تعریف کرد.‏ (‏لوقا ۱۶:‏۱۹-‏۳۱‏)‏ در این مَثَل این دو مرد مظهر دو گروه از مردم هستند:‏ ۱)‏ رهبران مذهبی مغرور یهودی در دوران عیسی و ۲)‏ مردم عامی که صادق‌دل بودند و پیام عیسی را پذیرفتند.‏

در این مقاله می‌بینیم که …‏

•  عیسی در مورد مرد ثروتمند و ایلعازَر چه گفت؟‏

•  آیا این یک گزارش واقعی است؟‏

•  آیا این داستان،‏ تعلیم جهنّم آتشین را تأیید می‌کند؟‏

•  مفهوم مَثَل مرد ثروتمند و ایلعازَر چیست؟‏

 داستان عیسی در لوقا باب ۱۶‏،‏ در مورد دو مردی است که وضعیتشان کاملاً تغییر می‌کند.‏

 اول بیایید به طور خلاصه داستانی را که عیسی تعریف کرد مرور کنیم.‏ مردی ثروتمند زندگی‌ای مرفه داشت.‏ ایلعازَر که یک گدا بود،‏ با این آرزو که از خرده‌های سفرهٔ او شکمش را سیر کند،‏ کنار درِ خانهٔ آن مرد می‌ماند.‏ بعد از مدتی ایلعازَر مُرد و فرشتگان او را پیش ابراهیم بردند.‏ آن مرد ثروتمند هم مُرد و به خاک سپرده شد.‏ در این داستان،‏ هر دو مرد بعد از مرگشان هوشیار به تصویر کشیده شده‌اند.‏ مرد ثروتمند در آتش عذاب می‌کشید.‏ او از ابراهیم درخواست کرد که ایلعازَر را بفرستد تا با سرِ انگشت خود قطره‌ای آب بر زبانش بگذارد و او را خنک سازد.‏ ابراهیم درخواستش را رد کرد و گفت که وضعیت هر دو مرد کاملاً تغییر کرده است.‏ همچنین اضافه کرد که شکاف بزرگی مابین‌شان ایجاد شده و کسی قادر به عبور از آن نیست.‏

 نه.‏ این مَثَلی است که عیسی برای تعلیم دادن تعریف کرد.‏ محققان این متن را به عنوان یک داستان می‌دانند.‏ برای مثال،‏ زیرعنوانی در ترجمهٔ کتاب مقدّس لوتِر به زبان انگلیسی،‏ نسخهٔ سال ۱۹۱۲،‏ این متن را یک مَثَل می‌خواند.‏ همین طور در پاورقی کتاب مقدّس کاتولیکی اورشلیم به زبان انگلیسی،‏ آمده است که این متن یک «مَثَل است و به هیچ شخصیت تاریخی‌ای اشاره نمی‌کند.‏»‏

 آیا تعلیم عیسی در ارتباط با زندگی بعد از مرگ بود؟‏ آیا منظور او این بود که بعضی‌ها بعد از مرگ در آتش جهنّم عذاب می‌کشند،‏ و این که ابراهیم و ایلعازَر در بهشت آسمانی به سر می‌برند؟‏ بیایید به چند نکته توجه کنیم که خلاف این را ثابت می‌کند.‏

 برای مثال:‏

•   اگر آن مرد ثروتمند واقعاً در جهنّم آتشین عذاب می‌کشید،‏ آیا آتش،‏ قطره آبی را که ایلعازَر می‌آورد به بخار تبدیل نمی‌کرد؟‏

•   حتی اگر آن قطره بخار نمی‌شد،‏ آیا یک قطره آب می‌توانست راه‌حل دائمی برای عذاب آن مرد ثروتمند در آتش باشد؟‏

•   عیسی به وضوح گفته بود که تا آن زمان هیچ کس وارد آسمان نشده است؛‏ بنابراین ابراهیم چطور می‌توانست در آسمان باشد؟‏—‏یوحنا ۳:‏۱۳‏.‏

 نه.‏ با این که این داستان واقعی نیست،‏ بعضی بر این عقیده هستند که به طور سمبولیک‏،‏ تأییدی است بر این که انسان‌های خوب به بهشت آسمانی می‌روند و انسان‌های شریر در آتش جهنّم عذاب می‌کشند.‏ a

 آیا این نتیجه‌گیری منطقی است؟‏ نه.‏

 تعلیم جهنّم آتشین با تعالیم کتاب مقدّس در ارتباط با وضعیت مردگان تناقض دارد.‏ برای مثال،‏ کتاب مقدّس نمی‌گوید که همهٔ انسان‌های خوب بعد از مرگ به زندگی آسمانی می‌رسند و انسان‌های شریر در آتش جهنّم عذاب می‌کشند.‏ برعکس،‏ کتاب مقدّس به وضوح چنین می‌گوید:‏ «زندگان می‌دانند که خواهند مرد،‏ اما مردگان هیچ نمی‌دانند.‏»—‏جامعه ۹:‏۵‏.‏

 این داستان نشان می‌دهد که تغییر بزرگی در وضعیت دو گروه از مردم ایجاد می‌شد.‏

 مرد ثروتمند به طور سمبولیک مظهر رهبران مذهبی یهود بود که «پول‌دوست» بودند.‏ (‏لوقا ۱۶:‏۱۴‏)‏ آن‌ها حرف‌های عیسی را شنیدند اما پیامش را رد کردند.‏ این رهبران مذهبی به دیدهٔ تحقیر به مردم عامی نگاه می‌کردند.‏—‏یوحنا ۷:‏۴۹‏.‏

 ایلعازَر سمبول مردم عامی بود که مورد تنفر رهبران مذهبی بودند ولی پیام عیسی را پذیرفتند.‏

 تغییر وضعیتی که در این دو گروه ایجاد شد،‏ تغییری اساسی بود.‏

•   رهبران مذهبی یهود معتقد بودند که خدا از آن‌ها راضی است.‏ اما زمانی که پیام عیسی را رد کردند،‏ به اصطلاح مردند،‏ چون خدا آن‌ها و پرستششان را رد کرد.‏ علاوه بر این،‏ پیامی که عیسی و پیروانش موعظه می‌کردند،‏ باعث رنجش آن‌ها می‌شد.‏—‏مَتّی ۲۳:‏۲۹،‏ ۳۰؛‏ اعمال ۵:‏۲۹-‏۳۳‏.‏

•   مردم عامی که برای مدت طولانی از طرف رهبران مذهبی نادیده گرفته شده بودند،‏ حال مورد لطف خدا قرار گرفته بودند.‏ خیلی از آن‌ها تعالیم عیسی را پذیرفتند و از آن فایده بردند.‏ به این شکل،‏ این فرصت برایشان فراهم شد که از لطف خدا برخوردار شوند.‏—‏یوحنا ۱۷:‏۳‏.‏