Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

KASEMƆ AMƐHEMƆKƐYELI LƐ | HIOB

“Miŋmɛŋ Minɔkwayeli Lɛ He!”

“Miŋmɛŋ Minɔkwayeli Lɛ He!”

Eta shikpɔŋ lɛ, asanei, loo faji ni waa mɔ he waa efee lɛ kɛjɛ eyiteŋ kɛbashi enaji ahe. Feemɔ ehe mfoniri ni ekome pɛ eta shi ni ema ehiɛ shi, ni ekɔɔjiaŋ ejɔ aahu akɛ enyɛɛɛ eshwie adɔdɔji ni haa lɛ lɛ kɛje ehe. Eta lamulu mli eeye awerɛho, nɔ pɛ ni ená ni ekɛbaawamɔ esanei lɛ anɔ ji gbɛ́ko. Be ko ni eho lɛ, abuɔ lɛ waa shi amrɔ nɛɛ agbeɔ ehe guɔ! Enanemɛi, ekutsoŋbii, kɛ ewekumɛi ekwa lɛ. Gbekɛbii po yeɔ ehe fɛo. Enu he akɛ Yehowa, e-Nyɔŋmɔ lɛ etsɔ ehiɛ ewo lɛ, shi esusumɔ lɛ ejaaa.​—Hiob 2:8; 19:18, 22.

Hiob sane wɔwieɔ nɛɛ. Nyɔŋmɔ wie yɛ ehe akɛ: “Mɔ ko mɔ ko bɛ ni tamɔ lɛ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ.” (Hiob 1:8) Afii ohai abɔ sɛɛ po lɛ, Yehowa tsĩ Hiob tã efata hii anɔkwafoi krokomɛi ni hi shi lɛ ahe.​—Ezekiel 14:14, 20.

Ani okɛ shihilɛ ko ni mli wa miikpe? Hiob sane lɛ baanyɛ ahã otsui anyɔ omli waa. Kɛfata he lɛ, ebaanyɛ eye ebua bo koni onu su ko ni he hiaa Nyɔŋmɔ tsuji anɔkwafoi fɛɛ lɛ shishi jogbaŋŋ, su nɛɛ ji anɔkwayeli. Kɛ́ adesai tuu amɛhe fɛɛ amɛhã Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nifeemɔ, ni amɛtee nɔ amɛfee nakai be ni amɛkɛ jaramɔ shihilɛ miikpe po lɛ, no tsɔɔ amɛmiiye anɔkwa. Hã Hiob atsɔɔ wɔ enɛ he sane babaoo.

Nɔ Ni Hiob Leee

Etamɔ nɔ ni Hiob gbele sɛɛ dani nuu anɔkwafo Mose ŋma Hiob wala shihilɛ he sane. Akɛ mumɔ tsirɛ Mose ni eŋmala saji ni tee nɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ kɛ nɔ ni tee nɔ yɛ ŋwɛi ni kɔɔ Hiob he lɛ ekomɛi.

Yɛ amaniɛbɔɔ lɛ shishijee lɛ, wɔna akɛ Hiob yɛ miishɛɛ waa ni etsui enyɔ emli. Eyɛ nii waa ni ehe gbɛ́i waa, ni agbɛnɛ hu, abuɔ lɛ waa yɛ Uz shikpɔŋ ni eeenyɛ efee akɛ eyɔɔ Arabia kooyigbɛ lɛ nɔ. Ejɛ etsuiŋ efee mɛi ni ehia amɛ lɛ ejurɔ ni eye ebua mɛi ni bɛ mɔ ko lɛ ni efã amɛhe. Ajɔɔ Hiob kɛ eŋa lɛ ni amɛfɔ bii nyɔŋma. Nɔ ni fe fɛɛ lɛ, wekukpaa kpakpa yɛ Hiob kɛ Yehowa teŋ. Efee nɔ ni sa Yehowa hiɛ tamɔ bɔ ni ewekumɛi ni hi shi yɛ blema, tamɔ Abraham, Isak, Yakob, kɛ Yosef hu fee lɛ. Hiob fee enii tamɔ blematsɛmɛi nɛɛ, ejaakɛ lɛ hu esɔmɔ akɛ osɔfo kɛhã eweku lɛ, ni be fɛɛ be lɛ eshãa afɔle ehãa ebii lɛ.​—Hiob 1:1-5; 31:16-22.

