Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Di Lolokienu Mudienu

Di Lolokienu Mudienu

Di Lolokienu Mudienu

‘Mu di lendukile ni ku di kuatekesa mudienu, mu di loloka, se bhuala muthu ua di kuata ni mukuá.’—KOL. 3:13.

KIEBHI KI UEJI TAMBUIJILA?

Mukonda diahi tua tokala ku loloka ni muxima uoso?

Kiebhi Jezú kia londekesa o ukexilu ua ku loloka?

Mabesá ahi u tu tambula mukonda dia ku di loloka mudietu?

1, 2. Mukonda diahi kima kiambote ku kala ni ukexilu ua ku loloka?

O MAK’Â Jihova o Bibidia, a tu kuatekesa ku tendela kiebhi Jihova kia mona o ituxi, ni ihi ia bhanga kioso ki tu ta ituxi. O Maka mê o Bibidia, i zuela ué ia lungu ni muloloki. Mu milongi i tua di longo kiá, tua di longo kiebhi o ukexilu ua Davidi ni ua Manasa, ua bhangesa Jihova ku a loloka. O ku luuala kuâ, ni ndolo iá iejila mu ituxi ia tele, ia a bhangesa ku fisala kua Jihova, ia a dielele ni muxima uoso o ima ioso ia iibha ia bhangele. Mukonda dia ukexilu iú, Jihova ua a loloka.

2 Mu kiki, tua-nda di longa o ukexilu uetu ua ku loloka. Kiebhi ki ueji divua se o athu a jibha Manasa mua kexile ué ndandu iê? O kuila ueji loloka Manasa? Iá maka a dikota phala etu tuala ku mundu iú ua iibha, ua ujibhangânga, ua uabhela ngó o jimbote. Mukonda diahi o Kidistá ua tokala ku kala ni ukexilu ua ku loloka? Se a ku bhanga kia iibha, ihi ia-nda ku kuatekesa ku langa o ukexilu uê ua ku batula o maka, ni ku bhanga kala kia uabhela Jihova ni ku kala ni vondadi ia ku loloka?

MUKONDA DIAHI TUA TOKALA KU LOLOKA

3-5. (a) Kifika kiahi kia bhange Jezú, phala ku kuatesa o jingivuidi jê ku xinganeka mu valolo ia ku loloka? (b) Ihi ia mesenene ku longa Jezú mu kifika kia tange mu divulu dia Matesu 18:21-35?

3 O vondadi ia ku loloka o athu a tu xinga—ki kale phange jetu mu kilunga mba kana—kima kiambote se tua mesena ku kala ni ukamba uambote ni athu ku muiji uetu, o makamba, mba athu a mukuá, ni Jihova. O Mikanda Ikola ilondekesa kuila, o vondadi ia ku loloka akuetu, kabasa kithangana, kijila kia tokala ku Jikidistá. Phala ku jimbulula o kijila kiki, Jezú ua bhange o kifika kia mubhika ua kexile ni dikongo.

4 O mubhika ua tele dikongo dia dikota kua ngana iê, phala muéne ku tena ku futa o kitadi kioso, ua tokalele ku kalakala 60.000.000 (a mazunda ni mazunda) a izuua; maji o ngana iê ua mu loloka o dikongo. Mu kiki, o mubhika kia tubhuka bhu kanga, u di sanga ni mubhika ni mukuá ua tambuile ué dikongo bhu maku’ê, phala muéne ku tena ku futa o kitadi, ua tokalele ku kalakala 100 a izuua. O mubhika ni mukua anga u mu fukamena, u mu diondela, maji o mubhika a mu lolokele o dikongo dia dikota ka xikina o ku loloka mukuá, iu ua mu takula mu kaleia. O ukexilu iú ua bhangesa o ngana iâ ku kala ni njinda. O ngana ua mu ebhula: “Manhi eie . . . ki kia ku tokalele ku kuatela mukuenu henda, uila eme ki nga ku kuatela eie o henda? Ngana iê njinda i mu kuata, anga u mu bhana akua kaleia, katé bhuoso bhua kà futila dikongo dioso diadi.”—Mat. 18:21-34.

