Skip to content

Skip to table of contents

Ruta Bukana Ena Hereva Badadia

Ruta Bukana Ena Hereva Badadia

Iehova Ena Hereva be Ia Mauri Noho

Ruta Bukana Ena Hereva Badadia

INAI buka ese hahine rua edia huanai ia noho badinaia karana namona ia herevalaia. Inai sivarai ese Iehova Dirava laloa bada bona ia hegaegaelaia dalana abidadama henia karana ia hahedinaraia. Ia hahedinaraia Iehova be Mesia ena vara dalana ia laloa bada. Ruma bese ta ena moale bona lalohisihisi ia herevalaia. Baibel bukana Ruta ese unai sivarai bona ma haida ia herevalaia.

Ruta bukana ese lagani 11 lalonai idia vara gaudia ia sivarailaia, unai neganai “gunalaia taudia ese Israela taudia idia naria.” (Ruta 1:​1) Inai buka ai idia noho sivarai be reana gunalaia taudia edia nega ena matamana kahanai ia vara, badina inai sivarai lalonai idia gwauraia tauna Boasi, be Iosua ena nega ai ia noho hahinena, Rahaba, ena natuna. (Iosua 2:​1, 2; Ruta 2:1; Mataio 1:​5) Peroveta tauna Samuela ese inai sivarai be reana lagani 1090 B.C.E. ai ia torea. Inai buka sibona ese Israela lasi hahinena ena ladana ia abia. Ia lalonai ia noho sivaraina “be ia mauri noho, bona ia be mai ena siahu.”​—Heberu 4:​12.

“DO OI LAO GABUNA, BE LAU DANU DO LAU LAO”

(Ruta 1:1–​2:​23)

Naomi bona Ruta be Betelehema ai idia ginidae neganai, taunimanima idia hebou idia ura idia ruaosi idia diba. Hanua hahinedia ese hahine burukana idia itaia neganai, idia henanadai: “Momokani, inai be Naomi, a?” Unai dekenai, Naomi ia gwau: “Lauegu ladana umui atoa lasi, Naomi, to Mara do umui atoa, badina be Siahu Bada Diravana ena kara lau dekenai be auka. Mai gau momo lau ese inai gabu lau rakatania, to Lohiabada ese imana kavakava lau ia siaia lou.”​—Ruta 1:​19-​21.

Israela ai hitolo bada ia vara dainai Naomi bona ena ruma bese ese Betelehema idia rakatania bona Moaba tanona dekenai idia lao neganai, Naomi be “mai gau momo,” anina be ia be mai ena adavana bona natuna memero rua. Moaba dekenai idia noho bena nega sisina murinai, ena adavana, Elimeleka, ia mase. Gabeai, ena natudia rua ese Moaba hahinedia, Oropa bona Ruta idia adavaia. Lagani 10 bamona murinai, ena natuna rua be natuna ta idia do havaraia lasi neganai idia mase, bona hahine toi sibodia idia rakatania. Edia ravana Naomi, be Iuda ia lou henia neganai, ena natudia edia adavadia be ia danu idia lao. Dala huanai, Naomi ese ena ravana hahinedia ia noia Moaba do idia lou henia bona edia hanua tatau do idia adavaia. Oropa ese ena hereva ia abia dae. To, Ruta be Naomi danu ia lao, ia gwau: “Do oi lao gabuna, be lau danu do lau lao, bona do oi noho gabuna dekenai lau danu do lau noho. Oiemu bese be lauegu bese do idia lao, bona oiemu Dirava be lauegu Dirava do ia lao.”​—Ruta 1:​16.

Unai vabu rua, Naomi bona Ruta, be bali utua hamatamaia negana ai Betelehema dekenai idia ginidae. Ruta be Dirava ena Taravatu ese ia gwauraia dalana ia badinaia dainai Elimeleka ena varavara​—Iuda tauna burukana Boasi​—ena uma ai bali ia gogoa matamaia. Ruta ese Boasi ena lalonamo ia abia bona ena uma dekenai bali ia gogoa “ela bona bali utua negana ia ore.”​—Ruta 2:​23.