Trukaa lɛ, Hiob he amaniɛbɔɔ lɛ tsake kɛjɛ shikpɔŋ lɛ nɔ kɛtee ŋwɛi. Wɔkaneɔ nibii ni tee nɔ yɛ ŋwɛi lɛ he sane ni wɔleɔ nibii ni Hiob leee. Yehowa bɔfoi ni yeɔ anɔkwa lɛ babua amɛhe naa yɛ ehiɛ, ni Satan ni ji bɔfo atuatselɔ lɛ hu ba jɛmɛ. No mli lɛ, Yehowa le akɛ, Satan sumɔɔɔ nuu anɔkwafo Hiob sane, no hewɔ lɛ, Nyɔŋmɔ kɛ Satan wie ni ehã ele bɔ ni Hiob yeɔ lɛ anɔkwa lɛ. Satan fee ekãa ni ehã Yehowa hetoo akɛ: “Ani jeee nɔ ko ni Hiob náa lɛ hewɔ esheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei lɛ? Ani jeee afabaŋ ofo kɛbu lɛ kɛ eshĩa kɛ nɔ fɛɛ nɔ ni eyɔɔ lɛ he?” Satan sumɔɔɔ mɛi ni yeɔ Nyɔŋmɔ anɔkwa lɛ asane. Kɛ́ amɛjɛ amɛtsuiŋ amɛsɔmɔ Yehowa Nyɔŋmɔ lɛ, amɛhãa anaa akɛ Satan ji heguɔgbelɔ ni bɛ suɔmɔ. No hewɔ lɛ, Satan kɛɛ akɛ, Hiob sɔmɔɔ Nyɔŋmɔ yɛ nɔ ni lɛ Hiob lɛ ebaaná pɛ hewɔ. Satan wie akɛ, kɛ́ nɔ fɛɛ nɔ ni Hiob yɔɔ lɛ ŋmɛɛ lɛ lɛ, Hiob baalomɔ Yehowa!​—Hiob 1:6-11.

No mli lɛ, Hiob leee akɛ nɔ ni yaa nɔ lɛ ji hegbɛ kpele ni Yehowa kɛhã lɛ ni ekɛbaahã ana akɛ Satan ji amalelɔ. Aŋmɛ Satan gbɛ koni ehã nɔ fɛɛ nɔ ni Hiob yɔɔ lɛ aŋmɛɛ lɛ. Akɛɛ lɛ akɛ, ekaye Hiob diɛŋtsɛ awui ko. No hewɔ lɛ, Satan kɛ nibii fɔji bɔi Hiob nɔ baa. Gbi kome pɛ mli lɛ, amanehului srɔtoi ba Hiob nɔ. Abakɛɛ lɛ akɛ ekooloi lɛ fɛɛ ahiɛ ekpãtã trukaa​—klɛŋklɛŋ lɛ, etsinai kɛ etejii lɛ, no sɛɛ lɛ, egwantɛŋi lɛ kɛ afukpɔŋɔi lɛ. Nɔ ni fite sane lɛ ji akɛ agbe tsuji ni kwɛɔ kooloi lɛ hu. Yɛ kuu kome ko po gbɛfaŋ lɛ, ababɔ lɛ amaniɛ akɛ “la ni jɛ Nyɔŋmɔ ŋɔɔ,” ebashã amɛ, eeenyɛ efee akɛ la nɛɛ ji srawa. Hiob hiɛ etsuji ni egboi lɛ, kɛ ohia shihilɛ mli ni eyaje lɛ he susumɔ nɔŋŋ ni nɔ ko ni yɔɔ mɔbɔ waa ba. Ebii nyɔŋma lɛ fɛɛ eyabua amɛhe naa yɛ ebi nukpa lɛ shĩa lɛ, kɛkɛ ni trukaa lɛ kɔɔyɔɔ wulu ko tswa ni ekumɔ shĩa lɛ, ni ekpãtã ebii lɛ fɛɛ ahiɛ!​—Hiob 1:12-19.

