44-زەرتتەۋ ماقالاسى
زاماننىڭ اقىرى كەلمەي تۇرىپ، مىزعىماس دوستىق ورناتايىق
«ناعىز دوس ٵرقاشان جاقسى كورەر» (ناق. س. 17:17).
101-ٵن بىرلەسە قىزمەت ەتەيىك
اڭداتپا *
«زور الاپاتتا» جاقسى دوستاردى قاجەتسىنەتىن بولامىز (2-ابزاستى قاراڭىز) *
1، 2. پەتىردىڭ 1-حاتى 4:7، 8 گە ساي، قيىن شاقتاردا بىزگە نە كومەك بولادى؟
«سوڭعى كۇندەردىڭ» اقىرى تاياعان سايىن، ٴتۇرلى قيىنشىلىقتار جاعادان الۋى مۇمكىن (ٴتىم. 2-ح. 3:1). مىسالى، باتىس افريكانىڭ ٴبىر ەلىندە سايلاۋدان كەيىن حالىق اراسىندا تولقۋ بولىپ، قاقتىعىستار ورىن الدى. سوندىقتان باۋىرلاستار التى ايدان استام ۋاقىت بويى ەركىن ٴجۇرىپ-تۇرا المادى. وسىنداي الاساپىران ۋاقىتتا ولارعا نە دەمەۋ بولدى؟ كەيبىرەۋلەرى قاۋىپسىز ايماقتاعى باۋىرلاستاردىڭ ٷيىن پانالادى. ٴبىر باۋىرلاس بىلاي دەدى: «سول جاعدايدا قاسىمداعى دوستارىمدى قاتتى باعالاپ كەتتىم. ٴبىز ٴبىر-ٴبىرىمىزدى قولداپ-قۋاتتاپ وتىردىق».
2 «زور الاپات» باستالعاندا قاسىمىزدا ٴبىزدى جاقسى كورەتىن دوستارىمىزدىڭ بار ەكەنىنە قۋاناتىن بولامىز (ايان 7:14). سوندىقتان باۋىرلاستارمەن دوستىق قارىم-قاتىناستى ٴدال قازىر دامىتۋىمىز كەرەك (پەتىردىڭ 1-حاتى 4:7، 8 وقىڭىز). بۇل ورايدا، ەرەميادان ۇيرەنەرىمىز كوپ. ول يەرۋساليم جويىلار الدىندا جولداستارىنىڭ ارقاسىندا امان قالدى *. ولاي بولسا، ەرەميانىڭ ۇلگىسىنە دەن قويايىق.
ەرەميادان ۇلگى الىڭىز
3. ا) ەرەميانىڭ وقشاۋلانىپ كەتۋىنە نە سەبەپ بولۋى مۇمكىن ەدى؟ ٵ) ەرەميا حاتشىسى بارۋحقا نە تۋرالى ايتتى جانە بۇل نەگە ۇلاستى؟
3 ەرەميا كەم دەگەندە 40 جىل بويى ادالدىقتان تايعان ادامداردىڭ اراسىندا ٶمىر ٴسۇردى. ولاردىڭ ىشىندە تۋعان قالاسى اناتوتتاعى كورشىلەرى مەن كەيبىر تۋىستارى دا بولعان كورىنەدى (ەرم. 11:21؛ 12:6). الايدا ول ەشكىممەن ارالاسپايمىن دەپ وقشاۋلانىپ كەتپەدى. ول ٶزىنىڭ سەزىمدەرىن ادال حاتشىسى بارۋحقا اشىق ايتتى. ونىڭ نە سەزىنگەنىن ٴبىز دە وقىپ-بىلە الامىز (ەرم. 8:21؛ 9:1؛ 20:14—18؛ 45:1). بارۋح ەرەميانىڭ باسىنان كەشكەن وقيعالارىن جازىپ جاتقاندا، ەكەۋىنىڭ اراسىندا شىن باۋىرمالدىق پەن سيلاستىق پايدا بولدى دەي الامىز (ەرم. 20:1، 2؛ 26:7—11).
