1. Naegbọn e jẹ dọ mí ni nọ dopẹna Jehovah?

NA NUGBO tọn, Jehovah, Mẹhe nọ namẹ “nunina dagbe lẹpo gọna nunina pipé lẹpo” wẹ e jẹ dọ mí ni nọ dopẹna. (Jak. 1:17) Taidi Lẹngbọhọtọ owanyinọ mítọn, e nọ yí awuvẹmẹ do penukundo nuhudo mítọn lẹ go to agbasa-liho podọ to gbigbọ-liho. (Ps. 23:1-3) Ewọ wẹ “fibẹtado po huhlọn mítọn po” titengbe to ojlẹ ayimajai tọn lẹ mẹ! (Ps. 46:1) Na nugbo tọn, mí tindo whẹwhinwhẹ́n susu nado yí ahun lẹpo do kọngbedopọ hẹ Psalm-kantọ lọ he wlan dọmọ: “Mì nọ dopẹna Jehovah, na ewọ yọ́n; Owanyi nugbo etọn na gbọṣi aimẹ kakadoi.”—Ps. 106:1, NW.

2, 3. (a) Owù tẹlẹ wẹ tin to e mẹ eyin mí ma nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n dona he mí to vivi etọn dù lẹ? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

² Naegbọn e do yin nujọnu dọ mí ni gbadopọnna whẹho pẹdido tọn? Dile e yin didọdai do, to azán godo tọn ehelẹ mẹ, mayọndagbenọ lẹ fọ́n bo to susudeji. (2 Tim. 3:2) Mẹsusu ma nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n dona he yé to vivi etọn dù lẹ. Ajọwiwa po aliho ajọjijla tọn lẹ po ko zọ́n bọ gbẹtọ livi susu ma nọ tindo pekọ to nuhe yé tindo lẹ mẹ, kakatimọ yé nọ to kanván nado tindo nususu dogọ.  Gbigbọ pinpẹn-nutọn-mayọnẹn tọn ehe sọgan yinuwado mílọsu ji. Taidi Islaelivi hohowhenu tọn lẹ, mí sọgan lẹzun mayọndagbenọ bo ma na yọ́n pinpẹn haṣinṣan họakuẹ he mí tindo hẹ Jehovah po dona he mí mọyi sọn e dè lẹ po tọn.—Ps. 106:7, 11-13.

³ Sọ lẹnnupọndo nuhe sọgan jọ to whenue mí to pipehẹ whlepọn sinsinyẹn lẹ ji. To ojlẹ mọnkọtọn lẹ mẹ, mí sọgan jẹflumẹ po awubibọ po bo wọnji dona he mí tindo lẹ go. (Ps. 116:3) Eyin mọ wẹ, nawẹ mí sọgan wleawuna ahun pẹdido tọn bo hẹn ẹn domọ zọnmii gbọn? Podọ etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado hẹn pọndohlan dagbe go etlẹ yin to whenue mí to pipehẹ whlepọn lẹ? Mì gbọ mí ni pọ́n.

4. Nawẹ mí sọgan wleawuna ahun pẹdido tọn bo hẹn ẹn domọ zọnmii gbọn?

⁴ Eyin mí na wleawuna ahun pẹdido tọn bo hẹn ẹn domọ zọnmii, mí dona nọ yí pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn do kẹalọyi dona he mí mọyi sọn Jehovah dè lẹ bo nọ lẹnayihamẹpọn do yé ji, bosọ nọ yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo aliho he mẹ ewọ nọ do owanyi nugbo hia te ji. To whenue Psalm-kantọ lọ wàmọ, onú jiawu susu he Jehovah ko wà lẹ hẹn awuji i.—Hia Psalm 40:5; 107:43.

5. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ apọsteli Paulu tọn mẹ gando pẹdido go?