Ebaawa waa akɛ obaale bɔ ni Hiob nu he ehã lɛ jogbaŋŋ. Egbala etadei lɛ, eku eyitsɔi ni eho ekã shikpɔŋ. Hiob mu sane naa akɛ, Nyɔŋmɔ ji mɔ ni hã lɛ ni Nyɔŋmɔ nɔŋŋ ehe kɛtee. Anɔkwa, Satan tsɔ ŋaa gbɛ nɔ ehã efee tamɔ nɔ ni Nyɔŋmɔ ji mɔ ni kɛ osharai nɛɛ ba Hiob nɔ. Fɛɛ sɛɛ lɛ, Hiob lomɔɔɔ Nyɔŋmɔ tamɔ Satan kpa gbɛ lɛ. Moŋ lɛ, Hiob wie akɛ: “Ajie Yehowa gbɛ́i lɛ yi daa.”​—Hiob 1:20-22.

Be ni Satan gbeɔ Hiob he guɔ ehãa Yehowa lɛ, no mli lɛ Hiob leee

“Bɔ Fɛɛ Bɔ Ni Fee Lɛ, Ebaalomɔ Bo”

Satan mli fu waa, no hewɔ lɛ, eŋmɛɛɛ sane lɛ he. Eku esɛɛ etee Yehowa hiɛ ekoŋŋ be ni Yehowa kɛ bɔfoi lɛ ekpe. Yehowa jie Hiob yi ekoŋŋ, ejaakɛ, yɛ Satan tutuamɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, Hiob eŋmɛɛɛ enɔkwayeli lɛ he. Satan jie naa akɛ: “Akɛ hewolo hãa yɛ hewolo najiaŋ. Gbɔmɔ kɛ nɔ fɛɛ nɔ ni eyɔɔ baahã yɛ ewala hewɔ. Shi kɛ́ oosumɔ lɛ, kpã onine mli ni ota ewu kɛ eheloo he, ni bɔ fɛɛ bɔ ni fee lɛ, ebaalomɔ bo yɛ ohiɛ.” Satan ná nɔmimaa akɛ kɛ́ hela mɔ Hiob lɛ, ebaalomɔ Nyɔŋmɔ. Akɛni Yehowa heɔ Hiob eyeɔ waa hewɔ lɛ, eŋmɛ Satan gbɛ koni ehã hela amɔ Hiob, shi gbe kɛkɛ Satan akagbe lɛ.​—Hiob 2:1-6.

Etsɛɛɛ kɛkɛ ni Hiob yaje shihilɛ ni awie he yɛ klɛŋklɛŋ kuku lɛ mli lɛ mli. Kwɛ bɔ ni eŋa nii baafee mɔbɔ ahã. No mli lɛ, etsui ekumɔ waa momo ejaakɛ ebii 10 egboi, ni amrɔ nɛɛ eena ni hela ni naa wa waa emɔ ewu! Ekɛ tsuiyeli bolɔ ekɛɛ akɛ: “Ohiɛ onɔkwayeli lɛ mli kpɛŋŋ lolo? Lomɔmɔ Nyɔŋmɔ ni ogbo!” Efeee enii tamɔ yoo ni Hiob le, ni esumɔɔ lɛ lɛ. Enɛ hã Hiob wie akɛ, eŋa lɛ miiwie tamɔ mɔ ko ni bɛ jwɛŋmɔ. Fɛɛ sɛɛ lɛ, elomɔɔɔ Nyɔŋmɔ. Ekɛ enaabu efeee esha.​—Hiob 2:7-10.

