وتباسىڭىز بەرەكەلى بولسىن
بالاڭىز ساتسىزدىككە مويىماسىن دەسەڭىز
بالالار ەرتە مە، كەش پە، ايتەۋىر ٴبىر ساتسىزدىككە ۇشىراپ، مۇڭايىپ جاتادى. سوندايدا اتا-انالارى قالاي كومەكتەسسە بولادى؟
نەنى بىلگەن ٴجون؟
ساتتىلىك پەن ساتسىزدىك ومىردە قاتار جۇرەدى. كيەلى جازبالاردا: «ٴبارىمىز دە كوپ سۇرىنەمىز»،— دەلىنگەن (جاقىپ 3:2). بۇل بالالارعا دا قاتىستى. دەسە دە ساتسىزدىككە ۇشىراۋدىڭ بالا ٷشىن ٴبىر پايدالى جاعى بار: ول قيىنشىلىققا مويىماۋدى ۇيرەنەدى. مويىماستىق تۋا بىتەتىن قاسيەت ەمەس، دەگەنمەن بالالار مۇنى بويلارىندا دامىتا الادى. لاۋرا ەسىمدى ٴبىر ايەل بىلاي دەپ تاجىريبەسىمەن ٴبولىستى: «كۇيەۋىم ەكەۋمىز بالاعا ساتسىزدىكتى دۇرىس قابىلداۋدى ۇيرەتۋ كەرەكتىگىن تۇسىندىك. ول ساتسىزدىكتى كوتەرۋدى ۇيرەنگەنى دۇرىس، سوندا ويلاعانى بولماي شىققان جاعدايلاردا مويىمايتىن بولادى».
بالالاردىڭ كوبىسى ساتسىزدىكتى ەڭسەرۋدى بىلمەيدى. سەبەبى كەيبىر اتا-انا بالاسى قاتەلىك جاساپ قويسا، وعان ىستەگەنىن موينىمەن كوتەرۋدى ۇيرەتپەيدى. مىسالى، ول ساباقتان ناشار باعا الىپ كەلسە، اتا-اناسى بۇعان ٴمۇعالىمدى كىنالايدى. نەمەسە بالا دوسىمەن رەنجىسىپ قالسا، ونى ەمەس، بىردەن دوسىن كىنالايدى.
شىنىمەن-اق، ەگەر اتا-انا بالاسىن كەز كەلگەن قاتەلىگىنىڭ سالدارىنان قورعاي بەرەتىن بولسا، وندا بالا ٶز ٸسى ٷشىن جاۋاپ بەرۋدى قالاي ۇيرەنەدى؟
نە ىستەگەن ٴجون؟
بالاعا ىستەگەن ٸسىنىڭ سالدارى بولاتىنىن ٴتۇسىندىرىڭىز.
«ادام نە ەكسە، سونى ورادى»،— دەيدى قۇداي ٴسوزى (عالاتتىقتارعا 6:7).
ٵر ٸستىڭ اكەلەتىن ناتيجەسى بار. قاتەلىكتىڭ سالدارى بار. ٴبىر نارسەنى بۇلدىرسەك، ونى تۇزەتۋىمىز كەرەك. بالا جاساعان ٸس-ارەكەتىنىڭ جاقسى نە جامان ناتيجەسى بولاتىنىن تۇسىنگەنى، قانداي دا ٴبىر شامادا جاۋاپكەرشىلىك سەزىنگەنى ٴجون. سوندىقتان بالاڭىزدىڭ ورنىنا باسقا ادامدى كىنالاۋدان اۋلاق بولىڭىز نەمەسە ونى اقتاۋعا اسىقپاڭىز. ول ىستەگەن ارەكەتىنىڭ سالدارىن جاسىنا لايىق شامادا تارتىپ كورسىن. ارينە، بالا نە ٷشىن بۇلاي بولىپ جاتقانىن، ياعني جامان قىلىعى نەگە اكەپ سوققانىن انىق ٴتۇسىنۋى ٴتيىس.
بالاعا جاعدايدى تۇزەتۋگە كومەكتەسىڭىز.
كيەلى جازبالاردا: «ٵدىل جان جەتى رەت قۇلاسا دا، قايتىپ تۇرار»،— دەلىنگەن (ناقىل سوزدەر 24:16).