⁵ Nususu wẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ apọsteli Paulu tọn mẹ gando pẹdido go. Kunnudenu lẹ dohia dọ ewọ nọ lẹnayihamẹpọn do dona he e mọyi lẹ ji, na e nọ yí ahundopo do dopẹ́ whẹwhẹ. Paulu yọnẹn ganji dọ “nùzantọ, homẹkẹndomẹtọ po kanylantọ de po” wẹ emi yin dai. Enẹwutu, e nọ dopẹ́ dọ mahopọnna gbẹzan ylankan he emi zan wayi, Jiwheyẹwhe po Klisti po do lẹblanu hia emi bo ze lizọnyizọn de do alọmẹ na emi. (Hia 1 Timoti 1:12-14.) Paulu sọ yọ́n pinpẹn Klistiani hatọ etọn lẹ tọn taun bosọ nọ dopẹna Jehovah whẹwhẹ, na jẹhẹnu dagbe po nugbonọ-yinyin yetọn to sinsẹ̀nzọn lọ mẹ po wutu. (Flp. 1:3-5, 7; 1 Tẹs. 1:2, 3) Podọ to whenue Paulu pannukọn whlepọn lẹ, e ma nọ dọngbàn nado dopẹna Jehovah, na alọgọ he wá do gànmẹ, ehe e mọyi sọn mẹmẹsunnu etọn lẹ dè. (Owalọ 28:15; 2 Kọl. 7:5-7) Abajọ Paulu do dotuhomẹna Klistiani lẹ dọmọ: “Mì nisọ nọ dopẹ́ . . . , bo nọ to tudohomẹna ode awetọ zọnmii gbọn psalm lẹ, pipà lẹ nina hlan Jiwheyẹwhe po ohàn gbigbọmẹ tọn he gọ́ na ojọmiọn lẹ po dali.”—Kọl. 3:15-17.

6. To dona he a mọyi sọn Jehovah dè lẹ mẹ, detẹ wẹ nọ whàn we hugan nado dopẹna ẹn?

⁶ Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ dagbe Paulu tọn nado wleawuna ahun pẹdido tọn bosọ nọ dopẹ́ gbọn? Taidi Paulu, dopodopo mítọn dona nọ lẹnnupọndo nuhe Jehovah ko wà na mí lẹ ji. (Ps. 116:12) Etẹwẹ a na dọ, eyin mẹde kanse we dọ, ‘Dona tẹlẹ wẹ a mọyi sọn Jehovah dè he nọ whàn we hugan nado dopẹna ẹn?’ Be a na donù haṣinṣan họakuẹ he a tindo hẹ Jehovah go ya? Be a na donù jonamẹ he a mọyi na yise he a tindo to avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn mẹ wutu go wẹ ya? Kavi be a na slẹ yinkọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po he nọgodona we to whlepọn voovo lẹ whenu tọn ya? E họnwun dọ a ma na wọn nado donù alọwlemẹ kavi ovi yiwanna towe lẹ go. Eyin mí nọ yí whenu zan nado lẹnayihamẹpọn do dona jiawu he mí nọ mọyi sọn Otọ́ owanyinọ mítọn, Jehovah dè lẹ ji, ahun mítọn na gọ́ na pẹdido bo whàn mí nado nọ dopẹna ẹn egbesọegbesọ.—Hia Psalm 92:1, 2.

7. (a) Naegbọn mí dona nọ hodẹ̀ pẹdido tọn? (b) Ale tẹlẹ wẹ a na mọyi eyin a nọ dopẹna Jehovah to odẹ̀ towe lẹ mẹ?

⁷ Dona he mí mọyi lẹ hinhẹn do ayiha po ahun mítọn po mẹ gligli nọ zọ́n bọ mí nọ tin to gbesisọ mẹ nado hodẹ̀ hlan Jehovah bo nọ  dopẹna ẹn. (Ps. 95:2; 100:4, 5) Mẹsusu nọ pọ́n dẹ̀hiho hlan taidi dotẹnmẹ hundote de poun nado biọnu Jiwheyẹwhe. Ṣigba, mí yọnẹn dọ homẹ Jehovah tọn nọ hùn eyin mí dopẹna ẹn na nuhe mí tindo lẹ. Biblu bẹ odẹ̀ pẹdido tọn he whànmẹ susu lẹ hẹn, podọ delẹ to yé mẹ wẹ dehe Hanna po Hẹzekia po hò. (1 Sam. 2:1-10; Isa. 38:9-20) Enẹwutu, nọ hodo apajlẹ devizọnwatọ nugbonọ he wleawuna gbigbọ pẹdido tọn enẹlẹ tọn. Nọ dopẹna Jehovah to odẹ̀ mẹ, na dona he a mọyi lẹ. (1 Tẹs. 5:17, 18) Mọwiwà nọ hẹn ale susu wá. A na tindo ayajẹ, owanyi towe na Jehovah na jideji, podọ a nasọ dọnsẹpọ ewọ hugan gbede pọ́n.—Jak. 4:8.

