Kĩla ũthi ũvoonĩ ũla wĩ vo

Kũekea Kwonanasya Ata?

Kũekea Kwonanasya Ata?

Ũndũ Mbivilia ĩsũngĩĩte

 Kũekea nĩ kũeka kũtala ĩvĩtyo ya mũndũ ũla ũkũvĩtĩsye. Mbivilianĩ, ndeto ya Kĩkiliki ĩla ĩalyũlĩtwe “kũekea” yonanasya “kũeka,” o tondũ mũndũ ũekaa kũmũandũa ũla ũmũtaĩte kĩndũ. Yesũ atũmĩie ngelekanyʼo ĩsu yĩla wamanyĩasya amanyĩwʼa make ũndũ maĩle kũvoya. Ameie mavoyae atĩĩ: “Na ũitũekea naĩ sitũ, nũndũ o naitũ nĩtũekeaa kĩla mũndũ ũtũtaĩte.” (Luka 11:4) O ta ũu, nthĩnĩ wa ngelekanyʼo ĩla Yesũ wanenganie ĩũlũ wa ngombo ĩte tei, nĩwoonanisye kana kũekea mũndũ ũkũvĩtĩsye no ũndũ ũmwe na kũekea mũndũ kĩla ũkũtaĩte.—Mathayo 18:23-35.

 Twĩthĩawa twaekea ala angĩ, ethĩwa nĩtwaeka kwoveea ũthatu ngoonĩ na nĩtwaeka vyũ kwenda tũĩvwe ethĩwa nĩtwaũmĩiwʼe kana ve kĩndũ twaaisye. Mbivilia ĩmanyĩasya kana no nginya wĩthĩwe wendete mũndũ kuma ngoonĩ nĩ kana ũmũekee, nũndũ wendo “ndũtalaa mavĩtyo.”—1 Akolintho 13:4, 5.

Kũekea mũndũ kũyonanasya

  •   Kũvũthĩĩsya naĩ. Mbivilia nĩkanĩtye andũ ala maasya kana mũndũ ndesa kũlika mũisyonĩ eeka maũndũ mathũku, na kana ũthũku nĩwĩtĩkĩlĩtwe.—Isaia 5:20.

  •   Kwĩkala ta vate ũndũ mũthũku mũndũ waaĩkwa. Ngai nĩwaekeie Mũsumbĩ Ndaviti ĩtina wa kwĩka naĩ ngito, ĩndĩ ndaamũsiĩĩa ndakakwatwe nĩ maũndũ mathũku ala maetiwe nĩ meko make. O na Ngai nĩweetĩkĩlilye naĩ sya Ndaviti iandĩkwe nĩ kana itũmanyĩasye ũmũnthĩ.—2 Samueli 12:9-13.

  •   Kwĩtĩkĩlya andũ ala angĩ maũtũmĩe naĩ. Kwa ngelekanyʼo, twasye nĩwakovethya mũndũ mbesa, ĩndĩ aisyananga na ũyĩthĩa ndatonya kũkũĩva o tondũ wakwathie. Mũndũ ũsu aithĩnĩka mũno na aikwĩtya ũekeo. No ũtwʼe kũmũekea kwa kũlea kwoveea ũthatu ngoonĩ, kwa kwĩsiĩĩa ndũkamũlilikanasye ũndũ ũsu kĩla ĩvinda, na nĩvatonyeka ũkatwʼa kũmũekea mbesa isu. Ĩndĩ, no ũtwʼe kana ndũkaamũkovethya mbesa ĩngĩ.—Savuli 37:21; Nthimo 14:15; 22:3; Akalatia 6:7.

  •   Kũekea vate kĩtumi kĩseo. Ngai ndaekeaa andũ ala matwʼa kwĩka naĩ o mesĩ, kana meeka naĩ ya ngũlũ na mailea kwĩtĩkĩla mavĩtyo moo, kũalyũla meko moo, na kwĩtya ũekeo ala mamavĩtĩsye. (Nthimo 28:13; Meko ma Atũmwa 26:20; Aevelania 10:26) Andũ asu mateenda kwĩlila matwʼĩkaa amaitha ma Ngai, na ndatwĩyĩaĩe tũmaekee ala we mwene ũtamaekeete.—Savuli 139:21, 22.

     Nao nata ũkekwa ũndũ mũthũku nĩ mũndũ na ailea kũkwĩtya ũekeo kana kwĩtĩkĩla mavĩtyo make? Mbivilia ĩtũnengete ũtao ũũ: “Eka ũthatu, na tia ũthilĩku.” (Savuli 37:8) O na kau ndwĩvũthĩĩsya ĩvĩtyo yake, no ũtwʼe kũema kwĩthĩwa na ũthilĩku. Ĩkĩĩa kana Ngai akasilĩla mũndũ ũsu. (Aevelania 10:30, 31) O na ĩngĩ, no ũkwate ũkiakisyo wamanya kana Ngai nũtwathĩte ĩvinda kũtakethĩwa na woo ũla ũtũũmĩasya mũno ũmũnthĩ.—Isaia 65:17; Ũvuanyʼo 21:4.

  •   “Kũekea” kĩla kaũndũ kanini tũkwona twĩkĩtwe. Mavinda angĩ, vandũ va kũekea mũndũ ũla tũkwona ta ũtũvĩtĩsye, nĩtwaĩlĩte kwĩtĩkĩla kana ũndũ ũla ũtwĩkie ndwĩĩaĩlĩte kũtwĩwʼĩthya woo. Mbivilia yaĩtye ũũ: “Ndũkethĩwe wĩ mĩtũkĩ kũthata vevanĩ waku; nũndũ ũthatu wĩkalaa kĩthũinĩ kya ndia.”—Mũtavanʼya 7:9.

Ũndũ ũtonya kũekea mũndũ

  1.   Lilikana kĩla kũekea kwonanasya. Kũekea mũndũ ti kwĩtĩkĩlya ũthũku ũendeee kana kwĩkala ta vate ũndũ waaĩkwa, ĩndĩ nĩ kũekana na ũndũ ũsu vyũ.

  2.   Manya ũndũ tũtethekaa yĩla twaekea. Kũeka kwĩthĩwa na ũthilĩku na kũema kwoveea ũthatu ngoonĩ no kũũtetheesye wĩkalae ũuĩtye, ũkethĩwa na ũima wa mwĩĩ, na kũyongeleela ũtanu waku. (Nthimo 14:30; Mathayo 5:9) O na eka ũu, ũndũ ũla wa vata mũnango nĩ kana, no nginya ũekee ala angĩ nĩ kana nake Ngai akũekee naĩ syaku.—Mathayo 6:14, 15.

  3.   Ĩthĩawa na tei. Ithyonthe twĩ ene naĩ. (Yakovo 3:2) O ũndũ tũtanaa yĩla angĩ matũekea, nowʼo twaĩle kũekeaa ala matũvĩtĩsya.—Mathayo 7:12.

  4.   Eleawa ala angĩ. Ethĩwa ũndũ ũla twĩkĩtwe ti mũnene, no tũatĩĩe ũtao ũũ wa Mbivilia: “Endeeai kũmĩanĩsya.”—Akolosai 3:13.

  5.   Osa ĩtambya na mĩtũkĩ. Ĩkĩa kĩthito ũekee na mĩtũkĩ ũndũ vatonyeka vandũ va kũeka ũthilĩku wongeleke.—Aeveso 4:26, 27.