Baibel Henanadaidia Edia Haere:

1:8​—Dahaka dainai Naomi ese ena ravana hahinedia ia hamaoroa ‘edia sinadia dekenai do idia giroa lou,’ to edia tamadia dekenai lasi? Unai nega ai Oropa ena tamana ia mauri noho sivaraina be Baibel ese ia gwauraia lasi. To, Ruta ena tamana ia do mauri noho. (Ruta 2:​11) Naomi ese edia sinadia ia herevalaia neganai, reana ia laloa unai amo edia sinadia edia lalokau do idia laloa lou. Unai dainai edia lalokau ravana idia rakatania dainai ia vara lalohisihisina idia haheaukalaia diba. Danu, reana unai hereva ese ia hahedinaraia, Ruta bona Oropa edia sinadia be ruma namodia dekenai idia noho, to Naomi be unai bamona lasi.

1:​13, 21​—Iehova ese Naomi ia kara auka henia bona ia dekenai hisihisi ia havaraia, a? Lasi, bona Naomi be Dirava dekenai kerere ta ia atoa lasi. To, ia dekenai idia vara gaudia ibounai ia laloa neganai, ia laloa Iehova ese ia dadaraia. Iena lalona ia hisihisi bada. Danu, unai nega ai idia laloa bema hahine ta be natudia ia abia, anina be unai be hahenamo ta Dirava amo, to bema hahine ta be gabani, unai be gau dikana. Naomi ia laloa Iehova ese ia hahemaraia badina ia be tubudia lasi bona ena natudia rua idia mase, bona reana unai bamona ia laloa be maoro.

2:​12​—Ruta be Iehova amo dahaka “davana namona” ia abia? Ruta be natuna ta ia havaraia bona ia abia hahenamona be Iesu Keriso ena tubuna ai ia lao.​—Ruta 4:​13-​17; Mataio 1:​5, 16.

Ita Dibaia Gaudia:

1:8; 2:​20. Ena be Naomi ese unai dika idauidau ia davaria, to Iehova ena hebogahisi-mai-lalokauna ia abidadama henia. Unai hegeregerena, hahetoho badadia ita davaria neganai, unai bamona ita karaia danu be namo.

1:​9. Ruma be ruma bese taudia idia aniani bona mahuta gabuna ta sibona lasi. Namona be ia be laga-ani bona noho gabuna namona.

1:​14-​16. Oropa be “iena bese taudia bona iena dirava dekenai ia giroa lou.” Ruta be unai bamona ia karaia lasi. Iena tano ena noho namona ia rakatania bona Iehova ia badinaia. Dirava dekenai iseda lalokau ita habadaia bona sibona eda ura dadaraia karana ese ita do ia durua ita ‘raka boio’ lasi totona.​—Heberu 10:​39.

2:​2. Idau tano taudia bona ogogami taudia edia namo totona dala idia karaia uma dekenai aniani orena idia gogoa totona, bona Ruta ese unai dala ia badinaia. Ia be manau hahinena. Namo lasi ia dabu Keristani tauna ia hekokoroku dainai abidadama tamona taudia ese lalokau dainai idia henia heduru, eiava gavamani amo ia mai heduruna ia dadaraia.

2:​7. Ena be Ruta be mai ena maoro aniani orena ia gogoa totona, to gwaumaoro ia noia guna. (Levitiko 19:​9, 10) Manau karana ia hahedinaraia unai. Aonega dalana be do ita “manau” badina “manau taudia ese noho gabuna tano do idia abia, do idia helai namonamo, mai moale bona mai maino danu.”​—Sepanaia 2:3; Salamo 37:​11.

2:​11. Ruta be Naomi ena varavara ta sibona lasi. Ia be turana korikorina. (Aonega Herevadia 17:17) Edia hetura karana ia goada badina lalokau, badinaia karana, hebogahisi bona sibona ena ura dadaraia karana idia hahedinaraia. Mai anina bada gauna be, idia ura Iehova idia hesiai henia bona ia idia tomadiho henia taudia huanai idia noho. Dala ia noho ita danu ese tomadiho taudia momokanidia ita tura henia totona.

2:​15-​17. Ena be Boasi ese Ruta ena gaukara ena metau haida ia kokia, to “uma dekenai ia gogoa ela bona adorahi momokani.” Ruta be gaukara goadagoada hahinena. Namona be taunimanima ese Keristani tauna idia gwauraia gaukara goadagoada tauna.

