Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

ISIHLOKO ESISEKUQALISENI

Nciphisa Ukuhlaselwa Yimikhuhlane

Nciphisa Ukuhlaselwa Yimikhuhlane

Nsukuzonke umzimba wakho ulwisana lezitha ezingabonakaliyo njalo eziyingozi. Kulamanye amagciwane angahlasela umzimba wakho akugulise. * Izikhathi ezinengi ngeke ukwazi ukuthi uke wahlaselwa ngoba amasotsha omzimba wakho ahle awaxotshele khatshana loba awabulale amagciwane la kungakakhanyi ukuthi abesekuhlasele. Kodwa ngezinye izikhathi amagciwane la ayawakhulela amasotsha omzimba. Nxa sekunjalo kuyabe sekumele unathe imithi ukuze uqinise amasotsha omzimba wakho.

Kwadlula izinkulungwane zeminyaka abantu bengazi lutho ngezingozi ezibangelwa ngamagciwane. Kwathi ngeminyaka yabo-1800 abesayensi bakunanzelela ukuthi imikhuhlane ibangelwa ngamagciwane, lokhu kwenza abantu badinga izindlela zokuzivikela. Kusukela lapho abahlolisisa ngezokwelapha sebalwisa njalo bazama ukunciphisa eminye imikhuhlane eyingozi egoqela i-smallpox le-polio. Kodwa sekuleminye esiphinde yaba luhlupho njenge-yellow fever le-dengue. Kubangelwa kuyini khonokho? Nanku okunye kwakhona:

  • Minyaka yonke izigidi zabantu ziyavakatsha zibhode umhlaba okwenza ukuthi zithwale amagciwane abangela imikhuhlane. Elinye ibhuku elikhuluma ngemikhuhlane ethelelwanayo lithi: “phose yonke imikhuhlane eyingozi ethelelwanayo” ingamemethekiswa ngabantu abavakatshela kwamanye amazwe.

  • Amanye amagciwane kasawezwa amaphilisi. Inhlanganiso ekhangela ngezempilakahle okuthiwa yi-World Health Organization ithi: “Umhlaba usulengela esikhathini lapho imikhuhlane eyabe ingaselapheki khona, ngitsho lemikhuhlane ejayelekileyo . . . iyabe isibulala.”

  • Iziphithiphithi emphakathini kanye lobuyanga kwenza ohulumende behluleke ukunqanda ukumemetheka kwemikhuhlane.

  • Abantu abanengi abakwazi okumele bakwenze ukuze bazivikele emikhuhlaneni.

Lanxa kunjalo, kunengi ongakwenza ukuze uzivikele lemuli yakho. Isihloko esilandelayo sizakhuluma ngezinto ezilula ukuzenza okokuthi lanxa uhlala elizweni elisathuthuka ungenelisa ukuzenza ukuze uzivikele emikhuhlaneni

^ ndima 3 Ayisiwo wonke amagciwane abangela imikhuhlane. Izihloko lezi zikhuluma ngalawo angaba yingozi kithi njalo abangele imikhuhlane.