Ir al contenido

TLEN KINPALEUIS MOCHAMPOYOUAJ | TETAJMEJ

¿Kenke konemej moneki tlapouasej? | Tlaxeloli 2: ¿Ipan tablet o ipan amatl?

¿Kenke konemej moneki tlapouasej? | Tlaxeloli 2: ¿Ipan tablet o ipan amatl?

 ¿Ipan tlake kinpaktia tlapouasej mokoneuaj: ipan se amatl, ipan se tablet o celular?

 Miakej konemej uan telpokamej kinpaktia tlapouasej ipan se tablet o ipan se celular. Se psicólogo katli itoka Jean Twenge, kiijtoua: “Ipan ni tonali tlauel momajtokej kitekiuiaj tablet o celular uan tlaj kinekij kiitasej seyok tlamantli san monekis kitsonpechilisej uan nima mopatlas, yeka se amochtli uelis kinkuesiuilis”. a

 Kema titlapouas ipan se tablet o ipan se celular uelis mitspaleuis. John, se telpokatl katli kipia 20 xiuitl, kiijtoua: “Kampa nimomachtiyaya tijpouayayaj amochtli ipan tablet o ipan se celular. Uan kampa kiijtoua xijtemo, tlauel nechpaleuiyaya pampa nimantsi nijpantiyaya se tlamachtili tlen nijtemouayaya”.

 Maseualmej katli tlapouaj ipan se tablet o ipan se celular uelij kiitaj se keski tlamantli tlen tlauel kinpaleuia. Se neskayotl, tlaj kinekij kimatisej tlake kiijtosneki se tlajtoli, san moneki kitsonpechilisej ipan nopa tlajtoli, kitlalisej ma kakisti se tlamantli, kiitasej se video o kitemosej seyok tlamachtili. Uajka, ¿techpaleuia titlapouasej ipan se tablet o ipan se celular uan amo ipan amatl?

 Kema momachtiaj, se keskij maseualmej kinpaktia kichiuasej ika amatl. ¿Kenke kiampa kichiuaj? Ma tikitakaj.

  •   Techpaleuia ma timosentlalikaj ipan tlen tijpouaj. Se telpokatl katli itoka Nathan, kiijtoua: “Kema nitlapoua ipan se tablet o ipan se celular, kemantika asi correos, o sekinok tlamantli uan nopa kichiua ayokmo ma nimosentlali ipan tlen nijpojtok”.

     Nojkia kiampa kipano Karen, katli kipia 20 xiuitl. Ya kiijtoua: “Kema nitlapoua ipan notablet o ipan celular, amo ueli nimosentlalia ipan tlen nijpoua. Kemantika nijtlapoua se aplicación katli amo moneki o nijneki nimauiltis”.

     Texto tlen mitspaleuis: “Amo san ximotonalpolokaj” (Colosenses 4:5).

     Ximoiljui ni: ¿Mosentlalia mokone kema tlapoua o momachtia ipan se tablet o ipan se celular? Tlaj amo, ¿kenijkatsa uelis tijpaleuis ma kikuamachilijtia tlen kipoua?

     Uelis tijchiuas ni: Xikiljui mokone tlaj san mauiltia ika tablet o celular, amo nimantsi kitlamichiuas itarea. Uan teipa amo kipias tonali kichiuas sekinok tlamantli tlen kipaktia.

  •   Techpaleuia ma tijkuamachilikaj: Nopa amochtli Be the Parent, Please (Xieli se kuali tetaj), kiijtoua: “Miakej ixtlamatinij kiijtouaj maseualmej katli tlapouaj ipan amatl, kikuamachiliaj tlen kipouaj uan amo kej kema tlapouaj ipan tablet o ipan celular”.

     Kiampa pano pampa kema maseualmej tlapouaj ipan se tablet o ipan se celular, san kipouaj nopa tlamachtili uan amo moyoliljuiaj ipan tlen kipouaj. Nopa tlajkuilojketl Nicholas Carr, kiijtoua kema titlapouaj ipan internet “san tijnekij tijpouasej uan tikitasej miak tlamachtili maske amo tijkuamachiliaj”. b

     Uan maske kena techpaleuia kema isiui titlapouaj, Nicholas Carr kiijtoua “ipan ni tonali timomajtiauij kiampa titlapouasej”. Uan mokone nojkia uelis momatis kiampa tlapouas maske amo kikuamachilis tlen kipoua.

     Texto tlen mitspaleuis: “Tlen más ipati ipan moyolis elis para tijtemos [...] tlamachiltilistli ika nochi tlamantli tlen tijchiuas” (Proverbios 4:7).

     Ximoiljui ni: Maske mokone tlapouas ipan amatl, tablet o celular, ¿tlake uelis tijchiuas uan kiampa tijmachtis mokone ma kitemo sekinok tlamachtili?

     Uelis tijchiuas ni: Xikita kej kinamiki. Mokone amo san moneki tlapouas ipan amatl, tablet o celular, pampa ni ome tlamantli kipaleuis. Uan se keski tlamantli tlen kiualika se tablet, uelis kipaleuis nojua kuali kikuamachilis se keski tlamantli tlen kipoua. Yeka, kema tikiniljuis mokoneuaj ma tlapouakaj, xikiniljui kenijkatsa uelis kinpaleuis kema tlapouasej ipan amatl o ipan tablet. Uan xikilnamiki mokoneuaj amo elij sanse.

  •   Techpaleuia ma tikilnamikikaj tlen tijpouaj: Nopa pilamochtsi Scientific American, Ferris Jabr kiijtok amo eli sanse kema titlapouas ipan amatl o ipan se tablet, pampa kema titlapouas ipan se tablet “kichiuas ma siaui totlalnamikilis uan nojkia kichiuas ouij ma tikilnamikikaj tlen tijpojkej”.

     Kema tijpouaj se amochtli ipan amatl tlauel techpaleuia ipan totlalnamikilis, pampa kichiua ma tikilnamikikaj tlen tikitakej uan kanke eltoya tlen timomachtijkej. Eli sanse kej kema tijtlaliaj se tlamantli kampa tijkauaj titlapouaj uan teipa sampa tijpouaj kampa tijkajkej.

     Se keskij ixtlamatinij kiijtouaj kema se akajya kipoua se amochtli ipan amatl, amo nima kiilkaua tlen kipoua. Ixtlamatinij kiijtouaj kema titlapouaj ipan amatl, totlalnamikilis amo ouij kiyekoua se tlamachtili uan tikilnamikij.

     Texto tlen mitspaleuis: “Xijtlakakili ni tlalnamijkatlajtoli, axkema xikinilkaua” (Proverbios 3:21).

     Ximoiljui ni: ¿Ouij kimati mokone kikuamachilis uan kiilnamikis tlen momachtia o tlen kipoua? ¿Kenijkatsa uelis tijpaleuis mokone kuali ma momachti? ¿Timoiljuia kipaleuis tlaj momachtis ipan amatl?

     Uelis tijchiuas ni: Amo san ximoiljui tlake kipaktia kipouas mokone, xikita tlake kipaleuis kuali ma momachti. Pampa sekij maseualmej moiljuiaj uelij kuali kikuamachiliaj kema tlapouaj ipan tablet o ipan celular.

a Nopa amochtli iGen.

b Tlen amochtli Superficiales, kitlajtolkuepki Pedro Cifuentes.