1. (a) Yova ká bbʉ ngbá ngab’odha ko dho? (b) “Yova djo le ledhó ngab’odha li” nari na mana ká kʉ addu? (Anja “Longa le tu nari.”)

 YOVA bbʉ bblo kʉ ná ngab’odha jiji ndi ná ndrŭ krʉ dho. Karr nga goti ke si kʉ dhe le nji nari ma, le nga rid’o nari ma, ndirigoti che ndrŭ cheni nari ma na tso dyadya. (Ufu. 21:3, 4) Ke si kʉ “nyenyenga dhi ndrŭ” ndirigoti nì ndima thí li ndi djo ná ndrŭ tsotso ko ko, nja ndima ngʉ dz’ djonga paradiso d’e. (Zb. 37:9-11) Ndirigoti ke si rili ko kana nga ngʉ chøchø ndima na kpadjo ri kʉ ná nga djolu. Føri kʉ bblo kʉ ná ngab’odha! Krʉ ddo ró Yova adi ndi tsoni djo ná lo njinji. Føri dzá lo dho, ko kʉ bblo kʉ sababu na ko li kodhó “ngab’odha Yova djo.” * (Zb. 27:14) Føri ko adi nji hwè na ndirigoti ngatsovedha na, ko kodhi Mungu si kʉ ndi dhó tsodha nji nari ko b’o nari na.​—Isa. 55:10, 11.

2. B’lo ká Yova njirie addu?

² Yova adi ndi tsoni djo ná lo njinji nari ro ke dhorie b’lo. Akonja ddikpa loroji. Ufunuo dzá buku nǎ Yova tsoni, kodhó saa na ndi si krʉ ndrŭ bbu ma, krʉ ndrŭ tsɨ ma, krʉ luga ti ná ndrŭ ma, krʉ ngø nǎ ro si ná ndrŭ ma na tso gba ddi, nja ndima bbʉ tsetse ná madha ndi dho d’e. Njʉ le adi fø ndrŭ nzǐ “birobiro kʉ ná ndrŭ.” (Ufu. 7:9, 10) Nì mai, fø kpa kana kʉ  njonjo ndrŭ tsɨ kpari ma, kpetsi kpa ma, isɨ ndrŭ ma, nzø ma dz’ djolu gble ndima kʉ ro, kpa adi di ddikpa familia bbai ngoi na. (Zb. 133:1; Yoh. 10:16) Fø birobiro kʉ ná ndrŭ maddi adi lod’radha dhi njínji kpakpanga na. Kpa e tayari krʉ ddo ró, ndima d’ra dz’ djo ndima kʉ na ná bblo pli kʉ ná ngab’odha ngbà jiri ndima rr ndima ná ndrŭ krʉ dho. (Mt. 28:19, 20; Ufu. 14:6, 7; 22:17) Njati ni é birobiro kʉ ná ndrŭ kana ddike ró, go si ná ddo djo ni kʉ na ná ngab’odha adi hwè bbʉ bbo ni dho.

3. Shetani ká adi riji ndi njí addu?

³ Ibilisi adi riji ndi vi ni kʉ na go si ná ddo djo ná ngab’odha vi. Ke adi riji ni uri nari kʉ, Yova nzɨ adi ndi dyu ro li ni ro ri ndirigoti ke nzá ka ndi njí ndidhó tsodha ro ri. Njati Shetani ví kodhó ngab’odha vi ró, ko ró klø ka ndi sini si ndirigoti ko ka ko bbá Yova dho ko njínji nari tso bbá. Ko si rinja nari bbai, Ibilisi jingʉeri ndi vi Yobu dhó ngab’odha ndiro ke bbá Yova dho ndi njínji nari tso d’e.

4. I lo nǎ ká kosi loti addu djo? (Yob. 1:9-12)

⁴ I lo nǎ ko si kʉ ngbaribbai ma, Shetani mbungʉeri ndi cho Yobu ndiro ke bbá Yova dho ndi tøni chi nari tso d’e nari nja. (Azø Yobu 1:9-12.) Ko si Yobu dhó loroji nǎ ro ndirigoti Mungu jirie ko ji ndirigoti ke jirie ndi njí ndidhó tsodha njí, ná føri nga ká ringani ko di no addudho ma nari nja.