ساتسىزدىك جانعا اۋىر تيەتىنى راس، ٴبىراق مۇنىمەن ٶمىر توقتاپ قالمايدى. بالاڭىزدىڭ مۇڭعا باتىپ، «بۇل — ادىلەتسىزدىك!» دەپ كۇيىنگەنىنە قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرعانشا، بولعان جاعدايدان شىعۋدىڭ جولىن تابۋعا كومەكتەسىڭىز. مىسالى، ۇلىڭىز مەكتەپتە باقىلاۋ جۇمىسىنان ناشار باعا السا، جاعدايدى قالاي تۇزەتۋگە بولاتىنىن كورسەتىڭىز. ساباقتى جاقسىراق وقىپ، كەلەسى جولى جاقسى باعا الۋعا ىنتالاندىرىڭىز (ناقىل سوزدەر 20:4). ەگەر قىزىڭىز قۇربىسىمەن رەنجىسىپ قالسا، ونىمەن سويلەسىپ، كىمنىڭ كىنالى ەكەنىنە قاراماستان، قۇربىسىمەن ٴبىرىنشى بولىپ تاتۋلاسۋعا كومەكتەسىڭىز (ريمدىكتەرگە 12:18؛ تىموتەگە 2-حات 2:24).
بالاڭىزدى قاراپايىم بولۋعا باۋلىڭىز.
كيەلى جازبالاردا: «اربىرىڭە مىنانى ايتامىن: وزدەرىڭ تۋرالى تيىستىسىنەن ارتىق ويلاماڭدار»،— دەگەن كەڭەس بار (ريمدىكتەرگە 12:3).
بالاعا «ساعان جەتەر ەشكىم جوق» دەپ ايتۋ شىندىققا جاناسپايدى ٵرى ولاي ايتۋدىڭ پايداسى دا جوق. شىندىعىنا كەلسەك، ۇزدىك دەگەن وقۋشىنىڭ ٶزى ٵردايىم جاقسى باعا الا بەرمەيدى. ال سپورتقا قابىلەتى بار بالا ٵردايىم جەڭىسكە جەتە بەرمەيدى. ەگەر بالا ٶزى تۋرالى جوعارى ويلاماي، قاراپايىم بولسا، ساتسىزدىكتى الدەقايدا جاقسى كوتەرەدى.
كيەلى جازبالاردا قيىنشىلىقتاردىڭ ٴبىزدى شىڭدايتىنى جانە تاباندى ەتەتىنى ايتىلعان (جاقىپ 1:2—4). ساتسىزدىكتەر كوڭىلدى تۇسىرەتىنى راس، دەسە دە بالاڭىزدى ساتسىزدىككە دۇرىس قاراۋعا ۇيرەتە الاسىز.
بالانى قانداي دا ٴبىر ىسكە باۋلۋ ٷشىن قانشا ۋاقىت پەن كۇش كەتسە، ونى مويىماستىققا ۇيرەتۋ ٷشىن دە سونشا كۇش كەتەدى. دەگەنمەن ونىڭ كەيىن ٴجاسوسپىرىم شاققا اياق باسىپ، سول كەزەڭدى وتكەرە العانىن كورگەندە، ەڭبەگىڭىز تەككە كەتپەگەنىن تۇسىنەسىز. «پروبلەمالارمەن كۇرەسۋدى ۇيرەنگەن جاسوسپىرىمدەر قيىن جاعدايلاردا اقىماقتىققا نە قاۋىپتى ىسكە بارا قويمايدى. ولار جاڭا ٵرى كۇتپەگەن جاعدايلاردا وزدەرىن قالاي ۇستاۋدى بىلەدى»،— دەپ جازىلعان جاسوسپىرىمدەردى تاربيەلەۋ جايلى ٴبىر كىتاپتا («Letting Go With Love and Confidence»). ارينە، ٴجاسوسپىرىم جاستا دامىتقان مويىماستىقتىڭ ەرەسەك ومىردە دە پايداسى مول.
كەڭەس: بالاڭىزعا ۇلگى كورسەتىڭىز. ەسىڭىزدە بولسىن، ومىردەگى ساتسىزدىكتەرمەن ٴسىزدىڭ قالاي كۇرەسەتىنىڭىز بالاڭىزعا دا ٶز قيىندىقتارىمەن كۇرەسۋگە ۇلكەن كومەك بولادى.
قىزىقتى بولار مالىمەتتەر
نەكە جانە وتباسى
بالاڭىزدىڭ ۇلگەرىمىن قالاي جاقسارتا الاسىز؟
بالاڭىزدىڭ ساباق ۇلگەرىمى نە سەبەپتى تومەندەپ كەتكەنىن انىقتاپ، ونىڭ ساباققا دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋدىڭ جولىن ىزدەڭىز.