4. ەحوبا ەرەمياعا نە ىستەۋدى تاپسىردى جانە بۇل تاپسىرما ەرەميا مەن بارۋحتىڭ دوستىعىن قالاي قاتايتتى؟
4 ەرەميا جىلدار بويى يسرايلدىكتەردى يەرۋساليمنىڭ جويىلاتىنى جايلى باتىل ەسكەرتىپ كەلدى (ەرم. 25:3). كەيىنىرەك ەحوبا حالىقتى تاعى دا وكىنۋگە شاقىرىپ، ەرەمياعا ٶزىنىڭ ەسكەرتۋلەرىن شيىرشىققا جازۋدى بۇيىردى (ەرم. 36:1—4). ەرەميا مەن بارۋح قۇدايدىڭ وسى تاپسىرماسىن يىق تىرەسە ورىنداي ٴجۇرىپ، سەنىم نىعايتارلىق اڭگىمەلەر ايتقانى ٴسوزسىز. ال بۇل تاپسىرما بىرنەشە ايعا سوزىلعان بولسا كەرەك.
5. نەگە بارۋح ەرەمياعا جاقسى دوس بولدى دەي الامىز؟
5 شيىرشىق جازىلىپ بىتكەندە، ەرەميا حاباردى ادامدارعا جەتكىزۋدى دوسى بارۋحقا سەنىپ تاپسىردى (ەرم. 36:5، 6). بارۋح وسى قاۋىپتى تاپسىرمانى باتىلدىقپەن ورىندادى. ول عيباداتحانانىڭ اۋلاسىنا بارىپ، حاباردى ايتقاندا، ەرەميانىڭ كەۋدەسىن ماقتانىش كەرنەگەنىن ەلەستەتىپ كورىڭىزشى (ەرم. 36:8—10). بارۋحتىڭ نە ىستەگەنىن ەستىگەندە، ياھۋدانىڭ امىرشىلەرى وعان شيىرشىقتى وزدەرىنە داۋىستاپ وقىپ بەرۋدى بۇيىرادى (ەرم. 36:14، 15). ٴسۇيتىپ، امىرشىلەر ەرەميانىڭ سوزدەرىن ەحوياكىم پاتشاعا ايتۋدى شەشەدى. ولار بارۋحتى ويلاپ، بىلاي دەيدى: «بار دا، ەرەميا ەكەۋىڭ ٴبىر جەرگە جاسىرىنىڭدار. قايدا ەكەندەرىڭدى ەشبىر جان بىلمەسىن» (ەرم. 36:16—19). بۇل وتە ورىندى ەسكەرتۋ ەدى!
6. ەرەميا مەن بارۋح قارسىلىققا كەزىككەندە نە ىستەدى؟
6 ەحوياكىم پاتشا ەرەميانىڭ جازدىرعان سوزدەرىن ەستىگەندە، قاتتى اشۋعا ٴمىنىپ، شيىرشىقتى ورتەپ جىبەرەدى. ٴسۇيتىپ، ەرەميا مەن بارۋحتى تۇتقىنعا الۋدى بۇيىرادى. الايدا ەرەميا قورقىنىشقا بوي الدىرمادى. ول باسقا ٴبىر شيىرشىقتى الىپ، ەحوبانىڭ حابارىن بارۋحقا ايتىپ تۇردى، ال ول «ياھۋدا پاتشاسى ەحوياكىم ورتەپ جىبەرگەن شيىرشىقتاعى سوزدەردىڭ ٴبارىن... جازىپ الدى» (ەرم. 36:26—28، 32).
7. ەرەميا مەن بارۋحتىڭ قىزمەتتەسكەندەرى نەگە ۇلاسقان بولۋى مۇمكىن؟
7 بىرگە قيىندىق كورگەن ادامدار ادەتتە ٴبىر-بىرىنە باۋىر باسىپ قالادى. ەرەميا مەن بارۋح ەحوياكىم پاتشا ورتەپ جىبەرگەن شيىرشىقتى قايتا قالپىنا كەلتىرگەن كەزدە ٴبىر-ٴبىرىن جاقىننان تانىپ، اينىماس دوس بولىپ كەتسە كەرەك. وسى ەكى ادال كىسىدەن ۇيرەنەرىمىز كوپ.