5-6. Ddikpa sese saa kana ká ngbá lo njingʉeni Yobu ró?

⁵ Yobu dhó maisha ngʉe bblo. Ke ngʉe hwè na ndima kana nga kʉ chøchø Yova na nari dho. Kedhó familia na ndrŭ ngʉe bbo ndirigoti kpa ngʉe hwè na ndirigoti kedhó ngʉe mali bbo. (Yob. 1:1-5) Ro ddikpa cha Yobu vingʉe ndidhó fø ritsi krʉ. Ya kwanza, ke vingʉe ndidhó mali. (Yob. 1:13-17) Føri goti kedzá bbo ke jingʉe ná nzø chengʉeni krʉ. Akoddinga ke bangʉe ná vodha djo. Njati gø dhi ndrŭ dhi nzø kana ro ddikpa ngba ro dhedhe ró, kpa thí adi njedha ba bbo. Addinga Yobu ma, ndi bbá le ma na bangʉe ná njedha djo, kpa rrngʉeri ndima dhi nzø kumi krʉ cheni che ná saa na. Yobu thangʉe ndi ró ru nanga ndirigoti ke bungʉe ndi dz’ djo dzz ndi dzz ro!​—Yob. 1:18-20.

⁶ Shetani lingʉeri che bbo kʉ ná dhe tá Yobu ro ndirigoti ringʉe dopadha dhi dhe. (Yob. 2:6-8; 7:5) Fø nga njí, ndrŭ ngʉ adi heshima bbʉ bbo Yobu dho ke ngʉ di ná ngana. Ndrŭ ngʉ adi si shauri ma ko ke tso ddi. (Yob. 31:18) B’lo ke bani fø lo na nari goti ndrŭ ngʉ adi ke nyínyi. Ke djoi ma, kedhó bbakau ma, kedhó njí dhi kpa ma na krʉ bbangʉe ke bba!​—Yob. 19:13, 14, 16.

7. (a) Yobu ká ngʉ ngbá lo ddi ndidhó nzadha djo, ro ngbá lo i ká ke njingʉe nzá? (b) Mukristo ká ka ndi ve kpakpalo tso ngbaribbai ji djó le dho ná ke njingʉeri nari bbai?

⁷ Shetani jingʉeri Yobu ddiri nari kʉ, ndi nzáni dho nari kʉ Yova nanga kani ka ndi djo. Loroji na, Shetani lingʉeri bbo kʉ ná vʉvʉ tá nari kongʉe Yobu dzá kumi kʉ ná nzø ngʉ nganyo nǎ ná dza. (Yob. 1:18, 19) Føri kina ke lingʉeri kazz si ra nǎ ro, nari nzá chengʉe kedhó miya kpali ri, ro ri chengʉe ri ronga ngʉ b’o ná kpa maddi. (Yob. 1:16) Kazz ma, vʉvʉ ma na krʉ singʉe ra nǎ ro, nari dzá lo dho Yobu ka ndi ddieri føri si Yova Mungu dhó ro. Føri lingʉeri Yobu ddiri nari kʉ, njaro ndi nji ddikpa chelo. Nì mai ri kʉ føro, Yobu nzá dhungʉe ndidzá ra nǎ Baba ro ri. Yobu chungʉeri nari kʉ, ndi bangʉe bblo ritsi bí Yova dhó ro. Føri dho ke ngʉ riddi njati rie ngbà ndi ba bblo ritsi Yova dhó ro ri ró, ringani ndi ú che kʉ ná ritsi tso maddi. Føri  dzá lo dho ke pongʉeri: “Abbari Yova ró dho mani.” (Yob. 1:20, 21; 2:10) Ngbà mai Yobu vingʉe ndidhó mali ma, ndidzá nzø ma, ndirigoti ndidhó afya ma ro, ke tøngʉeni chi dhé Mungu dho. Ro Shetani njingʉe nja lo maddi ke ró.

