Go dayrɛkt to di men tin

Go dayrɛkt to di say we di difrɛn difrɛn atikul dɛn de

DI TƆPIK NA DI FRƆNT PEJ | AW GƆD DE SI SIGRƐT?

Aw Gɔd De Si Sigrɛt?

Aw Gɔd De Si Sigrɛt?

Naoko, we wi bin tɔk bɔt na di las atikul, bin tɔk bɔt wetin bin ɛp am fɔ lɛf fɔ smok. I bin se: “A bin ebul fɔ chenj mi layf bikɔs a bin de lan di tru tin bɔt di kayn pɔsin we Gɔd bi ɛn di tin dɛn we i want fɔ du.” Di tin dɛn we Naoko bin lan, de na di Baybul. Pan ɔl we di Baybul nɔ ɛva tɔk bɔt sigrɛt, i ɛp wi fɔ no aw Gɔd de si sigrɛt. * Di Baybul dɔn ɛp bɔku pipul dɛn fɔ mek dɛn nɔ smok atɔl, ɛn i dɔn ɛp ɔda pipul dɛn fɔ lɛf fɔ smok. (Sɛkɛn Lɛta To Timoti 3:16, 17) Lɛ wi tɔk bɔt tri bad bad tin dɛn we ɔlman no bɔt sigrɛt ɛn si wetin di Baybul se bɔt dɛn.

SIGRƐT NA SƆNTIN WE AT FƆ LƐF

Sigrɛt gɛt wan tin pan am we dɛn kɔl nikotin, ɛn na dis tin kin mek i at fɔ lɛ pipul dɛn lɛf fɔ smok. Na dis nikotin de mek pipul dɛn fil fɔ smok ɛn na in kin ambɔg dɛn bɔdi. We pɔsin de smok sigrɛt, di nikotin we de na di sigrɛt de go na in bren kwik kwik wan. Ɛni wan drɔ we pɔsin drɔ sigrɛt na in mɔt, na wan mili gram nikotin de go insay in bɔdi. So pɔsin we de smok wan bɔks sigrɛt fɔ di de, de put lɛk 200 mili gram nikotin na in bɔdi. Dis 200 mili gram nikotin ay pas di wan we de insay ɛni ɔda bad drɔgs ɔ mɛrɛsin we pɔsin go tek. Bikɔs pipul dɛn de smok sigrɛt ɔltɛm, di nikotin pan di sigrɛt kin mek i at fɔ lɛ dɛn lɛf fɔ smok. We pɔsin we dɔn yus fɔ smok nɔ gɛt sigrɛt, in bɔdi kin bɛt bɛt fɔ di nikotin.

“If una givɔp unasɛf fɔ bi slev fɔ pɔsin ɛn una du ɛnitin we di pɔsin tɛl una fɔ du, dat min se una na da pɔsin de in slev fɔ tru.”—Lɛta Fɔ Rom 6:16

Yu tink se yu go rili ebul fɔ obe Gɔd if yu na slev to sigrɛt?

Di Baybul de ɛp wi fɔ si aw sigrɛt rili tan, we i se: “Una no gud wan se, if una givɔp unasɛf fɔ bi slev fɔ pɔsin ɛn una du ɛnitin we di pɔsin tɛl una fɔ du, dat min se una na da pɔsin de in slev fɔ tru.” (Lɛta Fɔ Rom 6:16) If pɔsin de tink bɔt sigrɛt ɔltɛm ɛn de smok ɔltɛm, i dɔn bi slev to dis bad abit. Bɔt Gɔd, we in nem na Jiova, nɔ want lɛ wi bi slev to bad abit dɛn we go ambɔg wi bɔdi ɛn di we aw wi de tink. (Sam 83:18, NW; Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 7:1) So pɔsin we gladi fɔ di tin dɛn we Jiova dɔn du fɔ am ɛn we rɛspɛkt Jiova, go no se Jiova want mek i gi am in bɛst ɛn i nɔ go ebul fɔ gi Gɔd in bɛst if in na slev to dis bad abit we de kil. We pɔsin no dɛn tin ya, i de ɛp am fɔ lɛ i nɔ put an pan ɛni bad tin.

