TI PANANGDAER iti stress ket kas iti panangguyod iti nadagsen a kargamento. Laklakaen dayta nga ibiahe ti dakkel a trak iti aniaman a lugar. Ngem saan a kabaelan dayta ti maysa a kotse. Mabalin a madadael ti makina ti kotse uray no asideg laeng ti pakaipanan ti kargamento. Mabalin a kasta met ti mapasamak iti “makinam” nga isu ti bagim no nakaro ti mapaspasaram nga stress.

Awan kadin ti maaramidam? Adda! Tapno saanka a madagsenan unay, nasken a kissayam dagiti aramidem wenno pasalun-atem ti bagim. Kinapudnona, mabalin nga agpada a maaramidmo dagita. Kitaentayo no kasano.

TI PROBLEMA: Napnapno nga eskediul.

“Adda agpatulong wenno agpakadua kaniak no adda dagiti rumbeng nga aramidek. Diak kayat ti agkedked iti asinoman.”—Karina. *

TI SOLUSION: Sursuruem ti agkedked.

“Ti sirib adda kadagidiay naemma,” kuna ti Biblia. (Proverbio 11:2) Ti kinaemma, wenno panangakseptar kadagiti limitasionmo, ti makatulong kenka nga agkedked no ammom nga adda dimo kabaelan nga aramiden.

Siempre, saan met a kanayon nga agkedkedka—kas pagarigan, no ipalagip kenka dagiti nagannakmo dagiti trabaho iti balayyo! Ngem no wen-ka la a wen iti tunggal kiddaw, mapaksuyanka inton agangay! Uray dagiti kadakkelan a trak ket adda limitasion ti mabalin nga ikargada.

Balakad: No mabainka nga agkedked, padasem nga ibaga ti, “Agurayka ta panunotek pay.” Ket sakbay nga ibagam ti desisionmo, isaludsodmo pay la iti bagim, ‘Talaga kadi nga adda tiempok para iti dayta ken kabaelak nga aramiden?’

 TI PROBLEMA: Panangitantan.

“Itantanko ti maysa a trabaho no kasla narigat dayta. Ngem pakasikorakto met laeng ta nasken nga aramidek dayta. No rugiakon, agap-apuraak isu a ma-stress-ak.”—Serena.

TI SOLUSION: Rugiam uray no dimo malpas a dagus.

“Dikay agpalpallailang iti aramidyo,” imbalakad ti Biblia. (Roma 12:11) Narigat la ngaruden nga aramiden ti nadagsen a trabaho, isu nga apay a padagsenem pay dayta babaen ti panangitantanmo? Ad-adda laeng a bumayag ken marigatanka!

Tapno mairugim, ilistam dagiti aramidem. Bingaybingayem dagiti naririgat sigun iti kabaelam. “Kaay-ayok ti agilista,” kinuna ti agtutubo a ni Carol. “Kadawyan nga iyun-unak dagiti diak unay kayat nga aramiden, ket bayat nga iringringpasko dagita, lumaklakadan. Dimo mapupuotan, ar-aramidemon dagiti magusgustuam!”

 Balakad: No marigatanka a mangirugi iti maysa a trabaho, mangalaka iti timer ken i-set-mo dayta iti 10-15 a minuto ket rugiam a dagus ti trabahom. No nagunin ti timer, addan nalpasmo a 10-15 a minuto iti trabahom. Gapu ta rinugiam, nalabit masdaawka a nalaka gayam nga iringpas ti trabaho.

Aywanam ti bagim.

Umanamong dagiti eksperto nga ad-adu ti maaramidam no nasustansia dagiti kanem, regular nga agehersisioka, ken umdas ti turogmo. * Dika agdanag—saan a narigat nga aywanan ti bagim. Mabalinmo a rugian dayta babaen iti sumagmamano a simple a pamay-an. Alaentay a pagarigan ti pannaturog. Padasem ti sumaganad.

1. Maturogka iti umdas. Maturog ken bumangonka iti isu met la nga oras kadagiti aldaw nga adda serrek iti eskuelaan wenno trabaho.
2. Dika unay agbannog sakbay a maturogka. Dika agehersisio tallo oras sakbay ti pannaturogmo, dika agmerienda iti adu ken addaan iti caffeine no dandanikan maturog.
3. No orasen ti pannaturog, pagtalinaedem a nasipnget, naulimek, ken komportable ti kuartom.

Agpatulongka.

Dika agpangadua nga agpatulong kadagiti nagannak ken gagayyemmo. Talaga kadi a makatulong dayta? Wen. Ipakita dagiti panagadal a ti emosional a suporta ket mangkissay iti posibilidad a maaddaanka iti sakit ti puso, ur-urat, ken kumapuy ti resistensiam a mabalin a mapasamak no kumaro ti stress-mo.

Maitunos dagita iti kuna ti Biblia: “Ti panagdanag nga adda iti puso ti maysa a tao isunto ti mamagrukob iti dayta, ngem ti naimbag a sao isu ti mamagrag-o iti dayta.” (Proverbio 12:25) No ‘madanaganka,’ dagiti pudno a gagayyem ket mabalin a paregtaendaka babaen iti “naimbag a sao,” nga umdasen a mangpakalma kenka.

Kasapulam pay kadi ti tulong iti panangdaer iti stress? Kitaem dagiti sumaganad a kapitulo iti libro a Dagiti Saludsod nga Iyimtuod ti Agtutubo—Dagiti Sungbat nga Epektibo, Tomo 1 ken 2, nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova.

TOMO 1

• Kapitulo 18: Kasano a Madaerak ti Stress iti Eskuelaan?
• Kapitulo 21: Kasanok nga Usaren a Nainsiriban ti Tiempok?

TOMO 2

• Kapitulo 26: Kasanok a Makontrol ti Emosionko?
• Kapitulo 27: No Ngay Perpeksionistaak?