جۇرەك سىرىن اقتارىڭىز
8. ناعىز دوستار تابۋعا نە كەدەرگى بولۋى مۇمكىن، ٴبىراق نەگە كۇش سالا بەرۋىمىز كەرەك؟
8 بۇرىنىراقتا بىرەۋدەن كوڭىلىڭىز قالعان بولسا، وزگەلەرمەن اشىلىپ سويلەسۋگە تارتىناتىن شىعارسىز (ناق. س. 18:19، 24). نەمەسە ناعىز دوس تابۋعا ۋاقىتىم دا، كۇشىم دە جەتپەيدى دەپ ويلارسىز. ٴبىراق ەش بەرىلمەي، كۇش سالا بەرۋىمىز كەرەك. باسىمىزعا كۇن تۋعاندا باۋىرلاستارىمىز قاسىمىزدان تابىلسىن دەسەك، ولارعا ويىمىز بەن سەزىمدەرىمىزدى اشىق ايتۋدى قازىر ۇيرەنۋىمىز كەرەك. بۇل — ناعىز دوس بولۋ ٷشىن جاسالاتىن ماڭىزدى قادام (پەت. 1-ح. 1:22).
9. ا) يسا دوستارىنا سەنەتىنىن قالاي كورسەتتى؟ ٵ) اشىق اڭگىمەلەسۋ جاقىن دوستار تابۋعا قالاي ىقپال ەتەدى؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
9 يسا دوستارىمەن اشىق اڭگىمەلەسۋ ارقىلى ولارعا سەنەتىنىن كورسەتتى (جوح. 15:15). ٴبىز دە وعان ەلىكتەپ، قۋانعاندا، ۋايىمداعاندا، كوڭىلىمىز تۇسكەندە دوستارىمىزعا ىشىمىزدەگىنى اقتارا الامىز. بىرەۋ سىزگە اشىلىپ سويلەپ جاتسا، ونى دەن قويىپ تىڭداڭىز. بالكىم، ويلارىڭىز بەن سەزىمدەرىڭىز، ماقساتتارىڭىز ونىكىمەن ۇقساس بولىپ شىعار. جاسى وتىزعا كەلىپ قالعان سيندي ەسىمدى باۋىرلاستىڭ مىسالىن قاراستىرايىق. ول جەتپىسكە تاياپ قالعان ماريە-لۋيزا دەگەن باۋىرلاسپەن دوستاسادى. ولار ٵر بەيسەنبى سايىن قىزمەتكە شىعادى جانە ٵرتۇرلى تاقىرىپتا ەركىن سويلەسەدى. سيندي بىلاي دەيدى: «دوستارىممەن تەرەڭ ماعىنالى تاقىرىپتاردا اڭگىمەلەسكەندى جاقسى كورەمىن. بۇل ماعان ولاردى تۇسىنۋگە ٵرى جاقسىراق بىلۋگە كومەكتەسەدى». ٶزارا اشىق اڭگىمەلەسكەندە دوستىقتىڭ تامىرى تەرەڭدەي تۇسەدى. سيندي ىسپەتتى ٶزىمىز ٴبىرىنشى بولىپ باسقالارمەن جىلى دا اشىق سويلەسسەك، ولارمەن جاقىن دوس بولىپ كەتەمىز (ناق. س. 27:9).
بىرگە قىزمەتتەسىڭىز
جاقسى دوستار بىرگە قىزمەتتەسەدى (10-ابزاستى قاراڭىز)
10. ناقىل سوزدەر 27:17 گە ساي، باۋىرلاستارمەن قىزمەتتەسكەنىمىزدىڭ پايداسى قانداي؟
10 ەرەميا مەن بارۋحتىڭ وقيعاسىنان بايقاعانىمىزداي، باۋىرلاستارمەن بىرگە قىزمەتتەسكەندە ٵرى ولاردىڭ جاقسى قاسيەتتەرىن كورگەندە، ولاردان كوپ نارسەگە ۇيرەنەمىز، ارامىز دا جاقىنداي تۇسەدى (ناقىل سوزدەر 27:17 وقىڭىز). ماسەلەن، دوسىڭىزبەن قىزمەتتە ٴجۇرىپ، ونىڭ ٶز سەنىمىن باتىلدىقپەن قورعاپ جاتقانىن كورگەندە، يا بولماسا ەحوبا مەن ونىڭ نيەتتەرى جايلى نىق سەنىممەن ايتىپ جاتقانىن ەستىگەندە، نە سەزىنەسىز؟ ونى ودان سايىن جاقسى كورىپ كەتەرىڭىز انىق.
