Bai pa asuntu

Bai pa lista di asuntus

ASUNTU DI KAPA DI REVISTA | ES KA KONSIGI KABA KU BÍBLIA!

Es ka konsigi kaba ku Bíblia sikrê dja pasa un monti anu

Es ka konsigi kaba ku Bíblia sikrê dja pasa un monti anu

PRIGU: Papiru i pergaminhu é kes material ki más uzadu pa kes algen ki ta skrebeba i ta fazeba kópias di Bíblia. * (2 Timóteo 4:13 ) Pamodi ki uza kes material li éra un prigu pa Bíblia dexaba di izisti?

Papiru é un material frájil ki ta ratxa i ki ta diskora faxi. Richard Parkinson i Stephen Quirke ki ta studa Ijitu antigu fla: “Un fódja di papiru pode straga ku ténpu ti ki el fika sô téra. Óras ki el fika guardadu, kel rolu pode kria bulor ô straga pamodi umidadi. Tanbê alguns animal ô bitxus pode kume-l.” Alguns papiru ki panha txeu sól ô umidadi dipôs ki es diskubridu, es straga más faxi.

Pergaminhu ta dura más ki papiru, má tanbê el pode straga si el ka uzadu dretu ô si el panha txeu sól, umidadi i el fika na lugar ki ten kalor ô friu dimás. * Bitxus tanbê gosta di kume pergaminhu. Un livru * ki ta splika modi ki kes dukumentu antigu ta guardadu pa protejedu fla, “é difísil pa un dukumentu antigu txiga ti nos ténpu.” Si Bíblia stragaba, se mensaji nunka ka ta txigaba ti nos.

PAMODI KI ES KA KONSIGI KABA KU BÍBLIA: Lei di judeus ta flaba ma tudu rei tinha ki ‘skrebeba na un livru un kópia di Lei’ ô kes sinku primeru livru di Bíblia. (Deuteronómio 17:18 ) Tanbê, kes algen ki ses trabadju éra fazeba kópias, faze txeu kópia di Bíblia. Pur isu, na ténpu di Jizus, tinha kópias na tudu sinagóga di Israel i ti na lugaris más lonji sima Masedónia! (Lucas 4:16, 17; Atos 17:11 ) Modi ki alguns kópia konsigi txiga ti na nos ténpu?

Kes kópia antigu konxedu pa Rolus di Mar Mortu pasa un monti ténpu guardadu na vazus di arjila na kavérnas na un zóna séku

Philip Comfort, studiozu di Novu Testamentu fla: “Judeus ta kustumaba guarda kes rolu di Bíblia na jarus i vazus pa es ka stragaba.” Kristons tanbê ta fazeba kel-li. Alguns kópia di Bíblia diskubridu na lugar rei di séku guardadu na vazus di arjila i na kuartus sukuru i kavérnas.

REZULTADU: Oji ta izisti milharis di padás di kópias di Bíblia, i alguns ten más di 2 mil anu. Ka ten ninhun otu dukumentu ki skrebedu na pasadu ki ten tantu kópias antigu sima Bíblia.

^ par. 3 Papiru é un material ki ta fazedu di un planta ki ta sta na agu ki tanbê ta txomadu papiru. Pergaminhu ta fazedu ku péli di animal.

^ par. 5 Pur izénplu, kel dukumentu ofisial di Diklarason di Indipendénsia di Mérka skrebedu na un pergaminhu. Oji, ménus di 250 anu dipôs, el sta diskoradu di tal manera ki kuazi algen ka ta konsigi lé kuzê ki sta skrebedu na el.

^ par. 5 Everyday Writing in the Graeco-Roman East