Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 44

Kolesha bulunda ne bena Kristo nebe kumpala kua nshikidilu kulua

Kolesha bulunda ne bena Kristo nebe kumpala kua nshikidilu kulua

“Mulunda mulelela udi uleja dinanga mu bikondo bionso.”​—NSU. 17:17.

MUSAMBU WA 101 Tuenze mudimu popamue mu buobumue

KADIOSHA *

Netuikale dijinga ne balunda mu “dikenga dinene” (Tangila tshikoso 2) *

1-2. Bilondeshile 1 Petelo 4:7, 8, ntshinyi tshiatuambuluisha bua kupita bimpe ne ntatu?

BU MUTUKADI ku ndekelu menemene kua “matuku a ku nshikidilu,” tudi mua kutuilangana ne ntatu mikole. (2 Tim. 3:1) Tshilejilu, pakavuabu benze masungulangana mu ditunga kampanda dia ku ouest kua Afrike, bimvundu biakajuka mu ditunga adi. Bamue bana betu bakenza ngondo mipite pa isambombo kabayi mua kuendakana muvuabu basue, bualu bavua muaba uvua bimvundu abi bienzekela. Ntshinyi tshivua tshibambuluishe mu lutatu alu? Bamue bakanyemena ku mbanza ya bana betu bavua muaba uvua kawuyi bimvundu. Muanetu kampanda wakamba ne: “Bu mumvua ne balunda dîba adi, tuvua tukankamijangana, ne bualu ebu buvua bungenza disanka.”

2 Pakutuka “dikenga dinene,” nebituenze disanka bua kuikala ne balunda bimpe badi batunange. (Buak. 7:14) Ke bualu kayi kudia bulunda bukole kubangila ku mpindieu mbualu bua kuenza ne lukasa. (Bala 1 Petelo 4:7, 8.) Tshilejilu tshia Yelemiya tshidi mua kutulongesha malu a bungi. Balunda bende bavua bamuambuluishe bua kupanduka tshikondo tshikavua kabutu ka Yelushalema kalembelele. * Mmunyi mutudi mua kumuidikija?

TSHIDI TSHILEJILU TSHIA YELEMIYA TSHITULONGESHA

3. a) Ntshinyi tshivua mua kuenza bua Yelemiya aditole? b) Ntshinyi tshivua Yelemiya wambila mufundi wende Baluka? Ntshinyi tshiakenzeka pankatshi pabu?

3 Yelemiya wakenza bidimu 40 anyi kupita apu munkatshi mua bantu bavua kabayi ne lulamatu. Mu bantu abu muvua kabidi bena mutumba nende ne pamuapa bamue balela bende ba mu tshimenga tshimulelela tshia Anatota. (Yel. 11:21; 12:6) Kadi kavua uditola to. Uvua wambila Baluka mufundi wende wa kueyemena muvuaye udiumvua. Tudi bafike petu ku dimanya muvuaye udiumvua amu. (Yel. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) Pavua Baluka ufunda bualu buonso buvua buenzekele Yelemiya, bubidi buabu bavua benda banangangana ne banemekangana bikole.​—Yel. 20:1, 2; 26:7-11.

4. Mmudimu kayi uvua Yehowa mupeshe Yelemiya? Mmunyi muvuawu mukoleshe bulunda bua Yelemiya ne Baluka?

4 Yelemiya wakenza bidimu bia bungi udimuija bena Isalele ne dikima dionso ubambila tshikavua pa kufikila Yelushalema. (Yel. 25:3) Musangu mukuabu uvua Yehowa mukankamije bena Isalele bua bashintuluke, wakambila Yelemiya bua kuangata muvungu ne kufundamu malu ende avuaye ubadimuija. (Yel. 36:1-4) Bu muvua Yelemiya ne Baluka beleshangane diboko bua kufunda malu avua Nzambi mubambile aa, pamuapa munkatshi mua ngondo ya bungi, kakuyi mpata bavua bambilangana malu avua akolesha ditabuja diabu.