8. Luti ká Shetani mbungʉe Yobu ngbá chu nǎ?

⁸ Føri goti Shetani chongʉe Yobu dhó kau ngʉ ndima nzǐ ná gbo kʉ ná kpa Yobu dhi ngana, ndiro ndima liri Yobu nja ndi nga na mana kʉ ri d’e. Fø kpetsi kpa pongʉeri Yobu nzani ndi njingʉe chenga bbo nari djotsina. (Yob. 22:5-9) Godhé, kpa mbungʉeri ndima liri ke uri nari kʉ ke njí ngbà di ná bblo lo ma ró, Mungu nzá ka ndi li ndi dyu ro ke ro ri. (Yob. 4:18; 22:2, 3; 25:4) Kpa lingʉeri Yobu uri nari kʉ, Mungu nzá ji ke ro ri, Mungu nzɨ nga ro ddi ke djo ri ndirigoti Mungu dho ke nji ná njí na mana ro ma ngaddi kʉ ri. Kpa tingʉe ná lo ka ndi lieri Yobu ddiri nari kʉ ndi ro nga kʉ ngab’odha na ri.

9. Addui ká kongʉe Yobu tsotso ndi é nga na do ro ndirigoti kpakpa?

⁹ Addinga fø lo djo. Hu nǎ ndi di ro, Yobu ronga ngʉ ndi che sani. (Yob. 2:8) Kedhó kau ngʉ ripo godhé, ke nga kʉ bblo kʉ ná ke ri ndirigoti ke nzá d’erie bblo ritsi ro nji ddikpa maddi ri. Ke ngʉ da lu ná kpakpalo ngʉe bbo tutu o ná dju bbai ndirigoti kedzá nzø ke vingʉe ná føri ngʉ njini ke thí nanga le tha nari bbai. Anziro Yobu ngʉ di nzɨ ndi loti ro. (Yob. 2:13–3:1) Njati rie kedhó bbakau ngʉ ndima nzǐ ná kpa ngʉ riddi Yobu ka ndi bbá Yova bbá ri ró, føri na kpa ngʉ ndima shasha. Lotidha tso ke ngangʉe ná saa na, ke pongʉeri ndidhó fø kali dhi bbakau dho: “Kpø madzá dhe djo ma nzɨ bba chi ma tøni nari tso ro ri!” (Yob. 27:5) Addui ká kongʉe Yobu tsotso ndi é nga na do ro ndirigoti ndi tøni kpakpa ndidhó nzadha kana? Ngbà mai Yobu thí bʉngʉeni bʉ ro, ke nzá vingʉe ndidhó ngab’odha ro ndidzá ji dhi Mungu si ndi tsotso  ko ko ndidhó nzadha nǎ ro nari djo ri. Ke chungʉeri nari kʉ ndi dhedhe ma ró, Yova si ndi gaga.​—Yob. 14:13-15.

10. Yobu dhó lo ká ngbá lo ddi ko dho?

¹⁰ Yobu dhó lo riddi ko dho nari kʉ, Shetani nzá ka ndi cho ko ro kpakpanga na ko bbá Yova ri ndirigoti krʉ ddo ró Yova churie ko adi bani na ná lo chu. Yobu dangʉe lú ná lo ko tsotso kó nja ko famu ko bani na ná lo bblo d’e. Akonja Yobu dhó lo nǎ ro ko ka ko ba ná nja kʉ ná somo.

11. Njati rie nì ko ko thí li Yova djo ri ró, ká ko ka ko ú ngbá lo? (Yakobo 4:7)

¹¹ Yobu dhongʉeri nari kʉ njati ko di ko thí li Yova djo ró, ko ka ko ve krʉ kʉ ná mbudha tso ve ndirigoti ko ka ko si Shetani dhó upinzani djolu si. Føri ká ka ndi bbʉ ngbá matokeo? Maandiko rid’ra ko dho, Shetani si nganyi da ko ró ro.​—Azø Yakobo 4:7.

