Thiĩ harĩ ũhoro

Hihi Bibilia nĩ Ĩcenjetio?

Hihi Bibilia nĩ Ĩcenjetio?

 Aca. Thutha wa kũringithania maandĩko marĩa maandĩkirũo tene, nĩ kuonekete atĩ Bibilia ndĩrĩ yacenjio o na angĩkorũo kwa ihinda rĩa mĩaka ngiri nyingĩ yakobagio indo-inĩ ingĩthũka na ihenya.

Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ gũtirĩ mahĩtia meekirũo rĩrĩa yakobagio?

 Nĩ kuonekete icunjĩ ngiri nyingĩ cia maandĩko ma tene ma Bibilia. Imwe ciacio nĩ ikoragwo na ngũrani, ũndũ ũrĩa wonanagia atĩ nĩ gwekirũo mahĩtia rĩrĩa ciakobagio. Ngũrani icio ti nene na itikoragwo icenjetie ndũmĩrĩri ya Maandĩko. O na kũrĩ ũguo, nĩ kuonekete maandĩko marĩ na ngũrani nene, marĩa monekaga ta maandĩkirũo nĩ andũ maarĩ na muoroto wa gũcenjia ũhoro ũrĩa ũrĩ Bibilia-inĩ. Reke tuone ngerekano igĩrĩ:

  1.   Thĩinĩ wa 1 Johana 5:7, Bibilia imwe cia tene nĩ ikoragwo na ciugo ici: “Igũrũ, nĩo Ithe witũ, na Ũhoro, na Roho Mũtheru; nao atatũ nĩ ũmwe.” O na kũrĩ ũguo, maandĩko ma kwĩhokeka ma tene monanagia atĩ ciugo icio itiarĩ ho maandĩko-inĩ marĩa maandĩkirũo kĩambĩrĩria-inĩ. Ciongereirũo thutha-inĩ. a Nĩ ũndũ ũcio, Bibilia cia kwĩhokeka iria itaũrĩtwo mahinda-inĩ maya itikoragwo na ciugo icio.

  2.   Rĩĩtwa rĩa Ngai rĩonekaga maita ngiri nyingĩ thĩinĩ wa maandĩko ma tene ma Bibilia. O na kũrĩ ũguo, Bibilia nyingĩ nĩ cieheretie rĩĩtwa rĩu, na handũ-inĩ ha rĩo, ikahũthĩra marĩĩtwa ma ũnene ta “Mwathani” kana “Ngai.”

Tũngĩkorũo na ma atĩa atĩ gũtirĩ mahĩtia mangĩ matonekete thĩinĩ wa Bibilia?

 Gũkinyĩria rĩu, kuonekete maandĩko maingĩ ma tene ma Bibilia ũũ atĩ nĩ ũndũ mũhũthũ kũmenya harĩa hangĩkorũo na mahĩtia. b Kũringithania maandĩko macio kuonanĩtie ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ Bibilia kwaga mahĩtia ũmũthĩ?

  •   Mwandĩki ũmwe wĩtagwo William H. Green, ooigire ũũ akĩaria ũhoro wĩgiĩ Maandĩko ma Kĩhibirania (marĩa metagwo “Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Gĩkũrũ”): “No tuuge tũtekũhĩtia atĩ gũtirĩ ibuku rĩngĩ rĩa tene rĩanakinyanĩrio na njĩra nũngĩrĩru ũguo.”

  •   Mwandĩki wa maũndũ ma Bibilia wĩtagwo F. F. Bruce, aandĩkire ũũ igũrũ rĩgiĩ Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki kana “Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ”: “Kũrĩ na ũira mũnene wĩgiĩ maandĩko ma Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ gũkĩra ũira wĩgiĩ maũndũ mangĩ marĩa maandĩkirũo nĩ andĩki a tene arĩa moĩkaine mũno, no gũtirĩ mũndũ wĩkagĩrĩra nganja maũndũ marĩa maandĩkirũo nĩ andĩki acio.”