5. Ntshinyi tshivua Baluka muenze bua kuleja muvuaye mulunda muimpe wa Yelemiya?

5 Pakakumbana tshikondo tshia bantu kumanya bivua mu muvungu, Yelemiya uvua ne bua kueyemena mulunda wende Baluka bua kumanyisha mukenji uvuamu. (Yel. 36:5, 6) Baluka wakakumbaja mudimu wende ne dikima dionso nansha muvuawu ne njiwu. Anji elabi meji disanka divua Yelemiya mua kuikala mumvue pavua Baluka muye mu lubanza lua ntempelo ne muenze tshivuaye mumuambile! (Yel. 36:8-10) Bakokeshi ba mu Yuda bakumvua tshivua Baluka muenze, kumuambilabu bua ababadile muvungu au ne dîyi dikole. (Yel. 36:14, 15) Bakokeshi bakumvuangana bua kuambila mukalenge Yehoyakima tshivua Yelemiya muambe. Bakaleja muvuabu batabalele Baluka, kumuambilabu ne: “Ndaku, nusokome wewe ne Yelemiya, nuenze bua muntu nansha umue kamanyi muaba unudi to.” (Yel. 36:16-19) Au si uvua mubelu muimpe wa katshia!

6. Ntshinyi tshivua Yelemiya ne Baluka benze pavuabu babaluisha?

6 Mukalenge Yehoyakima wakumvua tshiji tshikole pavuaye mumvue bivua Yelemiya mufunde, kuoshaye muvungu au bua bungi bua tshiji ne kutumaye dîyi bua bakuate Yelemiya ne Baluka. Kadi Yelemiya kakatshina to. Wakangata muvungu mukuabu, kuwupeshaye Baluka ne kutuadijaye kumuambila mukenji wa kudi Yehowa; Baluka kufundaye “mêyi onso . . . avua mu muvungu uvua Yehoyakima mukalenge wa Yuda muoshe mu kapia.”​—Yel. 36:26-28, 32.

7. Ntshinyi tshivua mua kuikala tshienzeka pavua Yelemiya ne Baluka benza mudimu pamue?

7 Bantu badi batantamena lutatu kampanda pamue batu batamba kukolesha bulunda buabu. Tudi mua kuamba ne: pavua Yelemiya ne Baluka benza mudimu pamue bua kufundulula muvungu uvua Yehoyakima mukalenge mubi muoshe, yonso wa kudibu uvua wenda unanga ngikadilu ya muinende bikole. Tshilejilu tshia bena lulamatu babidi aba tshidi mua kutulongesha tshinyi?

DIUNZULULA KUDI BALUNDA BEBE

8. Ntshinyi tshidi mua kutupangisha bua kudia bulunda ne bakuabu? Bua tshinyi ki mbimpe tuele meji ne: katuakukumbana?

8 Bidi mua kutukolela bua kuambila bakuabu malu atudi nawu bualu muntu kampanda uvua mua kuikala mututape ku muoyo kale. (Nsu. 18:19, 24) Peshi tudi mua kumona ne: katuena ne dîba anyi tudiumvua mashika mashika bua kudia bulunda ne bakuabu. Kadi katuedi meji ne: katuakukumbana to. Tuetu basue bua bana betu batuambuluishe mu bikondo bia ntatu, tubange kudiunzulula kudibu kubangila ku mpindieu. Ebu ke bualu budi bukengela kuenza bua kulua mulunda mulelela.​—1 Pet. 1:22.

9. a) Ntshinyi tshivua Yezu wenza bua kuleja ne: uvua weyemena balunda bende? b) Mmunyi mudi kuyukila mudilekelele kukolesha bulunda buebe ne bakuabu? Fila tshilejilu.