11، 12. دوستارىمىزبەن بىرگە ۋاعىزعا شىعۋ قالاي دوستىعىمىزدى نىعايتادى؟
11 ۋاعىز ىسىندە بىرگە ەڭبەكتەنگەندە ادامدار ٴبىر-بىرىنە جاقىنداي تۇسەدى. قازىر مۇنىڭ ەكى مىسالىن كورەيىك. 23 جاستاعى ادەلينا قۇربىسى كەنديسكە سيرەك ۋاعىزدالاتىن اۋماققا بارۋدى ۇسىنادى. ول بىلاي دەيدى: «ٴبىز زور قۇلشىنىسپەن ۋاعىزداپ، قىزمەتتەن كوپ قۋانىش العىمىز كەلدى. ەكەۋىمىز دە رۋحاني سەرپىلىس الۋدى قالادىق». ولار بىرگە قىزمەتتەسكەننىڭ قانداي پايداسىن كوردى؟ «ٵر كۇننىڭ سوڭىندا ٴبىر-بىرىمىزگە سەزىمدەرىمىزدى، ادامدارمەن اڭگىمەلەسكەننەن قانداي اسەر العانىمىزدى، سونداي-اق قىزمەتتە ەحوبانىڭ قالاي باعىت-باعدار بەرگەنىن ايتىپ بەرەتىنبىز. وسىلاي اڭگىمە-دۇكەن قۇرعاننىڭ ارقاسىندا ٴبىز ٴبىر-ٴبىرىمىزدى ودان سايىن جاقسىراق بىلدىك»،— دەيدى ادەلينا.
12 فرانسيادا تۇراتىن لايلا مەن مارياننا ەسىمدى قىز باۋىرلاستار بەس اپتاعا ورتالىق افريكا رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى بانگي قالاسىنا ۋاعىزداۋعا بارادى. لايلا بىلاي دەدى: «مارياننا ەكەۋىمىزدىڭ ارامىزدا كىشىگىرىم تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر بولدى. ٴبىراق اشىق پىكىر الىسۋدىڭ ٵرى شىنايى سۇيىسپەنشىلىكتىڭ ارقاسىندا دوستىعىمىز نىعايا ٴتۇستى. مارياننانىڭ بەيىمدەلگىشتىگىن، جەرگىلىكتى ادامدارعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن، قىزمەتتەگى زور قۇلشىنىسىن كورگەندە، وعان دەگەن قۇرمەتىم ارتتى». وسىنداي دوستار تابۋ ٷشىن مىندەتتى تۇردە شەتەلگە بارۋدىڭ قاجەتى جوق. ٶزىڭىز تۇراتىن جەردەگى باۋىرلاستارمەن ۋاعىزعا شىققان سايىن، ولاردى جاقىننان تانۋعا ٵرى دوستاسۋعا مۇمكىندىك تۋادى.
جامانىن جاسىرىپ، جاقسىسىن اسىرىڭىز
13. باۋىرلاستارمەن تىعىز قىزمەتتەسكەندە كەيدە قانداي جاعداي بولۋى مۇمكىن؟
13 باۋىرلاستارمەن تىعىز قىزمەتتەسكەندە، ولاردىڭ مىقتى جاقتارىمەن قاتار ٵلسىز تۇستارىن دا كورىپ جاتامىز. وسىنداي جاعدايدا نە ىستەسەك بولادى؟ قايتادان ەرەميانىڭ مىسالىنا ورالايىق. وعان ادامداردىڭ جاقسى جاقتارىن كورىپ، قاتەلىكتەرىن كەشىرۋگە نە كومەكتەستى ەكەن؟
14. ەرەميا ەحوبا تۋرالى نە ٴبىلدى جانە بۇل وعان قالاي كومەكتەستى؟
14 ەرەميا ٶز ەسىمىمەن اتالعان كىتاپتى جازعان، سونداي-اق پاتشالار 1-جازبا مەن 2-جازبانى دا جازعان بولسا كەرەك. وسىنىڭ ارقاسىندا ول ەحوبانىڭ كەمەلسىز ادامدارعا دەگەن مەيىرىمدىلىگىنىڭ تالاي دالەلىن كورگەنى داۋسىز. مىسالى، احاب پاتشا جامان ىستەرىنە وكىنگەندە، ەحوبا ونىڭ اۋلەتىن كوزى تىرىسىندە جويمادى (پات. 1-ج. 21:27—29). سونداي-اق ەرەميا ماناسا پاتشانىڭ احابتىكىنەن دە سوراقى ىستەر جاساپ، ەحوبانى قورلاعانىن بىلەتىن. ٴبىراق سوعان قاراماستان، ەحوبا ماناسانى كەشىردى، ويتكەنى ول شىن وكىنگەن ەدى (پات. 2-ج. 21:16، 17؛ شەج. 2-ج. 33:10—13). وسى وقيعالاردان ەرەميا ەحوبادان شىدامدىلىق پەن مەيىرىمدىلىككە ۇيرەنىپ، دوستارىنا وسى قاسيەتتەردى تانىتتى (ٴزاب. 103:8، 9).