8. Etẹlẹ wẹ sọgan zọ́n bọ mí na gboawupo nado nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na nuhe Jehovah wà na mí lẹpo?

⁸ Naegbọn mí dona gbọṣi aṣeji ma nado doalọtena pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn didohia na onú dagbe he Jehovah wà na mí lẹ? Na mí dugu mape tọn bo nọ gboawupo nado dopẹ́ na dagbe he Jehovah wà na mí wutu wẹ. Di apajlẹ: Adam po Evi po he yin mẹjitọ mítọn tintan lẹ, yin zize do jipa whanpẹnọ de mẹ. Nudepope ma whè do yé, podọ yé tindo todido nado nọgbẹ̀ kakadoi to jijọho mẹ. (Gẹn. 1:28) Ṣigba, yé ma yọ́n pinpẹn dona he yé tindo lẹ tọn. Nukunkẹn zọ́n bọ yé jlo nususu dogọ. Taidi kọdetọn de, yé hẹn nuhe yé tindo lẹpo bu. (Gẹn. 3:6, 7, 17-19) Na mí to mayọndagbenọ lẹ ṣẹnṣẹn wutu, mílọsu sọgan yí nukunpẹvi do pọ́n nuhe Jehovah ko wà na mí lẹpo. Mí sọgan jẹ vọdona haṣinṣan he mí tindo hẹ Jehovah ji. Mí sọgan gboawupo nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na lẹblanulọkẹyi he mí tindo nado yin apadewhe pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn lẹdo aihọn pé. Mí sọgan hẹn alọnu ján to onú aihọn tọn he na juwayi to madẹnmẹ lẹ mẹ. (1 Joh. 2:15-17) Nado dapana omọ̀ enẹ, mí dona nọ lẹnayihamẹpọn do dona mítọn lẹ ji bosọ nọ dopẹna Jehovah whẹwhẹ na lẹblanulọkẹyi he mí tindo nado yin omẹ etọn lẹ.—Hia Psalm 27:4.

9. To whenue mí to ninọmẹ sinsinyẹn lẹ mẹ, naegbọn mí dona nọ lẹnayihamẹpọn do dona he mí mọyi lẹ ji?

⁹ Awuwiwlena ahun pẹdido tọn na gọalọna mí nado pehẹ whlepọn sinsinyẹn lẹ. Mí sọgan jẹflumẹ eyin mí pannukọn ninọmẹ sinsinyẹn lẹ to ajiji mẹ, taidi azọ̀n sinsinyẹn de, okú mẹyiwanna de tọn, kavi to whenue alọwlemẹ mítọn ma yin nugbonọ, kavi nugbajẹmẹji jọwamọ tọn de jọ do mí go. To ojlẹ mọnkọtọn lẹ mẹ, nulinlẹnpọn do dona he mí to vivi etọn dù lẹ ji na miọnhomẹna mí bosọ  hẹn mí lodo. Lẹnnupọndo numimọ jọnun he bọdego ehelẹ ji.

10. Nawẹ Irina mọaleyi sọn nulinlẹnpọn do dona he e mọyi lẹ ji gbọn?

¹⁰ Irina * yin mẹmẹyọnnu gbehosọnalitọ whepoponu tọn de bo nọ nọ̀ Amérique du Nord, podọ e wlealọ hẹ mẹho agun tọn de he ma wá yin nugbonọ na ẹn bo jo ewọ po ovi yetọn lẹ po do. Etẹwẹ gọalọna Irina nado to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po zọnmii? E dọmọ: “N’dopẹna Jehovah, na e nọ penukundo go e to aliho vonọtaun mẹ. Nudide he n’basi nado nọ lẹnnupọndo dona he n’tindo lẹ ji egbesọegbesọ, gọalọna mi bọ n’mọdọ lẹblanulọkẹyi de wẹ e yin na mi dọ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn yọ́n mi bosọ yiwanna mi. N’yọnẹn dọ ewọ ma na gbẹ́ mi dai gbede.” Dile etlẹ yindọ Irina pehẹ ninọmẹ sinsinyẹn lẹ to gbẹzan etọn mẹ, ayajẹ he e tindo nọ to huhlọn na ẹn zọnmii podọ ewọ lọsu nọ na tuli mẹdevo lẹ.

