Twende kovidio oini

Twende komurya

EKONDWA 3

“Ihe yaavehe mbe kambura mu Ndjambi”

“Ihe yaavehe mbe kambura mu Ndjambi”

1, 2. Ouye wa runduruka pu pe ṱa pi okuza koruveze rwaNoa nu ihi tja ṱuna vi ku Abraham?

ABRAHAM wa tara koruhungu ndwaa ru munikire motjihuro tje. * Orurokoho rwovandu kombanda ngo aaru zuvaka nu aaku sekama omuise. Ovapristeri mbaave rikotamene komueze aave tjiti ozombunguhiro zawo rukwao. Ripura na Abraham tja tanauka okutara kwarwe nokutaka otjiuru tje, na tja toora ozongora momurungu. Nu tjaa tuurunga mokati kovandu momivanda vyotjihuro, eye ngahino ee ripura nomerikotameneno wokovisenginina nga takavarere motjihuro tjaUr. Omerikotameneno omayaukise nga tjiri ya takavara tjinene mouye auhe okuza koruveze rwaNoa!

2 Noa wa ṱa ozombura mbari komurungu wongwatero yaAbraham. Noa neṱunḓu re tji va pita motjitendeze kombunda yOmupupo omunene, eye wa tjita ombunguhiro ku Jehova Mukuru, nu Jehova wa tjita kutja outa wombura u munike movikamba. (Gen. 8:20; 9:12-14) Oruveze ndwo ovandu avehe kombanda yehi aave rikotamene ku Jehova erike. Posi yokutja nai indu ozondekurona ozetjamurongo okuza ku Noa tji za rimbara mouye auhe, omerikotameneno wouatjiri ya yenda amaye zengi. Ovandu koṋa akuhe aave rikotamene kovisenginina. Nandarire ihe yaAbraham, Terak ee rikotamene kovisenginina nu ngahino ongwaa ungura ovisenginina.—Jos. 24:2.

Ongwaye Abraham tje ri otjihorera otjiwa tjomundu ngwa ri nongamburiro?

3. Otjikaṋena tjiṋe tjaatji munika pondondo yokombanda mu Abraham, nu eṱe matu rihongere tjike ku ye?

3 Mena rongamburiro ye mu Jehova, Abraham wa pangukire kovandu voruveze rwe. Omuapostele Paulus wa hingwa i ombepo ondjapuke okumuisana “ihe yaavehe mbe kambura mu Ndjambi”! (Lesa Ovaroma 4:11.) Ngatu tare kutja otjikeṋa tji tja vatera Abraham okukurisa ongamburiro ye. Tji twa tjiti nao, eṱe wina matu rihongere ko ovingi ku ye ohunga nomuano wokukurisa ongamburiro yetu.

Okukarera Jehova kombunda yOmupupo

4, 5. Ouṋe ngwa honga Abraham ohunga na Jehova, nu ongwaye tji matu yenene okumuna kutja omambo tjiri eye ongwa honga Abraham ohunga na Jehova?

4 Abraham we rihonga vi ohunga na Jehova Mukuru? Oruveze ndwo kwa ri ovakarere vaJehova ovaṱakame kombanda yehi. Umwe wawo wa ri Sem. Nandarire kutja Sem kangwa ri otjiveri movazandu vaNoa, eye aruhe ongwaa tamunwa omutenga. Ngahino ya ri mena rokutja Sem wa ri nongamburiro yapeke. * Oruveze orusupi kombunda yOmupupo, Noa wa hungira ohunga na Jehova otja “Muhona Ndjambi waSem.” (Gen. 9:26) Sem wa ri nondengero ku Jehova na komerikotameneno wouatjiri.

5 Nu hapo Abraham aa tjiwa Sem poo indee? Mape ya ee mu tjiwa. Ripura na ye tja ri omuṱiṱi kutja wa ri nondjoroka ndji ṱa pi tjaa zuu kutja kwa ri omuzamumwe we ngwa hupa ozombura zokombanda 400 komurungu we! Sem wa muna ovitjitwa ovivi mouye komurungu wOmupupo, nOmupupo omunene mbwa kohorora ouye auhe kozongaro ozombi nḓo. Wina wa muna ombutiro yoviwaṋa ovitenga otja ovandu tjaave takavara kombanda yehi nomayuva omazeu womapirukiro waNimrod pOtjiretundu tjaBabel. Posi yokutja Sem ka ri norupa momapirukiro ngo, nu Jehova tja rundurura omaraka wovandu mbaave tungu otjiretundu ho, Sem neṱunḓu re va kayenda komurungu okuhungira eraka ndaa ri hungirwa i ovandu avehe kombanda yehi, eraka raNoa. Abraham wina aa hungire eraka ndo. Okutja tjiri, Abraham wa yozikire Sem tjinene. Sem wina wa ri nomuinyo oure woruveze orure Abraham ndwa ri ko, nu mape ya ongwa honga Abraham ohunga na Jehova.