9 Yezu uvua uyukila ne bayidi bende ubambila malu patoke bua kuleja ne: uvua ubeyemena. (Yone 15:15) Tudi tuleja mutudi tumuidikija patudi tuambila bakuabu malu adi atuenza disanka, adi atutonda, ne adi atutekesha mu mikolo. Padi muntu ukuambila bualu, teya ntema. Wewe muteye ntema udi mua kulua kumona ne: meji atuye wela, mutuye udiumvua, ne bipatshila bidiye nabi mbia buena biutu pebe nabi misangu ya bungi. Tuangate tshilejilu tshia muanetu kampanda wa bidimu 20 ne bia mu njila diende Cindy. Wakadia bulunda ne mpanda-njila kampanda uvua pende ne bidimu 60 ne bia mu njila diende Marie-Louise. Cindy ne Marie-Louise bavua bayisha mu Dinayi dionso mu dinda, bayukidilangana bua biena-bualu bishilashilangane badilekelele. Cindy udi wamba ne: “Ntu musue kuyukila ne balunda banyi bikole bualu bitu bingambuluisha bua kubamanya ne kubumvua bimpe menemene.” Bulunda butu bushema padi bantu bayukidilangana ne musangelu badilekelele. Anu bu Cindy, wewe mubange kuyukila ne bakuabu ne musangelu mudilekelele, bulunda buebe nabu budi pabu mua kushema.​—Nsu. 27:9.

IKALAYI NUENZA MUDIMU PAMUE

Balunda bimpe batu bayisha pamue (Tangila tshikoso 10)

10. Bilondeshile Nsumuinu 27:17, ntshinyi tshidi mua kuenzeka patudi tuenza mudimu ne bena kuitabuja netu?

10 Anu muvuabi bienzeke bua Yelemiya ne Baluka, patudi tuenza mudimu pamue ne bena kuitabuja netu ne tudimuenena mudibu ne ngikadilu mimpe, bidi bituambuluisha ne tudi tukolesha malanda etu nabu bikole. (Bala Nsumuinu 27:17.) Tshilejilu, panutu mu buambi ne muena Kristo nebe ne umona mudiye wakuila ditabuja diende ne dikima dionso anyi wakula ne dishindika dionso bua Yehowa ne bua malu adiye mulongolole, utu umvua bishi? Si udi mua kulua kumunanga kabidi bikole be!

11-12. Fila tshilejilu tshia mudi kuyisha kukolesha malanda.

11 Tuangate bilejilu bibidi bidi bileja mudi kuyisha pamue kukolesha malanda. Muanetu kampanda wa bakaji wa bidimu 23 diende Adeline wakalomba mulunda wende mukuabu diende Candice bua kuya kuyisha nende mu teritware uvua bantu kabayi batamba kuyisha. Udi wamba ne: “Tuvua basue kuyisha ne tshisumi tshia bungi ne kuikala ne disanka dia bungi dia kuya mu buambi. Tuvua tukeba tshivua mua kutukankamija bua tuenzele Yehowa mudimu bikole.” Mmunyi muvua dienza mudimu pamue dibambuluishe? Adeline udi wamba ne: “Ku ndekelu kua dituku dionso, tuvua tuambilangana mutuvua tudiumvua bua miyuki ituvua bayukile ne bantu, tuambilangana malu avua matulenge, ne mutuvua bamone muvua Yehowa utulombola mu buambi. Bivua bitusankisha bikole patuvua tuyukila mushindu eu ne bituambuluisha bua kumanyangana kabidi bimpe.”

12 Bana betu ba bakaji babidi bajike ba mu France Laïla ne Marianne bakaya mu Bangui, tshimenga tshikulu tshia ditunga dia République centrafricaine, bua kuyishamu mbingu itanu. Tshimenga atshi tshidi ne bantu batule bapuwe. Laïla udi uvuluka wamba ne: “Meme ne Marianne katuvua tumvuangana mu malu onso to, kadi bu mutuvua tuyukila bimpe ne banangangane ne muoyo mujima, bulunda buetu buakashema. Pamvua mmona muvua Marianne wibidilangana ne nsombelu bipepele, muvuaye munange bantu ba muaba au, ne tshisumi tshivuaye natshi mu buambi, ngakalua kumunemeka kabidi bikole.” Kabiena anu bikengela uye mu ditunga dikuabu bua wewe kushisha kupeta mabenesha aa to. Dîba dionso diudi uyisha mu teritware wa tshisumbu tshienu ne muena Kristo nebe, udi ne mpunga wa kumumanya bimpe ne kukolesha malanda ebe nende.