12. Gadha dhi ngab’odha ká bbʉngʉe kpakpanga Yobu dho ngbaribbai?

¹² Ringani ko é kpakpa kʉ ná udha na gadha djo. Anziro e ná lo nǎ ko njaeri nari bbai, Shetani adi rili dhe do tá ko na ndiro ko bbá chi ko tøni Yova dho nari tso d’e. Yobu dho Shetani pongʉe ná lo nǎ, ke pongʉeri Yobu ka ndi njí ngbà le ka le njí ná lo krʉ ndiri na ndi gø ndidhó shinga d’e. Shetani shangʉe kali. Ngbà mai Yobu njangʉeri nari kʉ ndi ka ndi dhedhe ma ro, ke tøngʉeni chi dhé Yova dho. Ke ngʉe udha na Yova dhó bblonga djo ndirigoti ke ngʉe kpakpa kʉ ná ngab’odha na nari kʉ, Yova si ndi tsotso ko ko nja ndi ve fø lo tso d’e. Yobu ungʉeri nari kʉ njati Yova kó ndi tsotso nzá ma fø saa na ró, ke si ndi gaga go si ná saa na. Gadha dhi ngab’odha ngʉe bbʉbbʉ kʉ ná lo Yobu dho. Njati gadha dhi ngab’odha é bbʉbbʉ kʉ ná lo ko dho ró, ko nzá ka ko liri dhe do ko nji nari liri ko bbá Yova dho ko tøni chi nari tso ro ri.

13. Yobu ró Shetani njingʉe ná lo nǎ ro ká ko ba ngbá somo?

¹³ Kodho maddi ringani ko chu Shetani njingʉe ná lo ndiri na ndi vi Yobu dhó ngab’odha dhonalo njʉ maddi ke adi rinji fø. Anja Shetani pongʉe ná i lo: “Ddikpa ke [nga Yobu kpali ri] ka ndi bbʉ ndidhó kʉ ná ritsi krʉ ndidzá shinga djotsina.” (Yob. 2:4, 5) Bbʉbbʉ dhé, Shetani pongʉeri ko nzá ji Yova Mungu ro ko thí nǎ ro krʉ ri ndirigoti ko ka ko tsatsa ke ro ndiro ko gø kodhó shinga d’e. Shetani pongʉeri ki, Mungu nzá jirie ko ro ri ndirigoti ke nanga nzá ka ndi jini ko nji ná bblo lo dho maddi ri. Ko chu ngbá lo ma Shetani adi ji ndi njí nari chu, ná føri dho ko nzɨ adi kedhó kali u ri.

14. Mbudha ká ka ndi dhǒ kodhó ngbá lo? Abbʉ loroji.

¹⁴ Mbudha ka ndi kó ko tsotso ko chu ko ká kʉ ngbà di ná ndrŭ ma nari. Yobu bangʉe ná mbudha kongʉe ke tsotso ndiro ke d’i ndidhó uzaifu utso ndirigoti ke thɨ ndidhó lo thika d’e. Ke jifunzangʉe nari kʉ ndidho riengani ndi é nyenyenga na bbo. (Yob. 42:3) Mbudha ka ndi liri ko maddi ko chu ko ká kʉ ngbà di ná ndrŭ ma nari. Nikolay ró dho kʉ ná le-djo, * le sʉngʉe prizo na nì mai kedhó afya ngʉe che ro, ke pori: “Prizo kʉ radiografi bbai, ri adi Mukristo dhó ruruni ná sifa dhǒ pʉlʉpʉlʉ.” Njati ko chu kodhó uzaifu ró, ko ka ko njí kpakpanga ko thɨ ri thika.

15. Ri ká ngani ko rrnga ie dho ndirigoti addudho?

¹⁵ Ringani ko di ngarr Yova dho, nga kodhó mbubai dho ri. Yobu ngʉ adi Yova rr li ndi li ndi dyu ro, Yova ngʉ loti ndi dho ná saa na. Mungu ngʉ loti Yobu na, ke pongʉeri ɨ: ‘Ni ká njarie madhó nganodha dhi kpakpanga ro  b’lo? Ma chu ni ró njini ná lo krʉ. Ni ká riddi nzá ma nja ni ró njini ná lo ri?’ Yobu ngʉngʉe fø logoti nyenyenga na ndirigoti bbo ndi nanga jini Yova dzá bblonga dho ro. Ke pongʉeri “ma bɨ ngʉ lo rr nì ni djo, kpadjo ma nja ni ma nyǒ na.” (Yob. 42:5) Fø lo Yobu pongʉe ná saa na, ke ngʉ di hu nǎ, ndi ndí ro lu kilonda kʉ krʉ ngalu ro ndirigoti ke ngʉ njedha ba ndidzá nzø cheni nari dho maddi. Nì mai ri kʉ føro, Yova dhongʉe jidha Yobu dho ndirigoti ke pongʉeri Yobu tso uni u ndi na.​—Yob. 42:7, 8.