Abraham kena pa ri norupa momerikotameneno wovisenginina nga takavarere motjihuro tjaUr

6. (a) Abraham wa raisa vi kutja aa tjiwa epu Jehova nda verera ouye nOmupupo? (b) Abraham na Sara va ri nehupo nda sanene pi?

6 Nandarire kutja katu nakutjiwa kutja ouṋe ngwa honga Abraham ohunga na Jehova, tu nongamburiro kutja aa tjiwa epu Jehova nda verera ouye nOmupupo nokutja eye wa ri nonḓero yokutjita ombango yaJehova otja Noa. Abraham opa zokutonda omerikotameneno wovisenginina na panguka kovandu votjihuro tjaUr na kovazamumwe ve. Posi yokutja eye wa muna omukazendu omusemba. Eye wa kupa Sara ngwa ri omukazendu omusemba, nu kamena rouwa wombuniko uriri nungwari wina omena rongamburiro onene ndja ri na yo mu Jehova. * Nandarire kutja kava ri novanatje, ovakupasane mba va ri nondjoroka onene okukarera Jehova pamwe. Owo va toora omuatje womuangu waAbraham wena Lot ngwa ri osewa nave mu kurisa otjomuatje wawo.

7. Ovakongorere vaJesus mave horere vi ku Abraham?

7 Abraham kena pa poka ku Jehova kutja ma karere oomukuru vovisenginina vaUr. Eye na Sara va pangukire kovandu momaturiro wawo ngo. Tji matu vanga okukara nongamburiro yatjiri, eṱe wina matu sokutjita tjimuna wo. Eṱe wina matu sokupanguka kovandu mouye mbwi. Jesus wa tja ovahongewa ve ‘kavouye mbwi’ nokutja ouye mau ve tondo mena rokutja kavouye. (Lesa Johanes 15:19.) Indu oveṱunḓu roye poo ovandu momaturiro woye tji ve ku nyengwa mena rokutja u karera Jehova, tjiwa kutja kaove erike. Tji wa kayenda komurungu okutjita nao, okutja mo horere ku Abraham na Sara mba karera Mukuru nouṱakame.

“Pita mehi reṋu”

8, 9. (a) Otjikeṋa otjihimise tji tja tjitwa ku Abraham? (b) Jehova wa tja vi ku Abraham?

8 Eyuva rimwe pa tjitwa otjihimise ku Abraham. Eye wa muna ombuze okuza ku Jehova Mukuru! Ombeibela kai tu raere ovingi ohunga nokutja Abraham ombuze ndji we i muna vi, nungwari i tja “Ndjambi wondangero aihe otje rimunikisa ku ye.” (Lesa Oviungura 7:2, 3.) Abraham ngahino wa muna ongeṋangeṋeno yaMukuru wOkombandambanda mouye auhe, okupitira momuengeli. Abraham ngahino wa ri nondjoroka okumuna ombangu ndja ri pokati kaMukuru omunamuinyo noomukuru vovisenginina ovandu voruveze rwe kaave rikotamene.

9 Jehova wa tja vi ku Abraham? Eye wa tja: “Pita mehi reṋu na movazamumwe voye, nu u yende kehi ndi me ku urikire.” Jehova kena pe mu raera kutja okehi riṋe, nungwari we mu raera kutja me mu urikire. Posi yokutja rutenga, Abraham aa sokuisa ehi re novazamumwe ve. Mozombazu zomahi wOvaarab, eṱunḓu aari varwa otjotjiṋa otjinanḓengu tjinene. Omundu okuisa ovazamumwe voye notjindire kehi rokokure aa tji varwa otjotjiṋa otjivi tjinene okukapita onḓiro!