  •   Mũthomi wa maũndũ megiĩ Bibilia wĩtagwo Sir Frederic Kenyon, ooigire atĩ mũndũ “no oe Bibilia ĩrĩ yothe na guoko gwake, na oige atarĩ na guoya kana nganja atĩ thĩinĩ wayo anyitĩte Kiugo kĩa ma kĩa Ngai, kĩrĩa gĩkinyanĩirĩo kuuma rũciaro rũmwe nginya rũrĩa rũngĩ ihinda-inĩ rĩa karine nyingĩ hatarĩ ũndũ mũnene ũrĩte.”

Nĩ itũmi irĩkũ ingĩ tũrĩ nacio cia gũkorũo na ma atĩ Bibilia nĩ ĩkinyanĩirio ĩrĩ nũngĩrĩru?

  •   Andĩki a Kĩyahudi na a Gĩkristiano arĩa maakobagia, nĩ maakobirie nginya maũndũ maronania mahĩtia manene marĩa andũ a Ngai meekĩte. c (Ndari 20:12; 2 Samueli 11:2-4; Agalatia 2:11-14) Ningĩ nĩ maakobirie maũndũ maaheaga rũrĩrĩ rwa Ayahudi mũkaana nĩ ũndũ wa ũremi wao, na maũndũ maguũragia morutani ma andũ. (Hosea 4:2; Malaki 2:8, 9; Mathayo 23:8, 9; 1 Johana 5:21) Nĩ ũndũ wa gũkobia ũhoro ũcio na njĩra nũngĩrĩru, andũ acio nĩ moonanirie atĩ maarĩ ehokeku na nĩ maatĩĩte Kiugo gĩtheru kĩa Ngai.

  •   Githĩ to twĩrĩgĩrĩre atĩ Ngai ũrĩa watongoririe Bibilia kwandĩkwo nĩ angĩamĩgitĩrire ndĩgakorũo na mahĩtia? d (Isaia 40:8; 1 Petero 1:24, 25) No twĩrĩgĩrĩre ũguo tondũ muoroto wake ndwarĩ ĩteithie o andũ a tene tu, no nĩ nginya a mahinda maya. (1 Akorintho 10:11) Ma nĩ atĩ “maũndũ mothe marĩa maandĩkirũo tene maandĩkirũo marĩ ma gũtũruta, nĩgetha kũgerera ũkirĩrĩria witũ na kũgerera kũũmĩrĩrio nĩ Maandĩko tũgĩe na kĩĩrĩgĩrĩro.”—Aroma 15:4.

  •   Jesu na arũmĩrĩri ake nĩ maagwetaga maũndũ kuuma Maandĩko-inĩ ma Kĩhibirania mategwĩkĩrĩra nganja maandĩko macio ma tene.—Luka 4:16-21; Atũmwo 17:1-3.

a Ciugo icio itikoragwo thĩinĩ wa Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Maandĩko ma Vatican ma 1209, Vulgate ya mbere ya Kĩlatini, Bibilia ya Gĩsiria ya Philoxenian-Harclean, o na kana Peshitta ya Gĩsiria.

b Kwa ngerekano, nĩ kuonekete makĩria ma icunjĩ 5,000 cia maandĩko ma tene ma Kĩngiriki marĩa metagwo Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ kana Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki.

c Bibilia ndĩonanagia ta andũ arĩa Ngai aahũthagĩra maarĩ akinyanĩru. Yugaga ũũ: “Gũtirĩ mũndũ ũtehagia.”—1 Athamaki 8:46.

d Bibilia yonanagia atĩ o na gũtuĩka Ngai ndaaheanire ũhoro wothe ũrĩa ũkwandĩkwo Bibilia-inĩ kiugo gwa kiugo, nĩ aatongoririe meciria ma andũ arĩa maandĩkire.—2 Timotheo 3:16, 17; 2 Petero 1:21.