Wan man we de na Jamani, we nem Olaf, bin ebul lɛf fɔ smok sigrɛt, pan ɔl we i bin dɔn smok fɔ 16 ia. I bin bigin smok we i ol 12 ia. Olaf bin tink se i nɔ bad fɔ smok sigrɛt. As tɛm de go, i kam fɔ si se i nɔ ebul fɔ kɔntrol insɛf mek i nɔ smok. Olaf se: “Wan de, we a nɔ bin gɛt sigrɛt fɔ smok, a bin so fil fɔ smok dat, a gɛda ɔl mi af af jɔt dɛn ɛn rap dɛn na wan nyuspepa. We a kin mɛmba dis tin, a kin si se na shemful tin a bin du so.” Wetin bin ɛp Olaf fɔ lɛf dis bad abit? I tɔk se: “Wan men tin we bin ɛp mi na dat a bin want fɔ du wetin Jiova want. Di lɛk we Jiova lɛk mɔtalman ɛn di op we i dɔn gi wi na in rili ɛp mi fɔ lɛf dis abit.”

SIGRƐT DE AMBƆG DI BƆDI

Wan buk we dɛn kɔl The Tobacco Atlas, tɔk se ‘sayɛnsman dɛn dɔn sho se sigrɛt de ambɔg bɔku bɔku pat dɛn na di bɔdi ɛn i de gi sik dɛn we de kil.’ Pipul dɛn no se sigrɛt de gi bad bad sik dɛn we nɔ de kɔmɔt frɔm wan pɔsin to di ɔda pɔsin, lɛk kansa ɛn at kɔmplen. Bɔt di World Health Organization (WHO), dɔn tɔk se sigrɛt na wan men tin bak we de kil bɔku pipul dɛn we gɛt sik dɛn we de kɔmɔt frɔm wan pɔsin to ɔda pɔsin; sik dɛn lɛk dray kɔf ɛn ɔda wan dɛn.

“Yu fɔ lɛk . . . Gɔd wit ɔl yu at, wit ɔl yu layf ɛn wit ɔl yu maynd.”—Matyu 22:37

If wi an de pan dɔti abit we de pwɛl di bɔdi we Gɔd gi wi, yu tink se wi lɛk ɛn rɛspɛkt Gɔd?

Jiova de yuz in Wɔd, di Baybul, fɔ tich wi aw fɔ yuz wi layf ɛn wi bɔdi di we aw i want. Na dat mek in pikin we na Jizɔs Krays, bin tɔk se: “Yu fɔ lɛk . . . Gɔd wit ɔl yu at, wit ɔl yu layf ɛn wit ɔl yu maynd.” (Matyu 22:37) So dis dɔn sho wi klia wan se, Gɔd want lɛ wi yuz wi layf ɛn wi bɔdi di rayt we, ɛn trit wisɛf wit rɛspɛkt. As wi de lan bɔt Jiova ɛn di tin dɛn we i dɔn prɔmis wi, na di mɔ wi de lɛk am ɛn gladi fɔ ɔl di tin dɛn we i dɔn du fɔ wi. Dis kin ɛp wi lɛ wi nɔ put an pan ɛnitin we go dɔti wi bɔdi.

Wan dɔktɔ na India, we nem Jayavant bin smok fɔ 38 ia. I bin se: “As a bin de rid dɛn dɔktɔ buk dɛn, a kam fɔ no aw sigrɛt de ambɔg di bɔdi. So a bin no se i bad fɔ smok, ɛn a bin ivin de advays mi peshɛnt dɛn fɔ lɛf fɔ smok. Bɔt mi nɔ bin ebul fɔ lɛf, pan ɔl we a tray fayv ɔ siks tɛm.” So wetin bin ɛp Jayavant fɔ lɛf? I se: “A lɛf fɔ smok we a bigin fɔ stɔdi di Baybul. A bin rili want fɔ du wetin Jiova want, ɛn dis ɛp mi fɔ lɛf dis abit wantɛm wantɛm.”

SIGRƐT DE AMBƆG ƆDA PIPUL DƐN BƆDI

Di smok we pɔsin de pul we i de smok sigrɛt ɛn di wan we de kɔmɔt pan di sigrɛt, na pɔyzin. We pɔsin smɛl dis smok, i kin mek i gɛt kansa ɛn ɔda sik dɛn. Ɛn ɛni ia dis smok de kil 600,000 pipul dɛn we nɔ de smok. Bɔku pan dɛn pipul ya na uman ɛn pikin dɛn. WHO se: “If sɔmbɔdi smok nia pɔsin we nɔ de smok, di smok go mɔs ambɔg di ɔda pɔsin in wɛlbɔdi wan.”

“Yu fɔ lɛk yu kɔmpin mɔtalman lɛkɛ aw yu lɛk yusɛf.”—Matyu 22:39

Yu tink se yu rili lɛk yu kɔmpin mɔtalman if yu de smok nia dɛn?