2:​19-​22. Adorahi kahanai Naomi bona Ruta ese herevahereva namonamo karana idia moalelaia, hahine burukana ese hahine matamatana ena gaukara totona ia henanadai bona ruaosi ese edia lalohadai bona hemami idia gwauraia hedinarai. Keristani ruma bese lalonai unai bamona idia karaia be namo.

2:​22, 23. Ruta be Iakobo ena natuna Daina bamona lasi, ia be Iehova idia tomadiho henia taudia ia bamoa. Ita dekenai unai be haheitalai namona!​—Genese 34:​1, 2; 1 Korinto 15:​33.

NAOMI ESE “GAU MOMO” IA ABIA

(Ruta 3:1–​4:​22)

Naomi be ia buruka dainai natuna ia havaraia diba lasi. Unai dainai Ruta ia hamaoroa iena gabu do ia abia bona ia do ia hoia tauna, eiava ena nakimi do ia adavaia. Ruta ese Naomi ena hakaua herevana ia badinaia dainai Boasi ia noia ia do ia hoia lou totona. Boasi ese unai ia abia dae. To, varavara ma ta idia noia guna be namo.

Boasi be maoromaoro unai hekwakwanai ia hamaoromaoroa. Murina dinana ai, Betelehema ena tau badadia 10 ia haboua bona unai varavara tauna idia nanadaia bema ia hegeregere Ruta do ia hoia lou. Unai tauna ia ura lasi. Vadaeni, Boasi ese Ruta ia hoia lou bona ia adavaia. Idia headava murinai natuna mero ta idia havaraia, Obeda, ia be King Davida ena tubuna. Vadaeni, Betelehema hahine be Naomi dekenai idia gwau: “Lohiabada do ita hanamoa . . . Oiemu ravana Ruta ese oi ia lalokau henia, bona ia ese kara namodia momokani oi dekenai ia karaia, vadaeni, tatau 7 edia kara ia ese ia hereaia. Bona hari Ruta ese oiemu tubuna oi dekenai ia henia. Ia ese mauri matamata oi dekenai do ia henia, bona oiemu buruka neganai, ia ese oi do ia naria.” (Ruta 4:​14, 15) Betelehema dekenai “imana kavakava” ia giroa hahinena ese “gau momo” ia abia lou!​—Ruta 1:​21.

Baibel Henanadaidia Edia Haere:

3:​11​—Dahaka dainai taunimanima ese Ruta idia gwauraia “hahine namona”? Ma haida ese Ruta ena ‘huina sitaelo sitaelo’ eiava ‘kopina dekenai herahera gaudia, bona dabua edia toana namo herea’ dainai idia ura henia lasi. To, ena ‘hairai korikorina lalona dekenai’​—ena badinaia karana, lalokau, manau, gaukara goadagoada bona sibona ena ura dadaraia karana dainai, ia idia ura henia. Bema Dirava gari henia hahinena ia ura taunimanima ese Ruta idia ura henia bamona ia idia ura henia, namona be ia hekwarahi unai bamona kara ia hahedinaraia totona.​—1 Petero 3:​3, 4; Aonega Herevadia 31:​28-​31.

3:​14​—Dahaka dainai Ruta bona Boasi be daba maragi ai idia toreisi? Hanuaboi ai matabodaga karana idia karaia bona idia ura hunia dainai unai bamona idia karaia lasi. To unai hanua ena kastom hegeregerena ena nakimi ia ura adavaia hahinena ese unai bamona ia karaia be namo bona Ruta ese unai ia badinaia. Naomi ena hadibaia hereva hegeregerena ia kara. Danu, Boasi ena kara ese ia hahedinaraia goevagoeva Ruta ese ia karaia karana be kerere lasi. (Ruta 3:​2-​13) Ia hedinarai goevagoeva, Ruta bona Boasi be daba maragi ai idia toreisi unai amo ta ese sivarai koikoi do ia gwauraia loaloa lasi.

3:​15 (NW )​—Boasi ese Ruta dekenai bali kilogram 6 ia henia ena anina be dahaka? Ena kara ese ia hahedinaraia gaukara dinadia 6 murinai be laga-ani dinana ta ia noho hegeregerena, Ruta ena laga-ani dinana be kahirakahira. Boasi ese dala ia karaia unai amo ena adavana ena ruma dekenai ia laga-ani diba. (Ruta 1:9; 3:​1) Danu, reana Ruta dekenai bali kilogram 6 be hegeregere ena kwarana dekenai ia huaia totona.