5 Ihi ia mesenene ku longa Jezú mu kifika kiki? Muéne ua jimbulula: “Ni Tata iami mu diulu, kiene kia kà mi bhanga enu, se ku mixima ienu mu kamba kuloloka mu kidi mukuenu uoso-uoso u mi bhanga kima kiaiibha.” (Mat. 18:35) Jezú uejidile kuila tu akua ituxi. O ituxi ioso i tuene mu ta ku muenhu uetu, ilondekesa kuila ki tu tena ku belesela Jihova mu ukexilu uoso ua iuka. Maji né muene ni ukexilu iú, muene ua mesena ku tu loloka, ni ku jima o ituxi ietu. Muthu uoso-uoso ua mesena ku kala ni ukamba ni Jihova, ua tokala ku kala ni ukexilu ua ku loloka akuâ. Kala kia zuela Jezú mu Diskursu dia bhange ku Mulundu: “Kuma enu o athu se mu a loloka ikuma iâ ia mi bhanga, Tat’enu ia diulu u mi loloka uenu. Se mu kamba-phe kuloloka athu ikuma iâ, ni Tat’enu uene ku diulu ka mi loloka ue ikuma ienu.”—Mat. 6:14, 15.

6. Mukonda diahi ku bhonza o ku loloka akuetu?

6 Nange eie u zuela kuila, ‘ioso ia tange Jezú, iambote muene,’ ‘maji o kuzuela kota, o ku bhanga, ndenge.’ Mukonda se muthu u tu zuela kia iibha, tu tena ku luuala ni lusolo. O muthu u tena ku tema, u tena ku divua kala a mu sumbisa ku nguma, u tena ku mesena o ku batula mu kidi, mba ku vutuila phonzo. Mu kidi, saí athu a banza kuila ka-nda tena ku loloka o muthu ua mu te o kituxi. Se u divua ué kiki, kiebhi ki u tena ku kala ni ukexilu ua ku loloka, kála ki bhinga Jihova?

TONGININA O UKEXILU UÊ

7, 8. Ihi i tena ku ku kuatekesa ku kala ni ukexilu ua ku loloka, se a ku bhange kia iibha?

7 Kioso kia tu bhanga kima kia iibha, mba tu banza kuila a tu bhange kima kia iibha, tu kala ni njinda iavulu. Xinganeka kiebhi kia divu o munzangala, kala kia kilondekesa mu milongi ia lungu ni ku kala ni njinda: “Saí kizuua . . . ni njinda iavulu, nga tundu bhu kanga ni ku dikola, ki nga-nda vutuka dingi kubhata. Saí kizuua bhu kixibhu, nga kexile mu kuenda mu kikoka mua tululuka, o njinda iami ia mateka o ku sosoloka, mu ku bhita ithangana, nga diela, eme nga vutuka kubhata.” Kala kilondekesa o musoso iú, o ku sota kithangana phala ku tululuka, ni ku xinganeka mu maka a bhiti, ki tena ku ku kuatekesa, phala ku tambuijile mu ukexilu ua iibha, anga u diela.—Jisá. 4:4; Jisa. 14:29; Tiia. 1:19, 20.

8 Ihi i ua tokala o ku bhanga, se njinda i kala hanji ku muxima? Sota kuijiia se mukonda diahi eie uala hanji ni njinda? O kuila, mukonda dia ku ku bhanga kia iibha, nange sé ku ku xila? Anga u banza kuila mukuenu ua ku bhange kia iibha mu vondadi iê? O kuila o kima kia iibha kia ku bhange, kiexile muene kia dikota? O ku xinganeka ni ku tendela se mukonda diahi uala ni njinda, kia-nda ku kuatekesa ku banza se uebhi o ukexilu uambote phala ku batula o maka, kala ki tanga o Mikanda Ikola. (Tanga Jisabhu 15:28; 17:27.) Kiki, ki tena ku ku kuatekesa ku kala ni vondadi ia ku loloka. Mu ku kaiela o ukexilu iú, sumbala ku bhonza, eie uehela o mak’â Nzambi ku tungula o ‘jivondadi ni ibanzelu ia muxima uê’ ni ku ku kuatekesa ku kaiela o phangu ia Jihova ia ku loloka.—Jihe. 4:12.

