Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

OSHIPALANYOLE SHOKOMBADA | ETALEKO LAKALUNGA LI NA SHA NOKUSHILA OMAKAYA

Kalunga oha tale ko ngahelipi okushila omakaya?

Kalunga oha tale ko ngahelipi okushila omakaya?

Naoko oo a tumbulwa moshitukulwa sha tetekela okwa popya kombinga yanghee a dula okweefa po okushila omakaya a ti, “Onda dula ashike okulundulula onghalamwenyo yange eshi nde lihonga oshili kombinga yomaukwatya aKalunga nelalakano laye.” Osho e lihonga otashi hangwa mOmbibeli. Nonande Ombibeli inai popya kombinga yomakaya, otai tu kwafele tu ude ko nghee Kalunga ha tale ko okushila omakaya. * Eshiivo olo ola kwafela vahapu va dule okumona eenghono odo va pumbwa opo va kondjife ile va efe po onghedindjikilile oyo. (2 Timoteus 3:16, 17) Natu ka taleni koilanduliko itatu iyahameka oyo i shiivike nawa hai etwa kokushila omakaya nokutala osho Ombibeli tai ti.

OKUSHILA OMAKAYA OHAKU PIKI OVANHU

Omakaya okwa longelwa oshinima osho hashi piki ovanhu neenghono hashi ifanwa onikotine. Onikotine ohai ningifa omunhu a kale a fa a nhuka po ile a kale a polimana. Okushila omakaya ohaku twala onikotine kouluvi meendelelo oshikando keshe to shili omakaya. Molwaashi oshikando keshe omunhu ta shili kekaya ota tula onikotine molutu laye, osha yela kutya omunhu oo ha mane okapakete mefiku oha tula molutu laye onikotine lwoikando 200, nokungaho oha tula molutu laye oshingangamifi osho shihapu shi dulife ikwao. Okutula mo oshingangamifi shonikotine shi fike opo lwoikando ohashi piki omunhu. Ngeenge a pikwa, oha kala a halelela onikotine noiha wanifa.

“Onye ovapiya vaau tamu dulika kuye.” — Ovaroma 6:16

Oto dulu ngoo shili okudulika kuKalunga ngeenge owa pikwa komakaya?

Ombibeli otai tu kwafele tu kale tu na etaleko loinima li li mondjila eshi ya ti: ‘Kamu shi shii, kutya ngeenge nye tamu liyandje komunhu mu ninge ovapiya vaye vokudulika kuye, onye ovapiya vaau tamu dulika kuye?’ (Ovaroma 6:16) Ngeenge omadiladilo neenghatu daumwe oda kwatwa ko kokukala a hala omakaya, diva ota ka ninga omupika wonghedindjikilile oyo ii. Kakele kaasho, Kalunga, oo edina laye Jehova, okwa hala tu kale twa manguluka, ndele ha koinima ashike oyo tai tu ehameke palutu ndele nokoinima oyo tai nyono po oupamhepo wetu, sha hala kutya oikala yetu yopamadiladilo. (Epsalme 83:18, NW; 2 Ovakorinto 7:1) Eshi omunhu ta kulike olupandu laye nokufimaneka Jehova, oha mono kutya Jehova okwa teelela a pewe osho sha denga mbada ashike ita dulu okuyandja osho shiwa kuKalunga ngeenge pomhito opo tuu opo ota twikile nonghedindjikilile inai koshoka. Osho ohashi kwafele omunhu a kondjife omahalo oo a nyika oshiponga.

Olaf, oo ha kala moNdowishi okwa hovela okushila omakaya eshi a li e na omido 12 nokwa li a manguluka ko moule womido 16 odo a kala a pikwa komakaya. Olaf okwa li ta diladila kutya itashi ka kala sha nyika oshiponga okushila okashekeleta. Ashike konima yomido okwa ka kala a pikwa neenghono. Okwa ti: “Omafimbo amwe ngeenge nda mane po oushekeleta, ohandi ongele omafina aeshe omakaya oo handi tula mokayaxa komute nokufenga omakaya kumwe opo nee handi a tonyene moshifokundaneki sha kulupa a ninge vali ekaya. Ndele ngeenge handi shi diladila paife, oshififa ohoni neenghono.” Ongahelipi a li a dula okufinda onghedindjikilile ii yokushila omakaya? Okwa ti: “Oshimina sha fimanenena okukala nda halelela okuhafifa Jehova. Ohole yaJehova yokuhola ovanhu neteelelo olo e tu pa ola pameka nge ndi dule okweefa po onghedindjikilile ii oyo nopehe na okudiladila kuyo.”

