Peter Wadhams, oyo azali mokambi ya departema oyo etalelaka makambo ya mbu na Iniversite ya Cambridge (Grande-Bretagne) alobi ete “na eleko ya molunge, glasi ezali kosila mpenza koleka ndenge ezalaki eleki sikoyo mbula 30.” Na 2012, bamasuwa soki 50 elekaki na nzela oyo efungwami na nɔrdi-ɛsti mpo moi ya makasimakasi esalaki ete glasi enyangwa.

Minganga bakamwe komona ete miliki oyo ebimaka na mabɛlɛ ya mama ntango auti kobota sika ezalaka na bavitamini koleka 700! Minganga bazali kokoba kosala bolukiluki mpo na koyeba ndenge oyo bavitamini yango esalisaka nzoto ya mwana oyo abotami sika enikaka bilei mpe ezala makasi.

Bato ya siansi bayekolaki likambo moko oyo emonisi ete sofɛlɛ oyo azali na maladi ya miyoyo asalaka makambo malɛmbɛ koleka sofɛlɛ oyo alangwe masanga.

Na Afrika, bazali koboma bankóto ná bankóto ya banzoku mbula na mbula mpo na kozwa mpɛmbɛ ya nzoku. Bato mosusu balobi ete likambo ya boye “esalemá naino te liboso.” Mokolo moko, babomaki banzoku ebele na masasi oyo ezwaki yango na motó, emonani ete bato yango bazalaki likoló, na hélicoptère.

Na boumeli ya mbula 27 oyo euti koleka, biloko ya motuya oyo ezalaka na nse ya mai na esika babengi Grande Barrière de Corail etikali kaka ndambo. Bato ya siansi bapesi ntina misato: mipɛpɛ makasi, nyama moko mabe oyo ezalaka na banzubɛ (Acanthaster planci) ezali kosilisa yango, mpe moi makasi oyo ezali kobɛta na océan ezali kosilisa langi kitoko ya biloko yango.