15. بارۋح قىزمەتىنەن الاڭداپ كەتكەندە، ەرەميا ەحوبانىڭ شىدامدىلىعىنا قالاي ەلىكتەدى؟
15 بارۋح قىزمەتىنەن ٴبىر ساتكە الاڭداپ كەتكەندە، ەرەميانىڭ نە ىستەگەنىن قاراستىرىپ كورەيىك. ەرەميا بارۋحتان بىردەن ٷمىتىن ۇزگەن جوق، قايتا، وعان قۇدايدىڭ مەيىرىممەن، دەسە دە تىكە ايتقان حابارىن جەتكىزدى (ەرم. 45:1—5). بۇدان نە ۇيرەنەمىز؟
جاقسى دوستار ٴبىر-ٴبىرىن كەڭپەيىلمەن كەشىرەدى (16-ابزاستى قاراڭىز)
16. ناقىل سوزدەر 17:9 عا ساي، دوستىعىمىزدى ساقتاپ قالۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
16 راس، ٴبىز باۋىرلاستارىمىزدان كەمەلدىلىكتى تالاپ ەتە المايمىز. سوندىقتان بىرەۋمەن جاقسىلاپ دوستاسىپ العاننان كەيىن دە، دوستىعىمىزدى ساقتاپ قالۋ ٷشىن بارىمىزدى سالۋىمىز كەرەك. دوستارىمىز قاتەلىك جاساپ قويسا، قۇداي سوزىنە نەگىزدەپ مەيىرىممەن، سويتە تۇرا تىكە كەڭەس بەرۋىمىز قاجەت بولار (ٴزاب. 141:5). ال ەگەر رەنجىتىپ قويسا، كەشىرۋىمىز كەرەك. كەشىرگەن سوڭ، ول تاقىرىپتى قايتا قوزعامايمىز (ناقىل سوزدەر 17:9 وقىڭىز). وسى ەرەكشە قيىن ۋاقىتتارى باۋىرلاستارىمىزدىڭ ٵلسىز تۇستارىنا ەمەس، مىقتى جاقتارىنا نازار اۋدارعانىمىز وتە ماڭىزدى. وسىلاي ەتەر بولساق، دوستىعىمىزدىڭ ٴجىبى ۇزىلمەيدى. قازىر دوستىعىمىزدى نىعايتاتىن كەز. ويتكەنى زور الاپاتتا جاقىن دوستارعا مۇقتاج بولامىز.
اينىماس سۇيىسپەنشىلىك تانىتىڭىز
17. ەرەميا قيىن شاقتا شىن دوس ەكەنىن قالاي دالەلدەدى؟
17 ەرەميا پايعامبار قيىن شاقتا دوستارىنا ادال ەكەنىن دالەلدەدى. مىسالى، پاتشا سارايىنىڭ قىزمەتكەرى ابدىمالىك ەرەميانى ٴتۇبى باتپاق قۇدىقتان امان الىپ قالعاننان كەيىن، امىرشىلەر ماعان زيانىن تيگىزەر مە ەكەن دەپ قورقادى. ەرەميا بۇل تۋرالى بىلگەندە، دوسىم ٶزى ٴبىر امالىن تابار دەپ ۇندەمەي قالعان جوق. ول بۇعاۋدا وتىرسا دا، قولىنان كەلگەننىڭ ٴبارىن ىستەپ، ەحوبانىڭ ابدىمالىككە قاتىستى ايتقان جۇبانىش حابارىن جەتكىزەدى (ەرەميا 38:7—13؛ 39:15—18).