IKALA WIMANYINA PA MALU MIMPE NE UBUIKIDILANGANA

13. Ndutatu kayi lutudi mua kupeta patudi tuenza mudimu pamue ne balunda betu?

13 Imue misangu patutu tuenza mudimu pamue ne bena Kristo netu, tutu tufika ku dimanya ngikadilu yabu mimpe, tumanya kabidi bilema biabu. Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kubenga kuimanyina pa bilema biabu? Tupingane ku tshilejilu tshia Yelemiya. Ntshinyi tshivua tshimuambuluishe bua kumona malu mimpe a bakuabu ne kubabuikidila bilema?

14. Ntshinyi tshivua Yelemiya mufike ku dimanya bua Yehowa? Mmunyi muvuatshi tshimuambuluishe?

14 Yelemiya wakafunda mukanda udi ne dîna diende, ne pamuapa wakafunda kabidi wa 1 Bakalenge ne 2 Bakalenge. Kakuyi mpata mudimu wa difunda eu uvua mutambe kumuambuluisha bua kumanya mutu Yehowa ufuila bantu bapange bupuangane luse. Tshilejilu, wakamanya ne: pavua mukalenge Ahaba mulekele malu mabi, Yehowa wakabenga bua kubutula dîku diende dijima patshivuaye ne muoyo. (1 Bak. 21:27-29) Yelemiya wakamanya kabidi ne: Manashe uvua muenze yeye malu mabi a bungi kupita Ahaba bua kufiikisha Yehowa munda. Nansha nanku, Yehowa wakafuila Manashe luse bualu uvua munyingalale. (2 Bak. 21:16, 17; 2 Kul. 33:10-13) Malu aa adi aleja ne: Nzambi uvua uleja bantu lutulu ne ubafuila luse. Yelemiya wakidikija Nzambi, kulejaye pende balunda bende lutulu ne kubafuilaye luse.​—Mis. 103:8, 9.

15. Mmunyi muvua Yelemiya muidikije lutulu lua Yehowa pavua Baluka mubuele mu ditanaji?

15 Mona tshivua Yelemiya muenze pavua Baluka muanji kubuela mu ditanaji pavuaye wenza mudimu uvuabu bamupeshe. Pamutu pa kukosaye nende bulunda diakamue, wakamuambila mukenji muimpe wa kudi Nzambi kayi udia tshibanga, bua kumuambuluisha. (Yel. 45:1-5) Bualu ebu budi mua kutulongesha tshinyi?

Balunda bimpe babuikidilangana ne muoyo umue (Tangila tshikoso 16)

16. Anu mudi Nsumuinu 17:9 uleja, tudi ne bua kuenza tshinyi bua kulama bulunda butudi badie ne bakuabu?

16 Mu kuamba kuimpe, katuena mua kukeba bua bana betu balue bapuangane to. Ke bualu kayi, dîba ditudi anu tudia nabu bulunda, bidi bikengela tuditatshishe bikole bua kubulama. Balunda betu bobu benza bilema, tudi mua kubapesha mibelu mimpe ya mu Dîyi dia Nzambi katuyi tudia tshibanga. (Mis. 141:5) Bobu batuenzele bibi, mbimpe tubafuile luse. Dîba ditudi anu tubabuikidila, tudi ne bua kuepuka tshilele tshia kulua kubabaluluila bubi abu. (Bala Nsumuinu 17:9.) Mu bikondo bia malu makole bitudi ebi, mbimpe tuimanyine pa ngikadilu mimpe ya bena Kristo netu pamutu pa kuimanyina pa bilema biabu. Tuetu tuenza nunku netukoleshe malanda etu nabu. Bidi bikengela tuenze nanku mpindieu bualu mu dikenga dinene netuikale dijinga ne balunda ba pa muoyo.