Afta Jizɔs bin dɔn tɔk se wi fɔ lɛk Jiova, i bin tɔk bak se wi fɔ lɛk wi kɔmpin mɔtalman. We min se wi fɔ lɛk wi famili, wi padi dɛn, ɛn ɔda pipul dɛn we de nia wi. I bin se: “Yu fɔ lɛk yu kɔmpin mɔtalman lɛkɛ aw yu lɛk yusɛf.” (Matyu 22:39) If wi de du sɔntin we de ambɔg di wan dɛn we de nia wi, wi de sho se wi nɔ lɛk wi kɔmpin mɔtalman. If wi lɛk wi kɔmpin mɔtalman fɔ tru, wi go fala di advays we di Baybul gi, we i se: “Ɔlman nɔ fɔ jɛs de luk fɔ dɛn yon bɛtɛ wan nɔmɔ, dɛn fɔ de tray fɔ mek bɛtɛ fala dɛn kɔmpin.”—Fɔs Lɛta Fɔ Kɔrint 10:24.

Amin, we de na Aminia, bin tɔk se: “Mi famili beg mi mek a nɔ smok bikɔs i bin de ambɔg dɛn. Bɔt a nɔ bin want fɔ gri se di smok we a de smok de afɛkt dɛn bad wan.” Amin tɛl wi wetin chenj di we aw i bin de tink. I se: “Bikɔs a bin de stɔdi di Baybul ɛn a bin lɛk Jiova, dat ɛp mi fɔ lɛf fɔ smok ɛn gri se sigrɛt nɔto sɔntin nɔmɔ we bad fɔ mi bɔt i bad bak fɔ di pipul dɛn we de nia mi.”

SIGRƐT NƆ GO DE IGEN!

Di Baybul bin ɛp Olaf, Jayavant, ɛn Amin fɔ lɛf dis bad abit we bin de ambɔg dɛn ɛn ɔda pipul dɛn. Di tin we bin ɛp dɛn fɔ lɛf fɔ smok nɔto we dɛn jɔs no se fɔ smok bad. Bɔt na bikɔs dɛn bin kam fɔ lɛk Jiova ɛn want fɔ du wetin de mek i gladi. Jɔn In Fɔs Lɛta 5:3 tɔk bɔt di impɔtant tin we lɔv kin du. I se: “We wi lɛk Gɔd wi de du ɔl wetin i tɛl wi fɔ du. Wetin i tɛl wi fɔ du nɔ traŋa fɔ wi.” Na tru se, i nɔ kin izi ɔltɛm fɔ fala di advays dɛn we di Baybul kin gi, bɔt we pɔsin rili lɛk Gɔd, i nɔ go tranga fɔ lɛ i obe Gɔd.

Bikɔs Jiova Gɔd de yuz in savant dɛn fɔ tich pipul dɛn ɔlsay na di wɔl di tru tin dɛn bɔt am, dat dɔn ɛp bɔku bɔku pipul dɛn fɔ lɛf fɔ smok ɔ nɔ smok atɔl. (Fɔs Lɛta To Timoti 2:3, 4) I nɔ go te igen, Jiova go yuz in Kiŋdɔm fɔ pul ɔl dɛn wikɛd biznɛsman dɛn we de mek bɔku bɔku pipul dɛn tɔn slev to sigrɛt. Dis Kiŋdɔm na in gɔvmɛnt we de na ɛvin we in Pikin, Jizɔs Krays de rul. Jiova go pul dis sigrɛt prɔblɛm kɔmɔt na di wɔl kpatakpata ɛn mek di pipul dɛn we de obe am gɛt pafɛkt bɔdi ɛn tink pafɛkt we.—Ayzaya 33:24; Rɛvɛleshɔn 19:11, 15.

If yu de tray tranga wan fɔ lɛf fɔ smok, nɔ taya fɔ tray. Yu go ebul fɔ lɛf fɔ smok we yu de lan bɔt aw fɔ lɛk Jiova ɛn si sigrɛt di we aw i de si am. Jiova Witnɛs dɛn go gladi fɔ ɛp yu fɔ no aw yu go lan ɛn fala di Baybul in advays dɛn. Wan tin we yu fɔ no na dat, if yu want mek Jiova ɛp yu fɔ lɛf fɔ smok sigrɛt, i go ɛp yu fɔ lɛf fɔ smok.—Lɛta Fɔ Filipay 4:13, NW.

^ par. 3 We wi de tɔk bɔt aw Gɔd de si sigrɛt, wi de tɔk bak bɔt aw i de si siga, payp, tabaka, snɔf, sigrɛt we de yuz batri ɛn we gɛt nikotin, ɛn ɔda tin dɛn lɛk dɛn wan ya.