Ani ole akɛ sane ni yɔɔ mɔbɔ nɛɛ ji shihilɛ ko ni ba lɛɛlɛŋ, ni ekɔɔ ohe? Kadimɔ akɛ, jeee Hiob pɛ naa Satan folɔ lɛ, shi moŋ adesai fɛɛ. Satan wie akɛ: “Gbɔmɔ kɛ nɔ fɛɛ nɔ ni eyɔɔ baahã yɛ ewala hewɔ.” Nɔ ni Satan taoɔ etsɔɔ ji akɛ, wɔteŋ mɔ ko bɛ ni baanyɛ aye Yehowa anɔkwa kɛwula shi! Ema nɔ mi doo akɛ suɔmɔ ni oyɔɔ kɛhã Nyɔŋmɔ lɛ jɛɛɛ otsui mli, no hewɔ lɛ, kɛ́ okɛ shihilɛ ko ni mli wa kpe lɛ, obaakwa Nyɔŋmɔ oya koni ohe ajɔ bo. Yɛ gbɛ ko nɔ lɛ, Satan miitao etsɔɔ akɛ otamɔ lɛ nɔŋŋ, ejaakɛ ofoɔ bo pɛ onɔ mli! Ani obaasumɔ ni ohã ana akɛ nɔ ni ewieɔ yɛ ohe lɛ bɛ mli? Wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ yɛ nakai hegbɛ lɛ. (Abɛi 27:11) Agbɛnɛ, hã wɔkwɛ kaa ni Hiob kɛkpe yɛ enɛ sɛɛ.

Miishɛjelɔi Ni Eyayeee Omanye Lɛ

Hii etɛ komɛi ni Biblia lɛ tsɛ amɛ akɛ Hiob nanemɛi lɛ, nu amanehului ni eba enɔ lɛ he, ni amɛtee koni amɛyasara lɛ ni amɛshɛje emii. Be ni amɛdamɔ sɛɛ ni amɛna lɛ lɛ amɛyooo lɛ. Hiob miipiŋ, ni hela lɛ ehã ehewolo edĩ, ni etsake kwraa. Hii etɛ lɛ, ni ji Elifaz, Bildad, kɛ Zofar fee amɛnii tamɔ nɔ ni amɛmiiye Hiob ŋkɔmɔ, amɛfo waa ni amɛfɔ̃ mulu amɛshwie amɛyiteŋ. Kɛkɛ ni amɛta Hiob masɛi yɛ shikpɔŋ lɛ ni amɛtswaaa amɛsɛŋ. Amɛta jɛmɛ otsi muu fɛɛ, jetsɛremɔ kɛ jenamɔ, ni amɛwieee nɔ ko nɔ ko. Esaaa akɛ wɔsusuɔ akɛ dioo ni amɛfee lɛ tsɔɔ akɛ, amɛmiishɛje emiii, ejaakɛ amɛbiii Hiob sane ko koni amɛle nɔ hewɔ ni epiŋɔ lɛ, nɔ pɛ ni amɛle ji akɛ Hiob miipiŋ.​—Hiob 2:11-13; 30:30.

Naagbee lɛ, Hiob diɛŋtsɛ je sanegbaa shishi. Hiob lomɔ gbi ni akɛfɔ lɛ lɛ, ni no hã ana akɛ eepiŋ waa. Ehã ana yiŋtoi titrii ahewɔ ni enaa amanehulu lɛ ateŋ ekome. Esusu akɛ Nyɔŋmɔ ji mɔ ni hãa enaa nɔ lɛ! (Hiob 3:1, 2Hiob 13:5, 23) Eyɛ mli akɛ Hiob yɛ hemɔkɛyeli yɛ Nyɔŋmɔ mli lolo moŋ, shi miishɛjemɔ he miihia lɛ waa. Shi be ni Hiob nanemɛi lɛ bɔi wiemɔ lɛ, ena akɛ amɛdioofeemɔ lɛ moŋ hi.​—Hiob 13:5.

