Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Eie ua Kijidile?

Eie ua Kijidile?

O kuila mu kifika kia lungu ni “tuana tua jimbua” Jezú ua kexile mu xinga o muhatu?

Kana ka mu tonoka ni kambua kê, kiteka kia Ngelexia mba kia Loma (ku hama ia dianga A.K.K. katé ku hama ia kaiadi K.K.)

Sai kizuua Jezú ua kexile mu diembu dia tokalele mu ixi ia Sidia, dikanga dia ixi ia Izalaiele. Kuenhoko kueza muhatu mukua Ngelexia ua mu bhingi kikuatekesu. Jezú ua mu tambuijila ni kifika kia kexile mu sokesa o athu kexile Jijudé ni “tuana tua jimbua.” Mu Kitumu kia Mozé, o jimbua akexile mu ji mona kala musekanda. (Ijila 11:27) Maji o kuila Jezú ua mesenene kuxinga o muhatu muenhó mukua Ngelexia ni athu a kamukuá a ‘xi iengi?

Kana ki kiene. Mu kidi, Jezú ua mesenene kuzuela kuila mu kithangana kieniokio, ua tokalele ku kuatekesa hanji o Jijudé. Mu kiki, muene ua te kifika phala o muhatu, uexi: “O mbolo ia ana, ki i tokala ku i texila tuana tua jímbua” (Matesu 15:21-26; Marku 7:26) M’ukulu, o miji ia akuâ Ngelexia ni akuâ Loma a zololele kiavulu ku sasa jimbua monzo. O tuana ue akexile mu tonoka ni tumbua. Mukonda dia kiki, o muhatu ka divu kiaiibha mukonda dia izuelu ia Jezú. Mu veji dia kiki, nange o muhatu mukua loma ua mono o kizuelu: “O tuana tua jímbua” kala kima kia henda. Mukonda dia izuelu ia Jezú o muhatu ua divu kiambote phala kuzuela: “Kiene, Ngana! Maji o tuana tua jímbua-phe, tu dia ku ixete i lalumuka ku meza a ngana jâ.”​—Matesu 15:27, 28.

O kuila poxolo Phaulu ua bhana itendelesu iambote kioso kia tangela akua naviiu phala k’ende o njila mu musanza ua kalunga?

Foto ia naviiu ia dikota ia kuambatela-mu imbamba(ku hama ia kauana K.K.)

Sai kizuua poxolo Phaulu ua kexile muia ku Loma. O naviiu akexile mu i kungulula ku mabhuku mukonda dia kitembu kia nguzu. Kioso kiemana mu mbandu a kalunga, Phaulu uambe kuila sembele se endele kizuua kiengi. (Ikalakalu 27:9-12) O kuila kiki kiexile kitendelesu kiambote?

O athu akua kuendela mu jinaviiu ejidile kiambote kuila o kuendela mu kalunga ka Mediterrânio mu jimbeji ja mbambi, kiexile kiluezu kia dikota. Mu kaxaxi ka jimbeji ja kamoxi ni Katanu, ki kiexile kithangana kiambote phala kuendela mu musanza ua kalunga. Maji o njila ia zuela Phaulu eji ku i ienda mu mbeji ia Katutu mba ia Kamusasadi. Sai divulu di zuela ia lungu ni kuendela mu kalunga, dio soneke kuala ngana Vegetius mukua Loma (mu hama ia kauana K.K) diambe: “Sai jimbeji ja tokala phala kuendela mu kalunga, maji ja mukua ku moneka kiá ibhidi, o ja mukua ki ji fuama muene phala kuendela mu musanza ua kalunga.” O ngana Vegetius uambe kuila mu izuua ia 27 ia mbeji ia Katutu ni 14 kia mbeji ia Kamusasadi kiene o kithangana kia tokalele kuendela mu kalunga. Maji mu izuua ia 15 ia mbeji ia Katutu ndu mu kizuua kia 11 kia mbeji ia Kamoxi, ni izuua ia 11 ia mbeji ia Katanu katé mu kizuua kia 26 kia mbeji ia Kasambuadi, iexile ithangana ia bhonzo. Kuma Phaulu ua kexile mu kuenda njila javulu mu kalunga, mu kiki uejidile kiambote o kidi kiki. O kabhitangu ni ngana ia naviiu nange ejidile ue kiambote o ima iii, maji ka bhana mátui mu itendelesu ia bhana Phaulu. Mukonda dia kiki o naviiu ia boba mu menha.​—Ikalakalu 27:13-44.