10. Ongwaye tja ri otjiṋa otjizeu ku Abraham na Sara okutjinda motjihuro tjaUr?

10 Okuisa ehi ewa nozongaro ozombwa zehupo mape ya tja ri otjiṋa otjizeu ku Abraham. Ur tja ri otjihuro otjitumbe. (Tara kokaongo nga  “Otjihuro Abraham na Sara ku va zire.”) Moviṋa mbya munikwa vi raisa kutja otjihuro tjaUr tja ri nozondjuwo ozombwa nu tjiva za ri nomatuwo omengi komaṱunḓu novakarere nu azehe za ri norupanda ndwa ungurwa pozohima. Otjiṋa tjaatji tjiti kutja otjihuro hi tji rire otjiwa ya ri mena rokutja otjo tja ri nomeva nga yenene. Abraham na Sara kava ri omitanda rukwao; Abraham ngahino wa ri nozombura 70 notjihupe nu Sara mape ya wa ri 60 nao. Tu nongamburiro kutja otja omurumendu auhe tje vangera ouwa komukazendu we, Abraham wina aa zeri kutja Sara ma hupe mongaro ombwa na mondjeverero. Ripura uriri kutja va ri nomapuriro nozongendo nḓe ṱa pi indu tjaave hungirire kotjiungura tji va pewa i Jehova hi. Abraham mape ya wa ri nonyuṋe tjinene indu Sara tja itavera okuraisa onḓuviro kerakiza raJehova! Otja Abraham, Sara we riyandjera okuisa ehupo ewa ndi va ri na ro motjihuro tjaUr.

11, 12. (a) Abraham na Sara aave sokuṱuna nokurongerisa tjike ngunda ave hiya tjinda motjihuro tjaUr? (b) Serekarera kutja eyuva rouyenda ra ri vi.

11 Tji va za nokutoora omukambo mbwi, Abraham na Sara va ri noviṋa ovingi okuungura. Owo aave sokuṱuna nokurongerisa oviṋa vyawo. Nu hapo mave twaerere tjike mouyenda kouye mbu ve he i? Owo wina aave sokuripura kutja mave tjiti vi ohunga novazamumwe vawo, novakarere vawo na ihe yaAbraham Terak. Owo va tya kutja mave twaerere Terak nave mu ṱakamisa nga konḓiro ye. Pe munika aayo Terak omuini wa ri nonḓero yokuyenda puna wo, orondu Ombeibela i tja Terak ongwa pitisa eṱunḓu re motjihuro tjaUr. Nu pe munika aayo eye wa isa okurikotamena kovisenginina. Omuzandu womuangu waAbraham wena Lot wina wa ya puna wo.​—Gen. 11:31.

12 Tjimanga eyuva rouyenda ra tumbuka. Ripura na wo tji va woronganene pamwe pendje yotjihuro tjaUr. Owo va turika omitwaro vyawo kozongamero nousino, va woronganisa ozonyanda zawo, eṱunḓu arihe novakarere wina va ri ave rirongerere ouyenda mbwi nu avehe kaave tjiwa kutja ngave undjire ko tjike. * Owo ngahino aave undju ku Abraham kutja me ve pe omuhunga. Tjimanga oruveze rwokuyenda rwa yenena, nu otji va toora ouyenda wawo nave tjindi motjihuro tjaUr.

13. Ovakarere vaJehova ovengi ndino ve raisa vi ongaro tjimuna Abraham na Sara ndji va raisa?

13 Ovakarere vaJehova ovengi ndino ve tjindira koṋa ku ku nouhepe wovazuvarise vombuze yOuhona. Varwe ve rihonga eraka rarwe kutja ve yenene okuzuvarisira ovandu veraka ndo. Poo nandarire ve rora omiano vyarwe vyokuzuvarisa. Omikambo otja imbi vi hepa ombepo yomeriyandjerero nu wina vi hepa kutja u ise ehupo ewa ndi wa ri na ro. Tjiri otjiṋa otjiwa tjinene ovakarere vaJehova tji mave raisa ombepo yomeriyandjerero otja indjo nokuhorera ku Abraham na Sara! Tji twa raisa ongamburiro otja indjo, matu yenene okukara nongamburiro kutja Jehova aruhe me tu pe ovingi kombanda ya imbi eṱe mbi tu mu pa. Eye aruhe u sera ovandu vongamburiro ondaya. (Hebr. 6:10; 11:6) Nu hapo Jehova wa sera Abraham ondaya poo indee?

