Elõñ rej tõmak bwe el̦aññe em̦m̦an m̦wilier, renaaj lo juon ilju im jekl̦aj eaenõm̦m̦an im ejokwane. Rej kate er ñan jel̦ã kwal̦o̦k kautiej, kal̦apl̦o̦k aer jel̦ã m̦anit, jel̦ã ijo kun̦aaer, im dãpij juon bõklõkõt em̦m̦an. Juon kõrã in Vietnam etan Linh ej ba, “Eto aõ tõmak bwe el̦aññe ij kwal̦o̦k m̦ool im em̦ool bũruõ ilo men ko ij kõm̦m̦ani, inaaj bõk jeraam̦m̦an ko.”

Jet rej kate er ñan kõm̦m̦an em̦m̦an kõn wõt men ko rej tõmaki ikijjeen kabuñ ko aer. Juon em̦m̦aan etan Hsu-Yun, me ej jokwe ilo Taiwan, ej ba, “Kar katakin eõ bwe jerbal ko an juon armej ke ej mour wõt renaaj kaalikkar el̦aññe enaaj m̦õn̦õn̦õ ñan indeeo ke ak eñtaan ãlikin an mej.”

Em̦ool bwe ñe jej kõm̦m̦an em̦m̦an ñan ro jet, jenaaj bõk elõñ tokjãn ko. Bõtab elõñ ro me rej kate er ñan kõm̦m̦an em̦m̦an ñan ro jet rej lo bwe ejjab aolep iien men in enaaj tõll̦o̦k er ñan men eo rar kõtmãne bwe enaaj wal̦o̦k. Juon kõrã etan Shiu Ping, me ej jokwe ilo Hong Kong, ej ba, “Iar katak im make lo bwe ro me rej kõm̦m̦an em̦m̦an ejjab aolep iien rej bõk jeraam̦m̦an ko. Iar kate eõ joñan wõt aõ maroñ ñan lale baam̦le eo aõ im kõm̦m̦an em̦m̦an. Ak ear nana mourin m̦are eo aõ im l̦eo ippa ear ilo̦k jãn ña im l̦adik eo nejũ.”

Elõñ rar lo bwe ejjab aolep iien kabuñ ko rar kõm̦m̦an bwe armej ro ren em̦m̦anl̦o̦k. Juon kõrã me ej jokwe ilo Jepaan etan Etsuko ej ba, “Iar bõk kun̦aõ ilo juon doulul in kabuñ im iar erom juon eo ej loloodjake m̦akũtkũt ko an jo̦dikdik ro. Iar bwilõñ ke iar lo an jet ilo kabuñ eo aõ kõm̦m̦ani m̦anit ko rettoon, jiãe kõn utiej im maroñ, im jab m̦ool ilo aer kõjerbal jããn.”

Jet me el̦ap aer kijejeto ilo kabuñ ko aer rar bũrom̦õj ke rar jab lo jeraam̦m̦an jãn men ko rem̦m̦an rar kõm̦m̦ani. Eñin eñjake eo juon kõrã jãn Vietnam etan Van ear bõke. Ej ba, “Aolep raan iar ebbõkl̦o̦k leen wõjke ko, wũt ko, im m̦õñã ko im ajil̦o̦k ilo lokatok ko an ro nukũ me rar mej ilo iien ko etto, im iar kõjatdikdik bwe inaaj m̦õn̦õn̦õ kõn jeraam̦m̦an ko ilju im jekl̦aj. Meñe elõñ men ko rem̦m̦an iar kõm̦m̦ani im iar kõm̦m̦ani m̦anit ko an kabuñ eo aõ ium̦win elõñ iiõ, ak l̦eo ippa ear oktak im lukkuun nañinmej. Innem, ke ledik eo nejũ ear jikuul̦ ilo bar juon aelõñ, ear mej ak elukkuun kar dik wõt.”

El̦aññe ejabwe ñan an juon armej baj mour ãinwõt juon eo em̦m̦an bwe en maroñ lo juon ilju im jekl̦aj eo eaenõm̦m̦an im ejokwane, ta ko jet ej aikuj in kõm̦m̦ani? Ñan uwaake kajjitõk in, jej aikuji juon kein jipañ me jemaroñ lõke—juon jikin bõk mel̦el̦e ko ñan uwaaki kajjitõk ko ad im ñan kwal̦o̦k ial̦ eo ñan lo juon ilju im jekl̦aj eo eaenõm̦m̦an im ejokwane. Ia eo jemaroñ lo kain kein jipañ rot in ie?