Bantu batu kabayi bakumbana kumvua mupuya wa manananshi batu batata bikole. Misangu ya bungi bitu bibakolele bua kuepuka mupuya wa manananshi padibu batuilangana ne bantu bakuabu ku dituku ne ku dituku. Kadi, bamue mbebeje bua kumanya ni kudi mushindu wa kulomba bana betu bua kubenga kudiela manananshi anyi bintu bikuabu bia mupuya padibu baya mu bisangilu bietu, mu mpuilu ne mu mpungilu.

Bushuwa, kakuena muena Kristo nansha umue udi mua kujinga bua kupangisha muntu mukuabu bua kubuelaye mu bisangilu bietu to. Tuetu bonso tutu dijinga ne dikankamija ditutu tupeta mu bisangilu bietu. (Eb. 10:24, 25) Nunku, muntu udi utata bikole padiye umvua mupuya wa manananshi, bimupangisha bua kubuela mu bisangilu udi mua kuleja bakulu lutatu luende. Nansha mudi Bible kayi muleje bualu ebu anyi mudibi kabiyi biakanyine bua kuela mikenji bua didiela manananshi dia aba badi babuela mu bisangilu, bakulu badi mua kuleja bena mu tshisumbu amue malu adi mua kubambuluisha bua kumanyabu ntatu idi bakuabu bapeta bua tshilumbu etshi. Bilondeshile nsombelu, bakulu badi mua kuangata dipangadika dia kuakula malu akadibu bapatule mu mikanda yetu bua tshilumbu etshi mu Tshisangilu tshia mudimu mu majinga a tshisumbu anyi badi mua kuenza dimanyisha bua bualu ebu ne bukalanga buonso. * Kadi, bakulu kabena ne bua kuikala benza dimanyisha dia mushindu eu misangu yonso to. Mu bisangilu bietu mutu mubuela bantu bapiabapia badi banyisha bulelela ne benyi badi kabayi bamanye tshilumbu etshi, nunku tudi basue bua bantu ba mushindu eu badiumvue bimpe. Katuena basue bua muntu nansha umue adiumvue bibi bua ndambu wa manananshi adiye mudiele to.

Tshisumbu tshidi ne tshilumbu etshi ne bikalaku mushindu, kasumbu ka bakulu kadi mua kulongolola bua bana betu badi basama padibu bumvua mupuya wa manananshi basombe mu tshibambalu tshikuabu tshia mu Nzubu wa Bukalenge. Tshilejilu, kudi mua kuikala tshibambalu tshikuabu tshidi ne biamu bia mêyi mudibu mua kusomba ne kulonda bisangilu bimpe. Bikalaku kakuyi mushindu wa kujikija tshilumbu etshi ne bamue bikala anu batata bikole, tshisumbu tshidi mua kulongolola bua kukuatshila bana betu aba bisangilu mu biamu peshi kubatekela telefone ku nzubu bua kulondabu bisangilu anu bu mutubu benza ne bana betu bakuabu badi kabayi ne mushindu wa kuya mu bisangilu.

Mu bidimu bishale ebi, Mudimu wetu wa Bukalenge wa mu Anglais uvua mulombe bana betu bua kuangatabu bualu ebu ne mushinga mukole padibu babuela mu mpungilu ya rejon. Bu mudibi ne: mpungilu ya bungi itu yenzekela miaba idibu bibake idi ne biamu bidi biela kapepe, bavua balombe bana betu bua kukepesha didiela dia manananshi a mupuya mukole miaba eyi. Bavua balombe kabidi bana betu bua kuangata bualu ebu ne mushinga nangananga mu mpungilu ya rejon, bualu kakuena mushindu wa kulongoluela bana betu badi batata muaba udi mipuya ya manananshi kayiyi mua kumvuika to. Kadi, dijinga dietu kadivua dia ne: bualu ebu bulue mukenji bua bisangilu bia tshisumbu to, ne katuena ne bua kubuangata bu mukenji to.