11. Etẹwẹ gọalọna Kyung-sook nado doakọnna azọ̀n he nọ ze ogbẹ̀ mẹtọn do owù mẹ de?

¹¹ Mẹmẹyọnnu Kyung-sook po asu etọn po nọ nọ̀ Asie, podọ yé yin gbehosọnalitọ whepoponu tọn na nuhe hugan owhe 20. Ṣigba to ajiji mẹ, doto lẹ dọna ẹn dọ e to azọ̀n kansẹẹ afuje tọn jẹ, podọ e na kú to osun atọ̀n jẹ ṣidopo gblamẹ. Dile etlẹ yindọ ewọ po asu etọn po doakọnna nuhahun susu lẹ, yèdọ daho po pẹvi po, yé ma nọ hanú zẹjlẹgo gando agbasalilo yetọn go. Kyung-sook dọmọ: “Whẹho azọ̀n tọn ehe yinuwado ji e taun. N’mọdọ nude masọ pò ba, podọ obu nọ di mi taun.” Etẹwẹ gọalọna Kyung-sook nado doakọnna whlepọn ehe? E dọmọ: “To ozán lẹpo mẹ whẹpo n’do nọ damlọn, n’nọ hẹaga yì họta owhé mítọn tọn bo nọ hodẹ̀ hlan Jehovah po gbèzeyiaga po nado dopẹna ẹn na onú voovo atọ́n he e wà na mi to azán lọ gbè lẹ. Enẹgodo, n’nọ deji bo nọ yin whinwhàn nado do owanyi ṣie hia Jehovah.” Nawẹ Kyung-sook mọaleyi sọn odẹ̀ he e nọ hò to zánmẹ lẹ mẹ gbọn? E dọmọ: “N’wá mọdọ Jehovah gọalọna mí nado doakọnna ninọmẹ sinsinyẹn lẹ podọ dona he mí mọyi lẹ sù hugan whlepọn he mí pehẹ lẹ.”

12. Nawẹ Jason mọ homẹmimiọn yí to okú asi etọn tọn godo gbọn?

¹² Mẹmẹsunnu Jason, he to sinsẹ̀n to wekantẹn alahọ tọn de mẹ to Aflika ko tin to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ sọn nuhe hugan owhe 30 die. E dọmọ: “Asi ṣie kú to owhe ṣinawe die, podọ enẹ hẹn awufiẹsa susu wá na mi. N’nọ to nulẹnpọn do awufiẹsa he asi ṣie doakọnna to whenue e to azọ̀n kansẹẹ tọn jẹ ji, bọ ehe nọ hẹn mi jẹflumẹ taun.” Etẹwẹ gọalọna Jason nado doakọnnanu? E dọmọ: “To gbèdopo, n’flin ojlẹ ayajẹ tọn he yẹn po asi ṣie po yizan to pọmẹ lẹ, podọ n’dopẹna Jehovah to odẹ̀ mẹ na nuhe n’flin enẹ. Enẹ miọnhomẹna mi, bọ bẹsọn whenẹnu, n’jẹ pẹdona Jehovah ji to gbesisọ mẹ na ojlẹ ayajẹ tọn enẹlẹ he n’flin. Pẹdido zọ́n bọ pọndohlan ṣie diọ taun. N’gbẹ́ nọ jẹdò asi ṣie tọn, ṣigba na n’nọ dopẹna Jehovah na alọwle kọdetọn dagbenọ he n’tindo wayi podọ na lẹblanulọkẹyi lọ nado sẹ̀n ewọ po mẹhe yiwanna ewọ sisosiso de po wutu, enẹ zọ́n bọ pọndohlan ṣie pọnte dogọ.”