Elifaz, ni eeenyɛ efee akɛ lɛ ji hii etɛ nɛɛ ateŋ onukpa, ni eye Hiob onukpa kwraa lɛ klɛŋklɛŋ wie. Sɛɛ mli lɛ, mɛi enyɔ lɛ hu wie. Wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ, akɛni amɛhiɛ kãaa shi hewɔ lɛ, amɛnyiɛ Elifaz susumɔ ni ejaaa lɛ sɛɛ. Akɛni nibii ni amɛwie lɛ ekomɛi kɔɔ Nyɔŋmɔ he hewɔ lɛ, ekolɛ, obaasusu akɛ naagba bɛ he, ejaakɛ amɛwie akɛ Nyɔŋmɔ nɔ kwɔ ni egbalaa mɛi fɔji atoi ni ejwereɔ jalɔi. Wiemɔi ni amɛwie shishijee lɛ tsɔɔ akɛ, amɛsusuuu Hiob he kwraa. Elifaz tsɔ ŋaa gbɛ nɔ ewie nɔ ko ni hãa amuɔ sane naa yɛ gbɛ ni waaa nɔ, ewie akɛ, kɛ́ Nyɔŋmɔ hi ni egbalaa mɛi fɔji atoi, ni aagbala Hiob toi lɛ, belɛ, mɛni no tsɔɔ mɔ? Ani enɛ etsɔɔɔ akɛ Hiob efee nɔ ko ni ejaaa?​—Hiob 4:1, 7, 8; 5:3-6.

Ebɛ naakpɛɛ akɛ, Hiob kɛ lɛ kpãaa gbee. Ekpɛlɛɛɛ nɔ ni ewie lɛ nɔ kwraa. (Hiob 6:25) Shi ŋaawolɔi etɛ lɛ ná nɔmimaa waa fe tsutsu lɛ po akɛ, Hiob efee efɔŋ ko kɛtee; no hewɔ lɛ, enifeemɔi fɔji lɛ ahe nyɔmɔ awoɔ lɛ lɛ. Elifaz folɔ Hiob naa akɛ ewoɔ ehe nɔ, efeɔ efɔŋ, ni esheee Nyɔŋmɔ gbeyei. (Hiob 15:4, 7-9, 20-24; 22:6-11) Zofar kɛɛ Hiob akɛ ekpa esha kɛ nibii fɔji ni efeɔ lɛ. (Hiob 11:2, 3, 14; 20:5, 12, 13) Bildad wie nɔ ko ni ehiii kwraa. Ewie akɛ, ekolɛ, Hiob bii lɛ fee efɔŋ ko, no hewɔ lɛ, ehi akɛ amɛgboi!​—Hiob 8:4, 13.

Nɔ najiaŋ ni Hiob nanemɛi etɛ lɛ baashɛje emii lɛ, amɛwo epiŋmɔ lɛ mli wu moŋ

Ate Shi Awo Anɔkwayeli!