O KUILA UA TOKALA KU DIVUA KIA IIBHA?

9, 10. (a) Ihi i ua tokala o ku bhanga se u divua kia iibha? (b) Kiebhi o kulondekesa o ukexilu uambote ua ku loloka, ku tena ku lungulula o ukexilu ua ku mona o muenhu?

9 Ima iavulu i bhita ku muenhu ua muthu, i bhangesa ku divua kia iibha. Mu kifika, mu kuendesa o dikalu diê, nange o muendexi ua mukuá u kungula ku dikalu diê. Ihi i ueji bhanga? Eie ua tange kiá maka avulu ene mu bhita mu kikoka kia makalu, kuila muendexi ua dikalu u kala ni njinda iavulu, u zoka ni muendexi ni mukuá. Kienhiki, mukonda dia ku kala Kidistá ku mesena ku kala ni ukexilu iú.

10 Kima kiambote ku sota kithangana phala ku xinganeka mu maka. Nange eie ué uala ni kikuma, nange eie ua landukile. Nange o dikalu dia muendexi ua mukuá dia kexile ni maka. Kiki kilondekesa kuila, tu tena ku batamesa o njinda, se tuijiia mukonda diahi a mukuá a lueza, mba kuijiia kuila ki tu tena ku tendela o ima ioso, kienhiki ki kia-nda tu bhonza ku loloka. O divulu dia Ndongixi 7:9, dizuela: “Kana kulenguluka ku kala ni njinda mu muenhu ué, kuma njinda ia tunga bhu homba ia maióua.” Kana ku lenguluka ku kala ni njinda. Saí ithangana, o kima ki tu fika kuila ndaka, ki ndaka kana; o ukexilu uetu ua ituxi u tu bhangesa ku banza kiki. Xinganeka kuila eie ku uejiia o kidi kioso kia bhangesa o muthu ku bhanga o kima kia iibha, mukonda dia kiki kala ni ukexilu ua kulondekesa henda ni ku loloka. Se u bhanga kiki, ua-nda beta o ku zediua.—Tanga 1 Phetele 4:8.

‘O KU TULULUKA KU VUTUKA KO KUÊ’

11. Mukonda dia ku kala tu aboki a njimbu ia Utuminu, kiebhi ki tua tokala ku divua se athu ka xikina o njimbu?

11 Kiebhi ki u tena kulondekesa o ku tululuka se muthu u ku bhanga kia iibha mu sidivisu ia ku boka? Kioso Jezú kia tumikisa o 70 a aboki, muéne ua a tendelesa ku xisa o ku tululuka mu jinzo joso mueji bhita. Jezú uambe: ‘Se bhu kala-phe mukua tululuka mu dibhat’omo, o ku tululuka kuenu ku tule ku thandu diê; se kana-bhu ku, mi vutukile dingi enu’enu.’ (Luk. 10:1, 5, 6) Tu sanguluka kiavulu kioso athu kia xikina o maka mu ukunji, mukonda ene a tena ku katula mbote ku njimbu i tua a tudila. Saí ithangana athu ka tambuijila kiambote o njimbu. Ihi i tu tokala o ku bhanga? Jezú uambe kuila o ku tululuka ku tua mesena ku a bhana, ku kale n’etu. Ki kale se a xikina o njimbu mba kana, tua tokala ku tunda ku mabhata a athu ni ku sanguluka ku muxima. Se tu kala ni njinda kabasa kithangana kia tu bhanga kia iibha, ki tueji tena ku kala ni ku tululuka.