13. Etẹwẹ gọalọna Sheryl nado doakọnnanu to whenue suhugan hagbẹ whẹndo etọn tọn lẹ kú?

¹³ To whenue jẹhọn-ahizi sinsinyẹn de gbànú to otò Philippines tọn mẹ sẹpọ vivọnu owhe 2013 tọn, diblayin nulẹpo wẹ Sheryl hẹnbu, yèdọ viyọnnu de he tindo owhe 13 to ojlẹ lọ mẹ. E dọmọ: “Suhugan hagbẹ whẹndo ṣie tọn lẹ tọn wẹ kú podọ n’hẹn owhé ṣie bu.” Otọ́ etọn po onọ̀ etọn po, gọna nọvi etọn atọ̀n wẹ kú to jẹhọn sinsinyẹn lọ whenu. Etẹwẹ gọalọna Sheryl nado doakọnna ninọmẹ sinsinyẹn ehe bo ma jẹflumẹ? Ewọ tindo ahun pẹdido tọn bosọ hẹn dona he e mọyi lẹ do ayiha mẹ. “N’mọ azọ́n sinsinyẹn he  mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po wà nado hẹn kọgbọ wá na mẹhe tin to nuhudo mẹ lẹ podọ nado na tuli yé. N’yọnẹn dọ mẹmẹsunnu lẹ lẹdo aihọn pé to dẹ̀ho do ota ṣie mẹ.” E yidogọ dọmọ: “N’dopẹ́ taun dọ Jehovah wẹ yin Jiwheyẹwhe ṣie. Ewọ nọ na mí nuhe mí tindo nuhudo etọn to whepoponu.” Na nugbo tọn, dona he mí mọyi lẹ hinhẹn do ayiha mẹ nọ gọalọna mí taun nado duto awubla mítọn ji. Eyin mí nọ dopẹ́, enẹ na gọalọna mí nado zindonukọn mahopọnna nujijọ ayimajai tọn depope he mí sọgan pehẹ.—Efe. 5:20; hia Filippinu lẹ 4:6, 7.

14. Todido jiawu tẹwẹ mí to nukundo? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

¹⁴ Whenuho dohia dọ omẹ Jehovah tọn lẹ nọ jaya na dona he yé mọyi lẹ wutu. Di apajlẹ, to whenue Islaelivi lẹ yin whinwhlẹngán sọn alọ Falo po awhànfuntọ etọn lẹ po tọn mẹ to Ohù Vẹẹ kọ̀n, yé jaya gbọn ohàn pipà po pẹdido po tọn lẹ jiji dali. (Eks. 15:1-21) To egbehe, dopo to dona họakuẹ he mí tindo lẹ mẹ wẹ todido dejidego he mí tindo nado yin whinwhlẹngán sọn nuhe nọ hẹn awufiẹsa po ayimajai po wá na mí lẹpo si. (Ps. 37:9-11; Isa. 25:8; 33:24) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n numọtolanmẹ he mí na tindo to whenue Jehovah na và kẹntọ etọn lẹpo sudo bo na dokuavọna mí wá aihọn jijọho po dodowiwa po tọn de mẹ. Lehe enẹ na yin azán pẹdido tọn de do sọ!—Osọ. 20:1-3; 21:3, 4.

15. Etẹwẹ a magbe nado wà to owhe 2015 tọn mẹ?

¹⁵ Mí to nukọnpọnhlan nado mọ dona gbigbọmẹ tọn susugege lẹ yí sọn Jehovah dè to owhe 2015 mẹ. Na nugbo tọn, mí sọgan sọ pehẹ whlepọn delẹ. Mahopọnna nudepope he na jọ, mí yọnẹn dọ Jehovah ma na gbẹ́ mí dai gbede. (Deut. 31:8; Ps. 9:9, 10) Ewọ na nọ wleawu nuhe mí tindo nuhudo etọn nado nọ sẹ̀n ẹn po nugbonọ-yinyin po lẹpo tọn na mí. Enẹwutu, mì gbọ mí ni magbe nado wleawuna gbigbọ yẹwhegán Habbakuk tọn nkọ, mẹhe dọmọ: “Na [dile] ovòtin ma tlẹ na gbàsẹ́ sọ, mọ wẹ sinsẹ́n ma nasọ tin to vẹntin lẹ mẹ; tuklajẹ olivieli tọn na gbòdò, podọ ogle lẹ masọ to núdùdù de na dejó gba; lẹngbọpa lẹ na yin sinsánsẹ sọn apó lọ mẹ, podọ lẹngbọ de ma nasọ tin to sinsintẹn lẹ mẹ: ganṣo yẹn na jaya to OKLUNỌ mẹ, yẹn na jẹaglin to Jiwheyẹwhe whlẹngán ṣie tọn mẹ.” (Hab. 3:17, 18) Eyin mọ wẹ, to owhe he ja lọ blebu mẹ, mì gbọ mí ni yí ayajẹ do nọ lẹnnupọndo dona he mí mọyi lẹ ji bo yin whinwhàn nado yinuwa sọgbe hẹ hosọ owhe 2015 tọn he dọmọ: “Mì nọ dopẹna Jehovah, na ewọ yọ́n.”—Ps. 106:1, NW.