Hii etɛ nɛɛ ni ehiɛɛɛ jwɛŋmɔ kpakpa lɛ fee nɔ ko ni ehiii kwraa. Jeee Hiob anɔkwayeli lɛ he ŋwane kɛkɛ amɛje, shi amɛtsɔɔ hu akɛ jwɛŋmɔ bɛ mli akɛ mɔ ko baabɔ mɔdɛŋ akɛ ebaaye Nyɔŋmɔ anɔkwa! Be ni Elifaz je esane lɛ shishi lɛ, etsɔɔ akɛ, eyɛ gbeyei waa akɛ gbɔmɔ kɛ mumɔ ni anaaa baashara. Bɔ ni Elifaz mu sane naa nɛɛ yɛ hiɛdɔɔ waa ni ebaanyɛ efite mɔ hemɔkɛyeli, ewie akɛ: Nyɔŋmɔ heee “etsuji eyeee, ni etaoɔ tɔmɔ yɛ ebɔfoi lɛ ahe.” Nɔ ni ewie nɛɛ tsɔɔ akɛ, nɔ ko kwraa bɛ ni adesai baanyɛ afee ni ebaasa Nyɔŋmɔ hiɛ! Sɛɛ mli lɛ, Bildad tsɔɔ akɛ, bɔ ni kɛ́ gɔgɔmi ye anɔkwa jio eyeee anɔkwa jio lɛ, jeee Nyɔŋmɔ he sane lɛ, nakai nɔŋŋ kɛ́ Hiob ye anɔkwa jio, eyeee anɔkwa jio lɛ, jeee Nyɔŋmɔ he sane!​—Hiob 4:12-18; 15:15; 22:2, 3; 25:4-6.

Ani oka akɛ obaashɛje mɔ ko ni miipiŋ waa mii pɛŋ? Ebɛ mlɛo kwraa. Shi wɔbaanyɛ wɔkase nibii pii kɛjɛ Hiob nanemɛi ni ehiɛɛɛ jwɛŋmɔ kpakpa lɛ adɛŋ, no ji nibii ni esaaa akɛ wɔwieɔ. Mɔ ni susuuu nii ahe kɛyaaa shɔŋŋ lɛ baasusu akɛ jwɛŋmɔ yɛ nibii ni hii etɛ lɛ wie lɛ mli, shi amɛnaaa Hiob mɔbɔ, ni amɛkɛ egbɛ́i po tsɛɛɛ lɛ! Ejeee amɛhe sane ko akɛ Hiob miipiŋ, ni amɛsusuuu he po akɛ amɛkɛ lɛ baaye yɛ mlihilɛ mli. * No hewɔ lɛ, kɛ́ osumɔɔ mɔ ko sane waa ni ekɛ naagba ko kpe lɛ, bɔɔ mɔdɛŋ ni ojie mɔhesusumɔ kpo ni okɛ lɛ aye yɛ mlihilɛ mli. Bɔɔ mɔdɛŋ ni owaje ehemɔkɛyeli ni owo lɛ hewalɛ, ye obua lɛ ni ekɛ ehiɛ afɔ̃ Nyɔŋmɔ nɔ koni ehe eye akɛ Nyɔŋmɔ baajie emlihilɛ kpele lɛ kpo etsɔɔ lɛ, ebaana lɛ mɔbɔ ni ebaaye jalɛsane hu. Eji Hiob nanemɛi lɛ ji mɛi ni piŋɔ lɛ kulɛ, nakai ji bɔ ni Hiob baafee ehã amɛ. (Hiob 16:4, 5) Kɛ̃lɛ, be ni amɛfolɔ enaa shii abɔ akɛ eyeee Nyɔŋmɔ anɔkwa lɛ, te efee enii ehã tɛŋŋ?

Hiob Fi Shi Shiŋŋ

Be ni naataamɔ kakadaŋŋ nɛɛ je shishi lɛ, no mli lɛ, Hiob ehao momo. Hiob kpɛlɛ nɔ kɛjɛ shishijee tɔ̃ɔ akɛ bei komɛi lɛ, ewiemɔi feɔ tamɔ mɔ ko ni ‘miiwie kɛkɛ,’ loo “nuu ni ehao lɛ wiemɔi.” (Hiob 6:3, 26) Wɔbaanyɛ wɔle nɔ hewɔ ni eba lɛ nakai. Ewie wiemɔi nɛɛ ejaakɛ no mli lɛ, ehao waa diɛŋtsɛ. Nibii ni ewie lɛ tsɔɔ akɛ, no mli lɛ eleee nɔ ni yaa nɔ lɛ. Akɛni osharai ni ba lɛ kɛ eweku lɛ nɔ lɛ ba trukaa, ni enu he hu akɛ ejeee efolo hewɔ lɛ, emu sane naa akɛ, Yehowa ji mɔ ni kɛba enɔ. Nibii komɛi ni he hiaa waa tee nɔ yɛ sane lɛ mli ni Hiob leee, ni no hã emu sane naa yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ.