جاقسى دوستار ىزدەگەندە قاسىڭنان تابىلادى (18-ابزاستى قاراڭىز)
18. ناقىل سوزدەر 17:17 گە ساي، دوسىمىز قيىندىققا كەزىككەندە نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
18 بۇگىندە باۋىرلاستارىمىز ٴتۇرلى قيىندىقتارعا كەزىگىپ ٴجۇر. مىسالى، كوپ باۋىرلاستار تابيعي نە ادام قولىمەن جاسالعان اپاتتاردان زارداپ شەگۋدە. دوستارىمىزدىڭ باسىنا وسىنداي كۇن تۋعاندا، كەيبىرىمىز ولارعا ۇيىمىزدەن پانا بەرە الارمىز. وزگەلەرىمىز قارجىلاي جاردەم بەرەرمىز. ٴبىراق ٴبارىمىز دە ەحوبادان ولارعا كومەك بەرۋىن تىلەي الامىز. باۋىرلاسىمىزدىڭ كوڭىلى جابىرقاعاندا، كەيدە ونى جۇباتۋ ٷشىن نە ايتىپ، نە ىستەرىمىزدى بىلمەي ٴدال بولۋىمىز مۇمكىن. ٴبىراق ٵرقايسىسىمىز وسىنداي جاعدايدا كوپ نارسە ىستەي الامىز. مىسالى، ولارعا ۋاقىت بولە الامىز. دوسىمىز شەر تارقاتقاندا، ونى مەيىرىممەن تىڭداي الامىز. سونىمەن قاتار جۇبانىش بولاتىن تارماق كورسەتە الامىز (يشايا 50:4). قاجەت كەزدە دوسىمىزدىڭ قاسىنان تابىلعانعا نە جەتسىن! (ناقىل سوزدەر 17:17 وقىڭىز).
19. بۇگىنگى مىزعىماس دوستىعىمىزدىڭ پايداسىن ەرتەڭ قالاي كورەمىز؟
19 ٴبىز قازىر باۋىرلاستارمەن مىقتى دوستىق ورناتىپ، ونى قىزعىشتاي قورعاۋىمىز كەرەك. نەلىكتەن؟ ويتكەنى جاۋلارىمىز وتىرىك پەن جالعان اقپاراتتى پايدالانىپ ٴبىزدى جىككە بولۋگە، ٴبىر-بىرىمىزگە قارسى قويۋعا تىرىساتىن بولادى. ٴبىراق ولاردىڭ تىرىسىپ-تىرمىسقاندارى زايا كەتپەك. ولار ارامىزداعى سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى ەش سۋىتا المايدى. نە ىستەسە دە، مىقتاپ سوققان دوستىعىمىزدىڭ ىرگەسىن شايقالتا المايدى. وسىلاي دوستىعىمىز تەك زاماننىڭ سوڭىنا دەيىن ەمەس، ماڭگىلىك بويى جالعاسپاق!
24-ٵن ەحوبانىڭ تاۋىنا كەلىڭدەر!
^ 5-ابزاس وسى دۇنيەنىڭ سوڭى جاقىنداعان سايىن، ٴبارىمىز دە باۋىرلاستارمەن دوستىعىمىزدى قاتايتۋىمىز كەرەك. بۇل ماقالادا ەرەميانىڭ ۇلگىسىنە نازار اۋدارامىز. سونداي-اق بۇگىنگى مىزعىماس دوستىعىمىز ەرتەڭگى قيىن شاقتا بىزگە قالاي دەمەۋ بولاتىنىن بىلەمىز.
^ 2-ابزاس ەرەميا كىتابىنداعى وقيعالار حرونولوگيالىق رەتپەن جازىلماعان.
^ 57-ابزاس سۋرەتتەر سيپاتتاماسى: بۇل سۋرەتتە «زور الاپاتتا» بولۋى مۇمكىن جاعداي سيپاتتالعان. ٴبىر توپ باۋىرلاس شاتىردى پانالاپ وتىر. ولار جاقسى دوس بولعاندىقتان ٴبىر-بىرىنە تىرەك بولۋدا. كەلەسى ٷش سۋرەتتە سول باۋىرلاستار دوستىقتارىن زور الاپاتقا دەيىن قاتايتقان.