12. Kala kilondekesa o izuelu ia Phaulu mu divulu dia Efezo 4:31, 32, ihi i tua tokala o ku bhanga?

12 Bhanga ioso phala kulondekesa o ku tululuka mu ithangana ioso, kana ngó mu sidivisu ia ku boka. O vondadi ia ku loloka akuetu, ki kulombolola kuila eie ua tokala ku xikina o ukexilu uâ, ua iibha, mba ku bhanga phoko ku ibhidi ijila mu ukexilu ua iibha ua muthu. O ku loloka, kulombolola kuila o muthu ka tokala ku vutuila phonzo, mba ku kala ni njinda ku muxima, ua tokala u sota o ku tululuka. Mukonda dia ku banza mu ima ia iibha, ni ku i lembalala, saí athu ehela kuila o ukexilu ua iibha ua akuâ, ua a katula o ku tululuka kuâ. Kana kuehela o ukexilu iú ku langa o muxima uê. Lembalala kuila, ki u tena ku zediua se u kala ni njinda ku muxima. Kienhiki, londekesa kuila u mukua ku loloka!—Tanga Efezo 4:31, 32.

BHANGA O IMA IA UABHELA JIHOVA

13. (a) Kiebhi o Kidistá kia tena ku ta ‘makala a uama’ ku thandu a mútué ua nguma iê? (b) Ihi i bhita se tu tambuijila mu ukexilu uambote kioso kia tu xinga?

13 Saí ithangana, u divua kuma u tena ku kuatekesa muthu ua ku xingi, ku uabhela o ijila ia Nzambi. O poxolo Phaulu ua soneka: ‘Se nguma iê ua mu mono ni nzala, mu bhane kúdia. Se ua mu mono ni dinhota, mu bhane menha. Kuma mu ku bhanga kiki, eie ua mu mu tula makala a uama ku thandu’a mutué uê. Kana kuehela o phulu ku mi tolola, mu tolola o phulu ni mbote.’ (Lom. 12:20, 21) Se ulondekesa o ukexilu ua ku tululuka kioso athu kia kala ni njinda, eie u tena ku bhangesa athu ku tululuka uâ, ni ku a bhangesa ku lungulula o ukexilu uâ ua iibha ni ku londekesa o henda. Mu kulondekesa o ukexilu ua ku lenduka—mba o henda—ku muthu ua bhange kia iibha, u tena ku mu kuatekesa ku di longa o kidi kia Bibidia. Né muene se a tu tambuijila kia iibha mba kana, o kulondekesa o ukexilu ua ku tululuka, ku bhangesa o muthu ku xinganeka mu ukexilu uê uambote ua ku tambuija.—1 Phe. 2:12; 3:16.

14. Né muene se muthu u ku bhanga kia iibha, mukonda diahi ku tokala ku bhaka phonzo ku muxima?

14 Saí athu ki tu tokala ku bhanga n’a ukamba. O athu enhá nange a tena ku kala athu akexile kia mu kilunga, ia a a kaie mukonda ka diela o kituxi kia tele mu kilunga. Se muthu iú ua ku xingi, nange ku bhonza kiavulu ku mu loloka, né muene se u diela, mukonda o ndolo ku muxima i bhonza kiavulu ku bhua. Mu ithangana íii ua tokala u bhinga kua Jihova phala ku ku kuatekesa kulondekesa o ukexilu ua ku loloka o muthu ua ku xingi. Kienhiki, kiebhi ki u tena kuijiia iala ku muxima ua muthu uéngi? Jihova uejiia. Muéne u tonginina o ukexilu ua muxima ua muthu, ulondekesa muanhu ku athu a ta kituxi. (Jisá. 7:9; Jisa. 17:3) Mukonda dia kiki, o Mikanda Ikola i zuela: “Kana kuvutuila muthu uoso-uoso phulu mu phulu. Sotenu ku bhanga jinga ima ia ujitu ku mesu ma athu oso. Se mua ki tena, kalenu ku paze ni athu oso; mvunda ki i tunde ko kuenu. Phange jami ki mu kale mù vutula phonzo ku muthu uoso-uoso. Inda mu ehela o njinda ia Nzambi o kubhana kaxtiku. Kuma a ki soneka mu Mikanda Ikôla, exi: Phonzo ia ngi tokala eme ngi Ngana, eme-muène ngi futa.” (Lom. 12:17-19) O kuila u tena kufundisa muthu mu ukexilu uambote? Kana. (Mat. 7:1, 2) Maji u tena ku dielela kuila, Nzambi muene ngó u batula mu kidi.