Fɛɛ sɛɛ lɛ, Hiob ji nuu ni hemɔkɛyeli mli wa. Anaa bɔ ni ehemɔkɛyeli lɛ mli wa lɛ yɛ saji ni ewie yɛ naataamɔ kakadaŋŋ lɛ mli lɛ​—ewiemɔi lɛ já, amɛŋɔɔ, ni amɛwoɔ wɔ hewalɛ ŋmɛnɛ. Be ni ewieɔ bɔ ni adebɔɔ nibii yɔɔ naakpɛɛ lɛ he lɛ, ewie he bɔ ni tsɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ ji mɔ ni jie lɛ kpo etsɔɔ lɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ewie akɛ Yehowa kɛ “shikpɔŋ lɛ etsotsoro shi, ni etsotsorooo nɔ ko nɔ ko nɔ,” ni eji anɔkwa sane ko ni afii ohai abɔ sɛɛ dani jeŋ shikpalɔi ná amɛle. * (Hiob 26:7) Ni be ni Hiob wie hiɛnɔkamɔ ni eyɔɔ kɛhã wɔsɛɛ lɛ he lɛ, etsɔɔ akɛ eyɛ hemɔkɛyeli ni mli wa ni hii anɔkwafoi ni hi shi yɛ blema lɛ ná lɛ nɔŋŋ eko. Hiob he eye akɛ, kɛ́ egbo lɛ, Nyɔŋmɔ baakai lɛ, ehiɛ baatse lɛ, ni ekɛ lɛ baaba wala mli ekoŋŋ.​—Hiob 14:13-15; Hebribii 11:17-19, 35.

Ni sane ni kɔɔ anɔkwayeli he lɛ hu? Elifaz kɛ enanemɛi enyɔ lɛ ma nɔ ni akɛ, adesai ye anɔkwa jio, amɛyeee anɔkwa jio lɛ, ejeee Nyɔŋmɔ he sane. Ani Hiob kpɛlɛ susumɔ ni fiteɔ mɔ hemɔkɛyeli nɛɛ nɔ? Dabi kwraa! Hiob wie akɛ, Nyɔŋmɔ yɛ mɛi ni yeɔ lɛ anɔkwa lɛ ahe miishɛɛ. Ekɛ nɔmimaa wie Yehowa he akɛ: “Ebaana akɛ miyeɔ anɔkwa.” (Hiob 31:6) Kɛfata he lɛ, Hiob yɔse faŋŋ akɛ, susumɔi ni ejaaa ni mɛi ni kɛɛ amɛmiiba amɛbashɛje emii lɛ hiɛ lɛ bafeɔ tutuamɔ ni amɛmiitutua anɔkwa ni eyeɔ Yehowa lɛ. Enɛ tsirɛ Hiob ni ewie ewiemɔ ni sɛɛ kɛ fe fɛɛ lɛ, ni bɔ ni egbala saji amli ehã lɛ, hã hii etɛ lɛ fee diŋŋ agbɛnɛ.

