Muna mvu wa salu a wa 2021, twakwamanana ye mpasi za vuku kia COVID-19. Nze una wasasilwa muna longi “Sadisa Ampangi mu Nsungi ya Vuku kia Nz’amvimba,” twasadila mafunda ye mafunda ma nzimbu za dolare b muna sadisa ampangi muna nsungi a vuku ye twakubika vioka 950 ma Buka Y’avani a Lusadisu.

 Kieleka, ekolo e vuku kiaki kiatwasanga e mpasi, e sumbula yankaka ina besokanga o wantu yatwasa mpe e mpasi kwa mpangi zeto mu nza yawonso. Vioka 200 za sumbula yabwidi muna mvu waviokele. Vana ntandu a lusadisu lwavanua mu kuma kia COVID-19, e Buka kia Afidi muna Buka kia Selo Yambuta bavana o nswa wasadila milhões 8 za nzimbu za dolare muna sadisa ampangi babwilwa e mpasi muna sumbula yayi. Tala una wasadilu e nkayilu mieno muna sadisa ampangi babwididi e mpasi muna sumbula yole yabwidi ke kolo ko.

 Kina kia 22 kia Mayu 2021, o tiya twayantika buka muna mongo a Nyiragongo kuna República Democrática do Congo. O tiya twafwasa zinzo, sikola, ye fulu ya bakila maza. Ke vonza kia tiya kaka ko bakala kiau. Kadi muna lumbu yalanda, diampasi diakala mu fulumuna mu kuma kia ntoto a mpolo wazala muna mbanzʹa Goma ye ntoto nkumbu miayingi wazakamanga. O wantu muna zunga yayingi ya mbanza bakanikinua vo bayaluka. Ndonga batina ye akaka basauka kuna nsi a Rwanda.

 Tezo kia 5,000 ma Mbangi za Yave batina mpe. Ayingi muna yau nzo zau zafwaswa muna sumbula ye akaka e nzo zau zakotelwa kwa mivi. E Buka Y’avani a Lusadisu kuna Rwanda ye Congo, vana vau bayantika vana lusadisu kw’ampangi. E buka kivananga lusadisu kuna Congo kiavova vo: “Kanele vo mavuanga mayingi makala muna mbanza ye vitila o wantu bayalulwa, e buka kia avani a lusadisu kiayantika kaya madia, maza, mfulu, ye mvuatu”. Muna mbanza mosi yatinina vioka 2,000 ma mpangi, e buka kia avani a lusadisu bakaya nzo za ngoto ye máscaras, basasila una balenda vengela sambukila e COVID-19 ye kimbevo kia lutwa e vumu.

 Muna kolo kia ngonde tatu, ampangi zeto bakaya vioka tonelada sambanu za loso, tonelada sambanu za mfumfu ya masa, tonelada tatu za mazi, ye tonelada tatu za maza. Muna lembi fwasa nzimbu zayingi, ampangi kuna Vula babaka e nzengo za sumbila madia muna nsi, ke mu nsi za kinzenza ko.

 Mpangi mosi a nkento una vo e nzo andi yafwasuka muna sumbula, wavova vo: “Twatoma kendalala yo mona ntantu zayingi.” Kuna kwalanda, esi nzo ya mpangi ndioyo batambula lusadisu lwa mwanda ye lwa kinsuni. I bosi wavova diaka vo: “Muna lusadisu lwa Yave, owau tuna ye ina tuvuidi o mfunu. Tumonanga vo Yave okutusadisanga mu nata mazitu meto ye ovevolanga mo.”

 Omu mvu miami, e mpasi za zingu kuna Venezuela mu wokela kaka zina. E mpangi zeto bena nuana ye mpasi zayingi, nze kondwa kwa madia yo wokela kwa umpumbulu. Kana una vo i wau, e nkubika a Yave ke ibavilakene ko.

 Muna mvu wa salu waviokele, twasadidi vioka milhão 1,5 ya nzimbu za dolare muna sumba madia ye masabuni yo nata kwa zimpangi bevavanga lusaisu. E vula dia Venezuela diazayisa vo: “Diampasi kikilu mu natanga 130 ma tonelada za madia kwa mpangi zeto ana bevavanga lusadisu muna konko yau yá ya nsi.” Muna kala ye ziku vo o madia ke mewola ko, nkumbu miayingi ampangi betwikanga madia mezingilanga e kolo kiayingi. E vula diakudikila vo:” Muna sumba madia mu ntalu yakuluka, tusumbanga madia mayingi ye muna nsungi a nkutika. I bosi muna nata mo, tuvavanga makumbi ma ntalu a kuluka.”

 Mpangi Leonel osadilanga muna Buka kia Avani a Lusadisu kuna Venezuela, otoma yangalelanga e salu kiandi. Wavova vo: “E salu kia vana luasdisu kiamfunu kikilu. E salu kiaki kikunkasakesanga kikilu tuka o nkaz’ame kafwila muna vuku kia COVID-19. Vava ikuyivananga muna salu kiaki, imonanga vo mfunu kikilu ngina kw’a mpangi. Imonanga una Yave kelungisilanga o nsilu andi walembi bembola nkangu andi.

 Mpangi mosi watambula lusadisu, wateka sadila mu Buka kia Avani a Lusadisu. Wavova vo: “Eyayi i ntangw’ame yatambula lusadisu. Ke twatambula kaka lusadisu lwa nitu ko. Ampangi bansadisa yo nkaz’ame kimana twakala twavuvama. Batulunga-lunga, batufialwisa yo kutukasakesa.”

 E sumbula yankaka ke iteka vaninuanga lulukisu ko. Kansi mu kuma kia nkayilu mieno nuvananga mu yikama e Salu kia Nz’amvimba, e nkubik’a Yave ilendanga vana lusadisu kw’awana bebwilwanga e sumbula. E mpila zankaka zavanina nkayilu zisasilwanga mu nzil’eto donate.dan124.com. Tuvutulanga matondo muna ntim’eno a mvevo.