Owo va konda Onḓonḓu Eufrat

14, 15. Ouyenda okuza kotjihuro tjaUr okuyenda koHaran wa ri vi, nu ongwaye Abraham tja tya okutura moHaran okaruveze okasupi?

14 Ovandu avehe mba ri mouyenda nambano va iririra ongaro yorutjindo. Matu yenene okuripurira ku Abraham na Sara tji mave ripura kutja ngave kayende pehi poo ngave kavire kozongamero na tji mave zuu orurokoho rwozondiwo kovitoma vyozongamero novandu mbu mave serekarere. Korusenina, ovandu mbe hina va rorere okukara mouyenda, nambano va tjiwa okutunga nokuhaṋa ozondanda nokuvatera Terak ngwa kurupire okuronda kongamero poo kokasino. Owo va toora ondjira yokomunda wokunene nave kondoroka Onḓonḓu Eufrat. Owo va kara mouyenda mbwi oruveze orure.

15 Tjimanga kombunda yokukayenda ozokilometa ape 960, owo va vaza poundjuwo mbwaa u munika tjimuna ovitundu vyozonwyitji moHaran, otjihuro otjiwa tji tja ri pokati kozondjira zovarande vokomuhuka novokongurova. Eṱunḓu ra tura mo okaruveze okasupi. Terak ngahino wa ngundiparere tjinene okukayenda komurungu.

16, 17. (a) Omerikutirowapamwe yeṋe nga yanḓiparisa Abraham? (b) Jehova wa sera vi Abraham ondaya tja ri moHaran?

16 Nu oruveze orusupi kombunda yanao, Terak wa ṱa notjiwondo tjozombura 205. (Gen. 11:32) Abraham wa muna omahuhumiṋino tjinene indu Jehova tja uta okuhungira kuna ye rukwao. Jehova wa yandja omirari ku Abraham mbye mu pere tja ri motjihuro Ur rukwao, na weza omakwizikiro we. Jehova wa kwizika kutja Abraham ma rire “otjiwaṋa otjinene,” nokutja omihoko avihe kombanda yehi mavi serwa ondaya mena re. (Lesa Genesis 12:2, 3.) Omerikutirowapamwe pokati kaAbraham na Mukuru nga, ye mu yanḓiparisa okukayenda komurungu motjiungura tjaJehova.

17 Nungwari otjikando hi Abraham wa ri noviṋa ovingi okurongerisa, orondu Jehova we mu sera ondaya tjinene tja ri moHaran. Ombeibela i hungira ohunga “nouini wawo auhe, novakarere vawo mbu va isa moHaran.” (Gen. 12:5) Kutja ma yenene okurira otjiwaṋa otjinene, Abraham aa hepa omauini novakarere neṱunḓu enene. Kaaruhe Jehova tje yandja outumbe kovakarere ve, posi yokutja u ve pa avihe mbi mave hepa kutja ve sore okuyenenisa ombango ye. Okutja Abraham wa toora eṱunḓu re nave i koṋa ku ve he i.

Okuisa omaturiro wawo omawa motjihuro tjaUr kwa eta ouzeu ounene ku Abraham na Sara

18. (a) Oruṋe Abraham tja hara ounongo ohunga nomuano Mukuru maa tjindi ovakarere ve morukapitaveze? (b) Ovitjitwa viṋe ovinanḓengu mbya tjitwa meyuva oritja-14 ku Nisan mozombura zokombunda? (Tara kokaongo nga “ Eyuva enanḓengu momakuruhungi wOmbeibela.”)

18 Kombunda youyenda womayuva omengi okuza koHaran owo va vaza moKarkemis ovandu ovengi paave kapitira okukonda onḓonḓu Eufrat. Poruveze ndwi Abraham ngahino opa harera ounongo kutja Mukuru aa tjindi vi otjiwaṋa tje morukapitaveze. Meyuva oritja-14 momueze mbwi Nisan, mombura 1943 Komurungu waKristus, Abraham otja kondisa eṱunḓu re Onḓonḓu Eufrat. (Eks. 12:40-43) Komamuho oku kwa ri ehi Jehova nda kwizikira Abraham. Meyuva ndo, omakwizikiro Mukuru nga tjita ku Abraham otji ya uta okuyenenisiwa.