OKUSHILA OMAKAYA OHAKU YAHAMEKE OLUTU

Embo ledina The Tobacco Atlas ola ti: ‘Okushila oushekeleta okwa kolekwa paunongononi kutya ohaku yahameke konyala oitukulwa aishe yolutu yomeni nohaku hapupalifa omikifi nefyo.’ Okwa didilikwa yo kutya ohaku etifa omikifi odo dihe na olutapo ngaashi okankela, oudu womutima nouyahame wokomapunga. Ashike ngaashi sha popiwa kEhangano lOukalinawa mOunyuni (WHO), okushila omakaya oha kweetifa unene yo efyo olo hali etwa komikifi odo hadi tandavele, ngaashi o-TB.

“Hola Omwene Kalunga koye nomutima woye aushe nomwenyo woye aushe neendunge doye adishe.” — Mateus 22:37

Mbela oto ulike ngoo kutya ou hole nowa fimaneka Kalunga ngeenge oho longifa nai olutu loye olo e ku pa mokulinyateka neenghedi inadi koshoka?

Jehova Kalunga ohe tu hongo okupitila mEendjovo daye, Ombibeli, tu kale tu na etaleko liwa li na sha nomwenyo, omalutu nosho yo oukwatya wetu wokudiladila. Omona waye, Jesus, okwa li e shi yelifa eshi a ti: “Hola Omwene Kalunga koye nomutima woye aushe nomwenyo woye aushe neendunge doye adishe.” (Mateus 22:37) Nopehe na omalimbililo, Kalunga okwa hala tu longife nawa onghalamwenyo yetu, omalutu etu nokuungaunga nao nefimaneko. Eshi hatu lihongo kombinga yaJehova nomaudaneko aye, ohatu kala twa hokwa notwa lenga ashishe osho e tu ningila. Osho oshi na oku tu linyengifa tu manguluke ko kukeshe osho tashi nyateke omalutu etu.

Jayavanth, ondokotola moIndia, oo a shila omakaya omido 38, okwa ti: “Onde lihonga moifokundaneki yopaunamiti kutya osha nyika oshiponga okushila omakaya. Onda li ndi shii kutya osha puka, nonda kala handi pe ovanaudu vange omayele va efe po onghedindjikilile oyo ii. Ndele ame mwene kanda li nda dula oku a efa po nonande onda hetekela oikando itano ile ihamano.” Oshike sha li she mu kwafela xuuninwa a efe po okushila omakaya? Okwa ti: “Onde a efa po ashike eshi nda hovela okukonakona Ombibeli.” Okukala nda halelela okuhafifa Jehova okwe linyengifa nge ndi efe po onghedindjikilile oyo nopehe na okwoongaonga.”

OKUSHILA OMAKAYA OHAKU YEHAMEKE VAMWE

Omwifi womakaya oo wa fudwa mo naao hau di kekaya la tema ou na oudiyo. Okufudila mo omwifi oo ohaku eta okankela nomikifi dikwao, nomudo keshe ohaku twaalele eemwenyo dovanhu ovo ihava shili omakaya 600 000, unene tuu ovakainhu nounona. Ehangano lOukalinawa mOunyuni ola ti: “Kape na naanaa onhele ya amenwa yaavo ihava shili omakaya tava dulu okukala nopehe na okufudila mo omwifi.”

“Hola omukweni ngaashi ove u lihole mwene.” — Mateus 22:39

Mbela ou hole ngoo shili ovanhu ovo ve li momudingonoko noukwaneumbo weni ngeenge oho va tula moshiponga shomwifi womakaya?