16. Isaya 49:15, 16 ripo nari bbai, kpakpa lo lú ko da ná saa na ká ko ka ko b’o ngbá lo ronga ko djǒ nǎ?

¹⁶ Njʉ maddi, ndrŭ ka ndima dhu ko dhu ndirigoti ndrŭ ka ndima nja ko nga na mana kʉ ri. Kpa ka ndima mburi ndima sa kodhó sifa inga kodhó tengenezo dhó sifa “krʉ kʉ ná che kʉ ná lo ndima po” ko djo nari chulu. (Mt. 5:11) Yobu dhó lo nǎ ro ko chu nari kʉ, Yova urieri u ko ka ko tøni chi njonjo kʉ ná kpakpa lo lú ko da ná saa djo. Yova jirie ko ji ndirigoti ke nzɨ bba ndi djó li ndima dhó ngab’odha ná ndrŭ ro ri. (Azø Isaya 49:15, 16.) Nzɨ li ni thí Mungu dhó mbubai ti ná kali dhi lo djo! Turquie nǎ di ná le-djo James dhó familia ngʉ da li tso o ná kpakpa lo lú, ke pori: “Ko rangʉe ri famu nari kʉ, Mungu dzá ndrŭ djo le kali dhi lo rr nari ka ndi bʉ ko thí bʉ. Føri dho ko lingʉe ko thí Pidhinga dhi ngab’odha djo ndirigoti ko mangʉe kpakpa Yova dho ko njínji nari kana. Ri bbʉngʉe ná matokeo ngʉe ko b’ongʉe kodhó hwè ronga.” Yobu bbai ko adi ngarr Yova dho! Kodhó  mbubai dhó kali dhi lo nzá ka ndi sa kodhó ngab’odha ro ri.

17. Waebrania Sura 11 nǎ djó lo ndini ná kpetsi kpa ma, isɨ ndrŭ ma na dhó loroji nǎ ro ká ko ba ngbá somo?

¹⁷ Yobu kʉ Yova dzá njí dhi kpa kana chi tøngʉeni nga na do ro kpakpalo tso ró ná kpa kana ddike. Waebrania dho mutume Paulo ndingʉe ná barua nǎ, ke tingʉe lo bí kʉ ná nja ndrŭ djo ndirigoti ke nzingʉe kpa “bí kʉ ná Dimu dzá ndundu.” (Ebr. 12:1) Kpa krʉ dangʉe li tso o ná kpakpa lo lú; ro kpadhó maisha krʉ nǎ kpa tøngʉeni chi Yova dho. (Ebr. 11:36-40) Kpadhó ngatsovedha ndirigoti kpadhó kpakpa njí ká ngʉe pá? Ri nga kʉ fø ri! Nzá mai kpa njangʉe Mungu dhó tsodha kana nja ri njini nari ro, kpa rangʉe anzi dhé Yova djo ndima ndima dhó ngab’odha li nari na. Ndirigoti kpa chungʉeri chu nari kʉ Yova u ndima tso u nari dho, ndima si fø tsodha si njini nari njanja. (Ebr. 11:4, 5) Kpadhó loroji ka ndi bbʉ kpakpanga ko dho ndiro ko tøni kpakpa Yova djo ko kodhó ngab’odha li nari na d’e.

18. Ni ká vʉri ni njí ngbá lo? (Waebrania 11:6)

¹⁸ Njʉ ko di djó ná dz’ ra anzi che pli kʉ ná lo na. (2 Ti. 3:13) Shetani nzá bba Mungu dzá ndrŭ ndi mbu nari tso ro ri. Ko di ngaddi ko njí kʉ ná kpakpalo djo ró, ko ka ko njinjí Yova dho kpakpanga na, u ko uri ro “ko li kodhó ngab’odha shi di ná Mungu djó.” (1 Ti. 4:10) Anonga nari kʉ, Yobu dho Mungu bbʉngʉe ná ledha ridho nari kʉ, “Yova kʉ jidha na bbo ndirigoti zølo na.” (Yak. 5:11) Akotøni chi Yova dho, ɨ ko uri u ro ke si kʉ “ndima thí nǎ ro krʉ ndi ne” ná ndrŭ ronga lele.​—Azø Waebrania 11:6.