IKALA UBALEJA DINANGA DIA LULAMATU

17. Mmunyi muvua Yelemiya muleje muvuaye mulunda wa kutekela muoyo nansha dia bualu butonde?

17 Muprofete Yelemiya uvua wenza malu avua aleja muvuaye mulunda wa kutekela muoyo nansha dia bualu butonde. Tshilejilu, pakavua Ebede-meleke uvua wenza mudimu mu lubanza lua mukalenge mupandishe Yelemiya bua kafuidi mu tshina tshia bitotshi, wakatshina ne: bakokeshi bavua mua kulua kumuenzela yeye muine bibi. Pakamanya Yelemiya bualu abu, kakashala mupuwa wela meji ne: mulunda wende au neapete mushindu wa kunanukila mu lutatu alu yeye nkayende to. Nansha muvua Yelemiya mu buloko, wakenza muende muonso bua kuambila mulunda wende Ebede-meleke mulayi wa kudi Yehowa uvua ukolesha.​—Yelemiya 38:7-13; 39:15-18.

Balunda bimpe bambuluisha bena Kristo nabu badi dijinga ne tshintu (Tangila tshikoso 18)

18. Bilondeshile Nsumuinu 17:17, ntshinyi tshitudi mua kuenza padi muena Kristo netu mu lutatu?

18 Lelu bena Kristo netu badi bapetangana ne ntatu ya mishindu ne mishindu. Tshilejilu, bana betu ba bungi badi bakenga bua bikumina anyi bua ntatu mikuabu mikebesha kudi bantu. Padi malu aa enzeka, bamue ba kutudi badi mua kuakidila balunda betu aba ku mabu. Bakuabu bobu badi mua kubambuluisha ne bintu. Kadi tuetu bonso tudi mua kulomba Yehowa bua ambuluishe bana betu abu. Tuetu bumvue ne: muena Kristo netu kampanda mmutekete mu mikolo, tudi mua kupanga tshia kuamba anyi tshia kuenza. Kadi tuetu bonso tudi mua kumuambuluisha mu mushindu kampanda anyi kansanga. Tshilejilu, tudi mua kukeba dîba dia kuya kusombesha muanetu au. Tudi mua kumuteleja bimpe ne ntema yonso padiye wakula. Tudi kabidi mua kumuambila mvese utu ukoleshangana ututu banange bikole. (Yesh. 50:4) Tshidi ne mushinga wa bungi nkuikala pabuipi bua kuambuluisha balunda bebe padibu nebe dijinga.​—Bala Nsumuinu 17:17.

19. Mmunyi muikala bulunda bukole butudi tudia mpindieu mua kutuambuluisha mu matuku alua?

19 Tudi ne bua kudisuika bua kudia bulunda bukole ne bena Kristo netu mpindieu ne kubulama. Bua tshinyi? Bualu baluishi betu nebambe malu a mashimi ne biambamba bua kutupandulula. Nebenze bua katuikadi tueyemenangana ne tuambuluishangana to. Kadi nebele bua tshiombe musabu. Kabakukumbana bua kutupangisha bua kunangangana to. Kakuena tshintu nansha tshimue tshienzabu tshiakosa bulunda butukadi badie to. Mu bulelela, bulunda butukadi badie kabuakushikila ku nshikidilu wa ndongoluelu wa malu eu to, kadi nebushale kashidi!

MUSAMBU WA 24 Luayi ku mukuna wa Yehowa

^ tshik. 5 Bu mukadi nshikidilu usemena pabuipi, bidi bikengela tuetu bonso kukolesha bulunda buetu ne bena Kristo netu. Mu tshiena-bualu etshi, netumone tshidi tshilejilu tshia Yelemiya mua kutulongesha. Netumone kabidi ne: kudia bulunda bukole lelu nekutuambuluishe mu ntatu.

^ tshik. 2 Malu adi mu mukanda wa Yelemiya ki mmafunda malondangane muvuawu menzeke to.

^ tshik. 57 DIUMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: Tshimfuanyi etshi tshidi tshileja tshidi mua kuenzeka mu “dikenga dinene.” Ndambu wa bana betu badisangishile mu tshisasa tshia nzubu basokomenamu. Bu mudibu balunda, badi bakoleshangana mu tshikondo tshia ntatu. Bimfuanyi bisatu bidi bilonda bidi bileja ne: Bana betu bamue bamue abu bakavua badie bulunda bukole kumpala kua dikenga dinene kutuadija.