Hiob na akɛ esa akɛ eye Nyɔŋmɔ anɔkwa yɛ nɔ fɛɛ nɔ mli. No hewɔ lɛ, etsɔɔ nibii ni efee kɛye Nyɔŋmɔ anɔkwa lɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, etsi ehe kɛje amagajamɔ nifeemɔi fɛɛ ahe; ekɛ mɛi ye yɛ mlihilɛ kɛ bulɛ mli; ekɛ ehe wooo jeŋba sha mli, ekɛ egbalashihilɛ lɛ shwɛɛɛ kwraa; ni nɔ ni fe fɛɛ lɛ etee nɔ eja Yehowa, anɔkwa Nyɔŋmɔ kome lɛ. No hewɔ lɛ, Hiob nyɛ ejɛ etsui muu fɛɛ mli ewie akɛ: “Miŋmɛŋ minɔkwayeli lɛ he kɛyashi magbo!”​—Hiob 27:5; 31:1, 2, 9-11, 16-18, 26-28.

Hiob eŋmɛɛɛ enɔkwayeli lɛ he

Kasemɔ Hiob Hemɔkɛyeli Lɛ

Ani onaa anɔkwa ni abaaye Nyɔŋmɔ lɛ tamɔ bɔ ni Hiob na lɛ? Jeee kɛɛmɔ ni obaakɛɛ akɛ oyeɔ Nyɔŋmɔ anɔkwa lɛ ji sane lɛ, shi esa akɛ okɛ onifeemɔ atsɔɔ nakai. Kɛ́ wɔbo Nyɔŋmɔ toi yɛ nɔ fɛɛ nɔ mli, ni wɔfee nibii ni esumɔɔ yɛ wɔshihilɛ mli be fɛɛ be, be ni wɔkɛ naagbai miikpe po lɛ etsɔɔ akɛ wɔjɛ wɔtsui mli wɔtuu wɔhe kwraa wɔhã lɛ. Kɛ́ wɔhi shi nakai lɛ, ekã shi faŋŋ akɛ Yehowa mii baashɛ ehe, ni wɔbaawo ehenyɛlɔ lɛ hiɛgbele tamɔ bɔ ni Hiob fee afii babaoo ni eho lɛ. Enɛ ji gbɛ ni hi fe fɛɛ ni wɔbaanyɛ wɔtsɔ nɔ wɔkase Hiob hemɔkɛyeli lɛ!

Shi jeee Hiob sane lɛ naagbee nɛ. Eje eŋɛlɛ nɔ, ni no hã efã lɛ diɛŋtsɛ ejalɛ lɛ he, ni ehiɛ kpa nɔ akɛ ebaafã Nyɔŋmɔ he. Ehe bahia ni ajaje lɛ koni esusu nii ahe tamɔ Nyɔŋmɔ. Fɛɛ sɛɛ lɛ, eepiŋ ni eeye awerɛho, ni miishɛjemɔ he miihia lɛ. Mɛni Yehowa baafee ehã nuu ni yɔɔ hemɔkɛyeli ni yeɔ lɛ anɔkwa nɛɛ? Abaahã sanebimɔi nɛɛ ahetoo yɛ Hiob he sane kroko ni abaaŋma lɛ mli.

^ kk. 23 Eyɛ naakpɛɛ akɛ Elifaz susu akɛ akɛni ekɛ enanemɛi lɛ kɛ Hiob wie ni amɛwooo amɛgbee nɔ hewɔ lɛ, amɛkɛ lɛ ye yɛ mlihilɛ mli. (Hiob 15:11) Shi wiemɔi ni awieɔ lɛ blɛoo lɛ po baanyɛ adɔ mɔ ni eye mɔ awui.

^ kk. 26 Aaafee afii 3,000 sɛɛ dani jeŋ shikpalɔi kpɛlɛ nɔ akɛ shikpɔŋ lɛ emaaa nɔ ko nɔ ko nɔ. Be ni afee kamara ni nyɛɔ eshaa shikpɔŋ lɛ kɛjɛɔ ŋwɛiniiaŋ lɛ dani gbɔmɛi babaoo ná nɔmimaa akɛ Hiob wiemɔi lɛ ji anɔkwale.