E volai e Na Vale ni Vakatawa ni imatai ni June 1912: “De dua e levu vei kemuni oni kila e dua e mataboko. Nikua sa rawa nira taura wale na ivola era rawa ni wilika. E wili tale ga kina na mekesini qo. E levu vei ira na mataboko era marautaka na itukutuku vinaka e tu kina, ya ni na vakalougatataki na vuravura ena veigauna se bera mai.”

 Na yabaki e tabaki kina na itukutuku qori, e duidui tu na iwalewale era muria na veimatanitu me vakarautaki kina na nodra ivola na mataboko. Ia ena gauna vata qori, era vakarautaka tiko na iVakadinadina i Jiova na nodra ivola vakaivolatabu na mataboko. E se caka tiko ga qori me yacova mai nikua! E vakarautaki tale ga ena sivia na 50 na vosa. E caka vakacava qori?

 Kena imatai, e veisautaki na vosa ina nodra matanivola na mataboko, e kilai me braille. O Michael Millen e veiqaravi tiko ena Text Processing Services e Patterson, mai Niu Yoka, e kaya: “I liu e dau voli mai tuba eso na porokaramu me cakava qori, ia e sega ni rawa ni tabaka na matanivola ena so tale na vosa. Ia gauna qo sa vakayagataki na porokaramu na Watchtower Translation System (WTS). E rawa ni vakarautaka na ivola ni mataboko ena so tale na vosa. Au vakabauta ni sega ni dua tale na porokaramu me tautauvata kei na WTS.”

 E tiko tale ga ena ivola vakaivolatabu vakaBraille na ivakamacala ni iyaloyalo. Kena ivakaraitaki, e vakamacalataki ena waqa ni ivola Marau me Tawamudu!: “E taubaletaka tiko e dua na turaga e dua na were totoka, era wavokita tu na veidelana kei na veiulunivanua.” E kaya o Jamshed e dauveiqaravi ni ivavakoso, e painia, e mataboko tale ga: “Au marautaka ni vakamacalataki va qori na iyaloyalo.”

 Oti na kena veisautaki na matanivola ni mataboko, ena qai vakau ina valenivolavola ni tabana me lai tabaki. E vavaku vinaka na pepa e vakayagataki ena ivola, ena dredre ni vakacacani ke tabaki kina na braille, se na gauna me lai vakayagataki kina. Oti ena kumuni na pepa, dabani qai vakau vata kei na ota ni ivola ni ivavakoso, se vakau wale ena meli ke vakatara na positovesi. Ke vinakati, ena tuvanaka na valenivolavola ni tabana me vakau totolo ina ivavakoso na nodra ivola na mataboko me rawa nira vakayagataka ena gauna ni soqoni.

 Na cakacaka kece qori e vinakati kina e levu na gauna kei na ilavo. Kena ivakaraitaki, na balavu ni gauna e tabaki kina e rua na nodra iVolatabu na mataboko e Wallkill mai Niu Yoka, ena rawa ni taba kina e 50,000 na noda iVolatabu. E 25 kece na itabataba ni nodra iVolatabu vakavalagi na mataboko. E sau levu cake vaka123 na kena tabaki e dua mada ga na nodra iVolatabu ni vakatauvatani na kena tabaki e dua na noda iVolatabu. a Na isau mada ga ni dua vei ira na 25 na waqa ni iVolatabu qori, e rauta ni $150 na ilavo ni Merika!

 Cava nodra rai na tacida era vakarautaka na nodra ivola na mataboko? O Nadia e veiqaravi tiko ena valenivolavola ni tabana e Sauca Aferika, e kaya: “Sega ni rawarawa nodra bula na tacida era mataboko. Au raica gona me ka ni veivakalougataki noqu cakava e dua na ka meu vukei ira kina. E laurai votu tale ga kina ni lomani ira vakalevu o Jiova.”

 Vakacava ke dua na mataboko e sega ni rawa ni wilika na braille? Vica na yabaki sa oti e sevutaki na brochure, Learn to Read Braille (Saga Mo Kila Nodra Matanivola ni Mataboko). Na brochure qo e tiko kina na nodra matanivola na mataboko kei na kena e volai. E rawa nira vakayagataka o ira era rai, kei ira era mataboko. E tiko tale ga kina eso na ka era rawa ni vakayagataka na mataboko mera volavola kina. O ira era via kila nodra matanivola na mataboko, era rawa ni vakayagataka na ivola qo mera vulica kina na wiliki ni kena matanivola. Na iwalewale qo ena guiguilecavi dredre, ena vukei ira tale ga mera kila na ibalebale ni matanivola ena gauna era tara kina.

 E yaga vakacava na ivola qo vei ira na tacida era mataboko se leqa na matadra? O Ernst e tiko mai Haiti, e dau gole ina soqoni, ia e sega tu na nona ivola ni soqoni vakaBraille. Ni vakaitavi se vakamacala ena soqoni ena vinakati me kila vinaka na ka me tukuna. E kaya: “Gauna qo au sa rawa ni saumitaro ena gauna ga au vinakata kina. Au vakila niu duavata kei ira na vo ni mataveitacini. E tautauvata na kakana vakayalo keimami kania!”

 O Jan e dua na qase ni ivavakoso mai Austria, e leqa na matana, qai dau taura na vuli ni Vale ni Vakatawa kei na Vulivola ni iVavakoso. E kaya: “E matata na noda ivola ni mataboko ni vakatauvatani kei na so tale na ivola au sa wilika. Kena ivakaraitaki, e rawarawa niu kunea na draunipepa, ivakamacala e ra kei na ivakamacala ni iyaloyalo.”

 O Seon-ok e dua na painia mai Sauca Korea, e mataboko qai didivara. I liu ena vinakati e dua me vakadewa vua ena vosa vagalu ena gauna ni soqoni. Ia qo sa rawa ga ni wilika vakai koya na braille. E kaya: “Dau dredre vei au meu wilika eso tale na ivola ni mataboko ni dau yali tu eso na digo, e veve na laini, se rui mamare na kena pepa. Ia e vinaka cake sara na pepa e vakayagataka na isoqosoqo me tabaki kina na neimami ivola. E sega ni yali na digo qai rawarawa na kena wiliki. I liu au dau vinakata nodra veivuke eso tale meu vulica kina na noda ivola vakaivolatabu, ia qo au sa rawa ni vulica ga vakai au. Au marautaka ni rawa niu vakavakarau kina ena soqoni ena lomanimacawa qai vakaitavi kina. Au sa wilika kece na ivola vakaivolatabu vakaBraille. Au via wilika tu ga.”

 Me vaka ga na noda ivola vakaivolatabu e tabaki, e volai tale ga qo ena nodra ivola na mataboko: “E sega ni volitaki na ivola qo, e dua na tiki ni cakacaka ni vuli iVolatabu ena vuravura raraba e tokoni ena cau.” Vinaka vakalevu na nomuni cau ni oni vakayagataka na donate.dan124.com. Nomuni lomasavu ena cau, e rawa kina ni vakarautaki na kakana vakayalo vei keda kece, wili kina o ira na mataboko kei ira e leqa na matadra.