3:​16​—Heberu gado ai idia torea revarevadia lalodiai, dahaka dainai Naomi ese Ruta ia nanadaia: “Oi be lauegu natuna, a?” Ena ravana ia itaia lasi, a? Oibe, toana be unai bamona, badina Ruta be Naomi dekenai ia giroa neganai, reana gabu be ia do dibura. Danu, reana Naomi ese unai henanadai ia henia badina ia ura diba bema ia do ia hoia lou tauna ese ia do ia adavaia eiava.

4:6​—​Dahaka dainai tano do ia hoia lou tauna ia ura lasi tano ia hoia? Gau ginigunana be, bema ta ia ogogami dainai ena tano ia hoihoilaia, unai tano do ia hoia lou tauna do ia duahia lagani hida idia noho ela bona Iubili gabena, bena unai hegeregerena davana do ia gwauraia. (Levitiko 25:​25-​27) Unai bamona ia karaia neganai, sibona ena tano ena davana do ia hamaragia. Danu, bema Ruta ese natuna mero ta ia havaraia, unai natuna ese idia hoia lou tanona do ia abia, to tano ia hoia lou tauna ena varavara ese do idia abia lasi.

Ita Dibaia Gaudia:

3:​12; 4:​1-6. Iehova ese ia abia hidi dalana be Boasi ese ia badinaia namonamo. Ita danu ese tiokratik dalana ita badinaia namonamo be namo, ani?​—1 Korinto 14:​40.

3:​18. Naomi ese Boasi ia abidadama henia. Iseda abidadama tamona taudia ita abidadama henia danu be namo, ani? Ruta be ia hegaegae ena nakimi, ia diba lasi tauna unai ia adavaia totona, unai tauna ena ladana be Baibel ese ia gwauraia lasi. (Ruta 4:​1) Dahaka dainai? Badina Dirava ese ia abia hidi dalana ia abidadama henia. Iseda abidadama be unai bamona danu, a? Hegeregere, adavana ta ita tahua neganai, “Keristani tauna sibona . . . adavaia” sisibana ita badinaia, a?​—1 Korinto 7:​39.

4:​13-​16. Ena be Ruta be Moaba hahinena bona guna Kemoso diravana ia tomadiho henia, to hahenamo idauna ia abia! Unai ese ia hahedinaraia “Dirava ena abia hidi kara be taunimanima edia ura dainai, o edia kara dainai lasi, to inai be Dirava ena bogahisihisi dainai sibona.”​—Roma 9:​16.

Dirava ‘Ena Nega Namona ai Oi Do Ia Abia Isi’

Ruta bukana ese ia hahedinaraia Iehova be hebogahisi-mai-lalokauna Diravana, ia be ena kamonai hesiai taudia durua totona ia kara. (2 Sivarai 16:​9) Ruta ese ia abia hahenamo ita laloa neganai, Dirava ita abidadama henia ena namo ita itaia, bona ita abia dae momokani “Dirava idia tahua taudia ibounai, be davana namona Dirava ese do ia henidia.”​—Heberu 11:​6.

Ruta, Naomi bona Boasi ese Iehova ia abia hidi dalana idia abidadama henia momokani, bona anina namona idia davaria. Unai hegeregerena, “Dirava idia lalokau henia taudia dekenai, dahaka dahaka idia vara gaudia ibounai ese unai taudia edia mauri do idia hanamoa. Inai taudia Dirava ese ia abia hidi iena ura gaudia do idia karaia totona.” (Roma 8:28) Namona be aposetolo Petero ena sisiba ita badinaia: “Unai dainai Dirava ena imana goadana henunai do umui manau, vadaeni iena nega namona lalonai ia ese umui do ia abia isi. Ia ese umui ia naria noho. Unai dainai emui laloa hekwarahi gaudia ibounai be iena imana dekenai do umui atoa.”​—1 Petero 5:​6, 7.

[Picture on page 4]

Ruta ese Naomi ia rakatania lasi ena badina oi diba, a?

[Picture on page 5]

Dahaka dainai taunimanima ese Ruta idia gwauraia “hahine namona”?

[Picture on page 6]

Iehova ese Ruta dekenai dahaka “davana namona” ia henia?