Okutala kwaasho Jesus a popya, okuhola ovanhu vakwetu, omaukwaneumbo etu, ookaume ketu naavo ve tu dingilila osho oshipango oshitivali sha landula shohole yokuhola Kalunga. Okwa ti: “Hola omukweni ngaashi ove u lihole mwene.” (Mateus 22:39) Ngeenge ohatu lalakanene onghedindjikilile ii oyo tai yahameke ovo ve li popepi nafye, itatu ulike kutya otu hole ovanhu vakwetu. Ohole yashili otai ke tu linyengifa tu kale metwokumwe nelondwelo lOmbibeli olo tali ti: “Inapa kala ou ta kongo ouwa waye mwene, ndelenee keshe na konge ouwa wamukwao.” — 1 Ovakorinto 10:24.

Armen, oo ha kala moArmenia, okwa ti: “Molwaashi oukwaneumbo wetu owa li wa kumwa kuo, owa li wa indila nge opo ndi efe po okushila omakaya. Ashike kanda li nda hala okudimina kutya otaku dulu oku va etela oilanduliko ii.” Okwa popya osho sha lundulula etaleko laye a ti: “Eshiivo lange lOmbibeli nohole yokuhola Jehova oya kwafela nge ndi efe po okushila omakaya nokudimina kutya okwa li sha nyika oshiponga, hakwaame andike ndele nokwaavo yo ve li popepi naame.”

OKUSHILA OMAKAYA OTAKU KA XULIFWA PO FIYO ALUSHE!

Eshiivo lOmbibeli ola kwafela Olaf, Jayavanth naArmen va manguluke ko konghedindjikilile oyo ii ya li tai va yahameke nosho yo vamwe. Eshi va pondola hamolwaashi ashike ve shii kutya okushila omakaya okwa nyika oshiponga, ndele omolwaashi ve lihonga okukala ve hole Jehova nokukala va halelela oku mu hafifa. Onghandangala ya fimana yohole oya divilikwa mu 1 Johannes 5:3, taku ti: “Osheshi ohole yokuhola Kalunga oyo tuu ei nokutya, tu diinine oipango yaye. Noipango yaye kai fi idjuu.” Oshoshili kutya okushikula omifikamhango dOmbibeli itashi ka kala alushe shipu, ashike omunhu ngeenge okwe linyengifwa neenghono kohole yokuhola Kalunga, itashi ka kala shidjuu.

Kunena Jehova Kalunga ota kwafele ovanhu omamiliyona opo va manguluke ile va dje moupika wokupikwa komakaya, okupitila moshikonga shokuhonga ovanhu mounyuni aushe. (1 Timoteus 2:3, 4) Mafiku Jehova ota ka hanauna po ovanangeshefa ovanalwisho vonghalelo yoinima ovo hava tula ovanhu omamiliyona moupika wokushila omakaya te shi ningi okupitila mOuhamba waye, epangelo laye lomeulu olo li li meke lOmona waye, Jesus Kristus. Ota ka hanauna po oupyakadi wokushila omakaya fiyo alushe nota ka twala ovanhu ovaduliki mewaneneno. — Jesaja 33:24; Ehololo 19:11, 15.

Ngeenge oto kondjo nokweefa po okushila omakaya, ino sholola. Naave oto dulu okumona etwomukumo olo wa pumbwa opo u pondole, mokulihonga okuhola Jehova nokutambula ko etaleko laye li na sha nokushila omakaya. Eendombwedi daJehova otadi ka kala da hafa oku ku kwafela, u lihonge nokutula moilonga omafinamhango Ombibeli. Shilipalekwa kutya ngeenge owa hala ekwafo laJehova u manguluke moupika womakaya, ote ke ku pa eenghono odo wa pumbwa. — Ovafilippi 4:13.

^ par. 3 Okushila omakaya oko taku popiwa apa okwa yukifwa kokufudila mo omwifi womakaya odikilila okudja koushekeleta, komakaya ofakata nokombiya yomakaya. Ashike, omafinamhango oo a tumbulwa otaa dulu yo okuyukifwa kokutaafina omakaya, kokufenya ile kokulongifa oushekeleta vopaelektronika ovo ve na onikotine noingangamifi ikwao.