Ntalu ya muzingu ya nkatika yayingi yena.

•   “Mbongo zi bahombesaka mu mizingu zaneki ha 2200 miliare za dollars (kampe 1 332 975 000 000 000 FCFA).”—The Washington Post, 13 février 2024.

 Kâ ntalu yo ka yita tarila kwa mbongo ko. Tabongeno kwa tifwani timosi: Muzingu wa ku Ukraine.

•   Binwani. Kampe, binwani 500 000 biafwiri peleko bialwele tûka mvula zole.

•   Bantu. Nations Unis yatêle ti bantu yôka 28 000 bafwiri peleko balwele. Kâ, mfumu yimosi ya Nations Unis yatêle: “Mpasi za tulumuni muzingu wo wa ngolo kwe bantu za nkatika zazingi zena.” a

 Mpasi zita tulumuna mizingu kwe bantu mu nza za yôka zena.

•   Milio 114. Lutangu lwa bantu badiokele nzo zawu mu nza mu bungu dia mizungu peleko miangu mu septembre 2023.

•   Milio 783. Lutangu lwa bantu bê mu nsatu ya ngolo. “Mvita ni musamu wuvulu tulumunaka nsatu. 70% ya bantu bê na nsatu mu nza, mu mahata me na mizingu peleko miangu babâka.”—Programme Alimentaire Mondiale.

 Ngano mizingu milendi wâ? Ntia tivuvu tie kô mu bungu dia tidzunu? Ngano bimvwana biabingi bia mu nza balendi kwizi bia sarila mu katula nsatu na bumputu? Bibila bwe ditâka?

 Bibila diazonzela muzingu wa nza yayansoni ntiana tinati tia balu (cheval).

•   “Balu diakaka diaduka, dia mbwaki diabâ; bahana kwe tinati tiandi lenda dia katula tidzunu ha mutoto ngatu bantu bahondasana, mpe bamuhana mbele ya muzingi ya yinene.”—Nzabukusu 6:4.

 Tinati tio, biole biakaka bieri kwe mu landi bimonekesaka nsatu ya mu nza yayansoni na lufwa mu bungu dia bimbevo na misamu miakaka. (Nzabukusu 6:5-8) Mu zaba misamu miakaka mitariri mbikululu yo na mu bungu dia nti tulendi bêla na lukwikulu ti ya yita lungana bwawu bu, tanga mutu-diambu wa “Ngano binati bia biyà bia mabalu ni banani?”

 Ntamana, bimvwama bia ha mutoto ka bavutu’â bia sarila ko mu bungu dia muzingu. Ka wuyilamana mu ngolo za muntu ko. Bibila ditêle:

•   Yandi mizingu kata manisa ha mutoto wa mukaka.”—Mikunga 46:9.

•   Nzambi mbo kakatula misamu mitulumukaka mu bungu dia muzingu. “Mbo kakusuna mpe mansangaza mamakulu mu meso mawu, lufwa mpe ka luvutu’â kwa sâla ko. Ka kuvutu’â sâla mpe bufwiri ko, bidilu na mpasi, mu bungu ti bima bia ntama ka bivutu’â kwa bâ ko.”—Nzabukusu 21:4.

•   Nzambi mbo kahana tidzunu tia mankululu kwe bantu babansoni. “Kanda diani mbo dibêla mu bibuka bia dzuna, mu nzo za ngolo na mu mbuka za humina za dzuna.”—Izaya 32:18.

 Tintwari na mbikululu za Bibila, mizingu na misamu miakaka mia lumbu ti bisongele ti ntangu yo ya tidzunu yeka penepene.

 Bwe Nzambi kalungisila tidzunu tio? Guvernema ya ku zulu peleko Timfumu kasarila. (Matie 6:10) Mu zaba Timfumu ni nti, mpe bwe tita zolo tâ mu bungu dia nge, tala video ya Ngano Timfumu tia Nzambi ni nti?