Bu mutudi mu bulongolodi ebu bubi, tuetu bonso tudi tutata bua bipeta bibi bia dipanga bupuangane ditudi bapiane. Tudi ne dianyisha dia bungi bua bionso bidi bantu bakuabu benza bua kutupepejila lutatu luetu. Bidi mua kulomba bamue bana betu bua kulekela kudiela bintu bia mupuya anu bua kuambuluisha muntu yonso udi ubuela mu bisangilu bia bena Kristo bua adiumvue bimpe. Kadi, dinanga ke didi mua kutusaka bua kuenza nanku.

Babadi ba Bible mbamanye Ponsio Pilato bua muvuaye muitabe bua bakengeshe Yezu ne bamushipe. (Mat. 27:1, 2, 24-26) Kadi, dîna diende didi kabidi misangu ya bungi mu miyuki ivua bantu ba tshikondo tshiende bafunde. Bilondeshile diksionere kampanda dia malu a mu Bible, malu adibu bafunde bua bualu buende “nga bungi ne mbaafunde too ne mu katoba kupita mudibu bafunde bua nguvena kayi yonso wa mu Yuda.”​—The Anchor Bible Dictionary.

Dîna dia Pilato didi misangu ya bungi mu mikanda idibu bafunde kudi Josèphe, mumanyi wa malu a kale muena Yuda uvua muakule bua malu asatu avua menzeke adi aleja ntatu ivua Pilato mupete pavuaye nguvena mu Yuda. Philon mumanyi mukuabu wa malu a kale muena Yuda wakakula pende bua bualu buinayi. Tacite mufundi muena Lomo uvua mufunde miyuki ya bamfumu ba mu Lomo wakajadika ne: Ponsio Pilato uvua mutume dîyi bua bashipe Yezu mu tshikondo tshivua Tibeliyo ukokesha.

Mu 1961, bakebuludi ba bintu bia kale bia mu nzubu ya malu a manaya ya mu Lomo wa kale mu Kaisaliya, mu Isalele, bakangula tshipesa tshia dibue dikavuabu benze nadi mudimu dikale ne dîna dia Pilato difunda bimpe mu Latin. Mifundu (eyi) ki nyonso to, kadi badi bela meji ne: mêyi a ntuadijilu avua mua kuikala ne: “Kudi banzambi ba kunemekibua, nzubu (eu) udi ne dîna ne: Tiberiéum, ke uvua Ponsio Pilato, mulombodi wa Yuda muibake.” Nzubu udibu bakuila eu, uvua mua kuikala ntempelo uvuabu bibakile Tibeliyo mukalenge wa bena Lomo.

Mu tshiena-bualu tshia “Nkonko ya babadi” tshia mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15/7/2002, bavua baleje ne: muanetu wa bakaji udi ne bua kubuikila ku mutu padiye ulombola dilonga dia Bible muikale ne muanetu wa balume mutambule anyi kayi mutambule. Dikonkonona dia bualu ebu tshiakabidi didi ditusaka bua kuakaja lungenyi kampanda mu bualu ebu.

Bikala muanetu wa bakaji ulombola dilonga dia Bible dikadi dishindame muikale ne muanetu wa balume ukadi mutambule, muanetu wa bakaji eu udi ne bua kubuikila ku mutu. Padiye wenza nunku udi uleja kanemu bua ndongoluelu wa Yehowa wa bumfumu mu tshisumbu tshia bena Kristo bualu udi wenza mudimu uvua muanetu wa balume mua kuenza. (1 Kol. 11:5, 6, 10) Anyi udi mua kulomba muanetu wa balume bua kulombola dilonga edi bikalaye mukumbane bua kuenza nunku.

Ku lukuabu luseke, bikala muanetu wa bakaji ulombola dilonga dia Bible dikadi dishindame muikale ne mumanyishi udi kayi muanji kutambula udi kayi bayende, bilondeshile Bible kena muenzejibue bua kubuikila ku mutu to. Kadi kondo ka muoyo ka bamue bana betu ba bakaji kadi mua kubasaka bua kudibuikila ku mutu nansha mu nsombelu ya mushindu eu.