15. Ihi i tena ku tu kuatekesa phala ki tu kale ni njinda iavulu ia athu a tu bhanga kia iibha?

15 Se u divua kuila a ku bhange kia iibha, u mona kuila kia ku bhonzo ku loloka o muthu ua diela, ua tokala uijiia kuila o muthu ua ku bhange kia iibha, muéne a mu bhange ué kia iibha. Kála etu, muéne ué mukua ituxi. (Lom. 3:23) Jihova u kuatela henda ia athu oso akua ituxi. Kienhiki, kima kiambote ku sambela o muthu ua te o kituxi. Ki tu tena ku kuatela njinda o muthu tua mu mu tumbula mu musambu. O ku kamba ku bhaka phonzo ku muxima, né muene ku athu a tu bhanga kia iibha, tu ki mona mu izuelu íii ia Jezú: “Zolenu nguma jenu; a sambedienu kua Nzambi, oso a mi tatesa.”—Mat. 5:44.

16, 17. Kiebhi ki u divua se tufunga mu kilunga a xikina dingi o muthu ua tele o kituxi ku vutuka mu kilunga, ni mukonda diahi?

16 Jihova ua bhana ku tufunga mu kilunga, o kikalakalu kia ku mona se o muthu ua te o kituxi, ua diela muene mba kana. O tufunga ka mono o ima ioso kála ki mona Nzambi, maji ene a batula o maka mu ku kaiela o itendelesu ia Mak’â Nzambi, ni kikuatekesu kia nzumbi ikôla. Mu kiki, kioso ene kia samba kua Jihova phala ku a kuatekesa ku batula o maka, tu tena ku xikina kuila ene a bhanga kala kia mesena Jihova.—Mat. 18:18.

17 Mu ithangana kala íii, tua tokala tu londekesa o ufiiele uetu. O kuila ua-nda loloka ni kulondekesa o henda iê ku athu a diela o kituxi kiâ, ia a vutuka mu kilunga? (2 Kol. 2:5-8) Nange kiki, ki tena ku bhonza kiavulu se eie a ku bhange kia iibha mba muthu ku muiji uê. Maji mu ku dielela kua Jihova ni kiebhi muene kia batula o maka mu kilunga, eie ua-nda tena ku kala ni ukexilu uambote ua lungu ni athu a vutuka mu kilunga. Ua-nda londekesa kuila, eie u loloka akuenu ni muxima uoso.—Jisa. 3:5, 6.

18. Mbote iahi i tu tena ku tambula mu ku loloka ni muxima uoso?

18 O ji dotolo ji saka o mauhaxi a kilunji, ejiia kiambote o mbote ijila mu ku loloka. O muloloki u kuatekesa o muthu ku kala ni kilunji kia tululuka, ku bhangesa ué o muthu ku divua kiambote ni ku dibhana kiambote ni athu. Maji se ki tu loloka akuetu—ki tua-nda kala ni sauidi iambote, ki tua-nda dibhana kiambote ni athu, o kilunji kietu ki kia-nda kala ni ku tululuka, kia-nda bhonza o ku di zuelesa ni akuetu. O mbote ia dikota i tu tambula mu ku loloka, o ku kala ni ukamba uambote ni Tata ietu ia Diulu, Jihova.—Tanga Kolose 3:12-14.

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Foto ku mbandu 29]

Ihi ia mesenene ku longa Jezú mu kifika kiki?

[Foto ku mbandu 32]

O vondadi ia ku loloka, kijila kia tokala ku Jikidistá