19. Omakwizikiro waJehova ku Abraham ya ri ohunga na tjike, nu ihi tja zemburukisa Abraham ohunga na tjike?

19 Abraham va ya komamuho wehi ndi nave ka kurama popezu yomiti ominene vyaMore mbya ri popezu nokarongo kena Sikem. Ngunda ave ri mbo Jehova wa hungira kuna Abraham rukwao. Omakwizikiro waJehova ku Abraham otjikando hi ya tamuna ondwi poo ondekurona yaAbraham ndji mai ka rumata ehi ndo. Nu hapo Abraham we ripura ohunga nomakwizikiro Jehova nga tjita motjikunino tjaEden, nge tamuna ‘orukwato,’ poo ondekurona ndji mai ka yama ovandu moruyaveze poo indee? (Gen. 3:15; 12:7) Mape ya, nu ngahino wa uta okumuna kutja eye u norupa momayenenisiro wondando yaJehova ndjo.

20. Abraham wa raisa vi ondangi kondjingonekero Jehova ndje mu pa?

20 Abraham wa ri nondangi onene kondjingonekero Jehova ndje mu pa. Eye wa ryanga mehi ndi ngahino nongengezero mena rokutja Ovakanaan ngunda va turire mo. Abraham wa ka kurama na tungire Jehova otjipunguhiro, rutenga popezu nomiti ominene vyaMore nu okuzambo wa katunga popezu na Betel. Eye wa isana ena raJehova na raisa ondangi ku Mukuru we. Eye mape ya wa zuvarisira ovararanganda ve Ovakanaan. (Lesa Genesis 12:7, 8.) Otjiperi kutja kwa ri omauzeu omengi komurungu. Abraham kena pa yandja ombango komautumbe nge yesa kongotwe motjihuro tjaUr. Nungwari wa yandja ombango komakwizikiro waJehova woruyaveze. Ovaheberi 11:10 ma ri tja: “Abraham iya undju otjihuro tji tji nomazikameno omazeu, nu tji tja utirwe nu tji tja tungirwe i Ndjambi omuini.”

21. Ondjiviro yetu ohunga nOuhona waMukuru ya panguka vi ku indji oyaAbraham, nove mo tunduuzwa okutjita tjike?

21 Eṱe mbu tu karera Jehova ndino matu tjiwa ovingi tjinene ohunga notjihuro poo Ouhona waMukuru kombanda yaAbraham. Matu tjiwa kutja Ouhona mbwi u honapara meyuru nokutja moruyaveze rwopopezu mau yandeke ouye mbwi nu wina matu tjiwa kutja Orukwato rwaAbraham ndwa kwizikwa, ndu ri Jesus Kristus nai ondu honapara otjombara yOuhona mbwo. Tjiri ma rire ondjingonekero onene okumuna Abraham nomuinyo rukwao. Nu oruveze ndwo Abraham ma ka zuva nawa kutja ondando yaJehova ya yenenisiwa vi. Nu ove hapo u zera okumuna Jehova ama yenenisa omakwizikiro we aehe? Tji pe ri nao, kayende komurungu okutjita imbi Abraham mbya tjita. Raisa ombepo yomeriyandjerero, nonḓuviro nu u raise ondangi kotjiungura ngamwa atjihe Jehova tje ku pe. Otja tji mo horere kongamburiro yaAbraham “ihe yaavehe mbe kambura mu Ndjambi,” eye ma rire iho wina!

^ par. 1 Oruveze ndwi ena ra raAbraham ra ri Abram. Nungwari ozombura ozonḓiṱi kombunda yanao Mukuru wa rundurura ena ndi Abram ari rire Abraham, ndi heya “ihe mukururume womihoko omingi.”​—Gen. 17:5.

^ par. 4 Momuano tjingewo, Abraham aruhe ongwaa tamunwa omutenga movazandu vaTerak, nandarire kutja kangwa ri omuatje otjiveri.

^ par. 6 Oruveze ndwi ena raSara ra ri Sarai. Nungwari kombunda Mukuru wa rundururira ena ndi Sarai ku Sara, ndi heya “Muingona.”​—Gen. 17:15.

^ par. 12 Ovahongwandu tjiva kave kambura kutja momayuva waAbraham ozongamero za ri ozongozu. Posi yokutja kave yenene okuyandja epu ndi ma ri ṋunisa ongamburiro yawo. Ombeibela povikando ovingi i tamuna ozongamero pu novinamuinyo vyaAbraham vyarwe.​—Gen. 12:16; 24:35.