Ðò hwexónu ɔ, nǔ e è nɔ dó ɖó nǔ wuntun na é ɖé nɔ nyí nǔ kpɛví e nɔ ɖó dò ɖò xomɛ é ɖé, bɔ è nɔ sɔ́ dó ko alǒ aɖuwa mɛ dó wlan nǔ na. Alɔkpa vovo wɛ ɖè, ɖě sixu cí funlɛ́ɛn ɖɔhun, ɖó gblǒ zɛɛn ga zɛɛn, cí tobotobo alǒ cí kanlin ta ɖɔhun. È sixu zǎn wuntun ɖé dó xlɛ́ ɖɔ nǔɖe nyí mɛtɔn alǒ dó zǒgbe jí ɖɔ wema ɖé sɔgbe, è sixu lɛ́ zán dó cyɔn alɔ sáki alǒ nǔ e ɖó ali lɛ é jí, ɖi hɔnli lɛ alǒ yɔdo sín ali lɛ.

 Nǔ tɛnmɛ tɛnmɛ lɛ wɛ è nɔ zán dó bló nǔ e è nɔ dó ɖó nǔ wuntun na lɛ é. Ðé lɛ ɖíe: xú, awinnya e vɛ́ axi tawun é, gan, awinnya e ma xɔ akwɛ sɔmɔ̌ ǎ é alǒ atín. Hweɖelɛnu ɔ, mɛ e tɔn nǔ ɔ nyí é kpo tɔ́ tɔn kpo sín nyikɔ nɔ ɖ’eji. Ðé lɛ nɔ xlɛ́ tɛnmɛ-nyikɔ mɛ e tɔn é nyí é tɔn.

 Bonu è na xlɛ́ ɖɔ wema ɖé sɔgbe ɔ, mɛ e tɔn nǔ e è nɔ dó ɖó nǔ wuntun na é nyí é nɔ sɔ́ nǔ ɔ tɛ ko, aɖuwa alǒ nǔ sinnɔ ɖevo mɛ cobo na zin dó wema ɔ jí. (Jɔbu 38:14) Enɛ gudo ɔ, ko ɔ, aɖuwa ɔ, alǒ nǔ sinnɔ ɔ nɔ wá syɛn, bɔ enɛ nɔ cyɔn alɔ wema ɔ jí.

 Mɛɖé sixu sɔ́ nǔ e é nɔ dó ɖó nǔ wuntun na é nú mɛ ɖevo, bɔ mɛ ɔ lɔ na ɖó acɛ e nǔnɔ ɔ ɖó é. Kpɔ́ndéwú tɔn ɖokpo wɛ nyí Falawɔ́ɔn e kp’acɛ ɖò Ejipu hwexónu tɔn é ɖé kpo nya Eblée e nɔ nyí Jozɛfu bo nyí tɔ́gbó Jakɔbu sín vǐ é kpo tɔn. Jozɛfu nyí kannumɔ ɖé ɖò Ejipu. Nukɔnmɛ ɔ, è wlí i dó ganmɛ dó acɛ jí. Amɔ̌, é wá yá é ɔ, Falawɔ́ɔn ɖè è tɔ́n bo sɔ́ ɛ gǎnhɔnyitɔ́-xɔ́su. Biblu ɖɔ: “Ee axɔ́su ɔ ɖɔ mɔ̌ ɔ, é ɖè alɔkɛ́ e ɖè acɛ tɔn xlɛ́ ɔ, bo sɔ́ dó alɔ nú Jozɛfu.” (Bǐbɛ̌mɛ 41:42) Ðó alɔkɛ́ ɔ ɖó wuntun acɛ tɔn ɖé wutu ɔ, Jozɛfu ɖó acɛ dìn bo na kpé nukún dó azɔ̌ taji e è ɖè n’i é wu.

 Axɔ́si Jezabɛli Izlayɛli hwexónu tɔn ɔ tɔn zán nǔ e asú tɔn nɔ dó ɖó nǔ wuntun na é dó bla gbě bonu è na hu nya e nɔ nyí Nabɔti é. É wlan wema ɖò Axɔ́su Akabu nyikɔ mɛ sɛ́dó tomɛxo ɖé lɛ bo byɔ ɖɔ ye ni dó jì xomɛvɔnɔ Nabɔti ɖɔ é nyla nu dó Mawu wu. É zé wuntun axɔ́su ɔ tɔn ɖó wema lɛ jí bɔ linlin tɔn nyanya ɔ jɛnu.—1 Axɔ́su lɛ 21:5-14.

 Axɔ́su Pɛsi tɔn Zɛɛzɛsi zán alɔgan ɖé dó dó zǒgbe sɛ́n ɖěɖee é dó lɛ é jí.—Ɛsitɛ́ɛ 3:10, 12.

 Biblu wlantɔ́ Nɛɛmíi ɖɔ ɖɔ axɔ́ví lɛ, Levíi-ví lɛ, kpo vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ kpo zán wuntun yetɔn lɛ dó yí gbè nú akɔjijɛ e è wlan é ɖé.—Nɛɛmíi 1:1; 10:1.

 Biblu ɖɔ xó dó ninɔmɛ we wu bɔ è zán nǔ e è nɔ dó ɖó nǔ wuntun na lɛ é dó cyɔn alɔ hɔnlinu jí. Hwenu e è zé gbeyiɖɔ Daniyɛli nyi dó kinnikinnido mɛ é ɔ, “è zé awinnya ɖokpo wá ɖó dò ɔ nu.” Enɛ gudo ɔ, Axɔ́su Daliwusi e kpa acɛ ɖò Mɛdi kpo Pɛsi kpo é “ɖó wuntun tɔn jí. Tozɔ́watɔ́ lɛ lɔ ɖó wuntun ye lɔ tɔn jí, bonu mɛɖé ma huzu nǔ e na jɛ dó Daniyɛli jí é ó.”—Daniyɛli 6:18.

 Hwenu e è zé cyɔ Jezu tɔn dó yɔdo mɛ é ɔ, kɛntɔ́ tɔn lɛ “sú yɔdo ɔ ganji, bo ɖó wuntun.” (Matie 27:66) David Linton Turner ɖɔ ɖò nǔ e é tinmɛ dó wema Matie tɔn jí é mɛ ɖɔ, enyi acɛkpikpa Hlɔma tɔn lɛ wɛ ɖó wuntun yɔdo ɔ ɔ, “wuntun ɔ nɔ nyí ko alǒ aɖuwa bo nɔ ɖò . . . awinnya ɔ kpo yɔdo ɔ sín nu kpo tɛntin.”

 Ðó nǔ e è nɔ dó ɖó nǔ wuntun na ɖò hwexónu lɛ é sixu kplɔ́n nǔ gegě mǐ dó nǔ e ko jɛ wá yì lɛ é wu wutu ɔ, ye nɔ ɖu ayi mɛ nú dobanúnǔtɔ́ dokunkun tɔn lɛ kpo hwenuxó-wlantɔ́ lɛ kpo tawun. Enɛ wu ɔ, nǔkplɔnkplɔn dó nǔ e è nɔ dó ɖó nǔ wuntun na lɛ é wu, ee è nɔ ylɔ́ ɖɔ sigillographie é wá huzu nǔ taji ɖé bɔ è nɔ kplɔ́n.