Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

Indalo Iveza uNkulunkulu Ophilayo

Indalo Iveza uNkulunkulu Ophilayo

‘Ufanele, Nkosi yethu loNkulunkulu wethu, ukwamukela udumo ngoba wena wadala izinto zonke.’​—ISAM. 4:11.

1. Kuyini okumele sikwenze ukuze sibe leqiniso lokuthi ukholo lwethu luhlala luqinile?

 ABANENGI bathi bakholwa izinto abenelisa ukuzibona ngamehlo kuphela. Singabanceda njani abantu laba ukuthi babe lokholo kuJehova, njengoba iBhayibhili lisithi “kakho osewake wambona uNkulunkulu”? (Joh. 1:18) Kanti njalo lathi singaba njani leqiniso lokuthi lolwethu ukholo kuJehova ‘uNkulunkulu ongabonakaliyo’ luhlala luqinile? (Kol. 1:15) Inyathelo lokuqala yikwazi izimfundiso ezenza iqiniso ngoJehova lingakhanyi. Sibe sesisebenzisa iBhayibhili ngobuciko ukuze silahlele khatshana yonke imibono engelangqondo ‘emelana lokumazi uNkulunkulu.’​—2 Khor. 10:4, 5.

2, 3. Yiziphi izimfundiso ezimbili ezivalela abantu ukuthi balazi iqiniso mayelana loNkulunkulu?

2 Enye imfundiso yamanga esimemethekile njalo yavalela abantu abanengi ukuthi balazi iqiniso mayelana loNkulunkulu, yimfundiso yokuzenzakalela kwemvelo. Umbono lo ovela ebantwini uphikisana leBhayibhili njalo wenza abantu bangabi lethemba. Mdabuko wayo imfundiso yokuzenzakalela kwemvelo ichaza ukuthi ukuphila kwaphongubakhona kungahlelwanga; okungatsho ukuthi ukuphila kwabantu akulanjongo.

3 Okunye yikuthi abantu bezinye izinkolo bafundisa ukuthi indalo yonke, kugoqela lomhlaba kanye lezinto eziphilayo ezikuwo kuleminyaka eyizinkulungwane ezilutshwana nje. Labo abafundisa imfundiso le bangabe belihlonipha iBhayibhili, kodwa baqina ngelokuthi uNkulunkulu wadala izinto zonke ngamalanga ayisithupha alamahola angu-24 eminyakeni eyizinkulungwane ezilutshwana eyadlulayo. Baphikisana lobufakazi besayensi obuliqiniso obungahambelani lombono wabo. Ngenxa yalokhu, imfundiso le engamanga ilulaza iBhayibhili uqobo ilenze lizwakale lingelangqondo njalo lingaqondanga. Abantu abakhuthaza imibono le basikhumbuza ngabanye abaphila ekhulwini lokuqala ababetshiseka kuNkulunkulu kodwa ukutshiseka kwabo ‘kungagxilanga ekwazini.’ (Rom. 10:2) Singalisebenzisa njani iLizwi likaNkulunkulu ukuze sigenqule “izinqaba” zezimfundiso zokuzenzakalela kwemvelo kanye lezinye izimfundiso zamanga? Lokhu singakwenza kuphela nxa munye ngamunye wethu angasebenza gadalala ukuze athole ulwazi oluqondileyo mayelana lalokho iBhayibhili elikufundisayo.

ISISEKELO SOKHOLO YIBUFAKAZI LEMICABANGO ELENGQONDO

4. Ukholo lwethu kumele lusekelwe ngaphi?

4 IBhayibhili lisifundisa ukuthi siqoqe ulwazi. (Zaga. 10:14) UJehova ufuna isisekelo sokholo lwethu sibe yibufakazi lemicabango elengqondo hatshi amafilosofi abantu kumbe imikhuba yamasonto. (Bala uHebheru 11:1.) Ukuze sibe lokholo oluqinileyo kuNkulunkulu, okwakuqala kumele singathandabuzi ukuthi uJehova ukhona. (Bala uHebheru 11:6.) Ukungathandabuzi lokhu akuphongukwenzakala ngezifiso nje kodwa ngokuhlolisisa iqiniso langokusebenzisa “amandla okucabanga.”​—Rom. 12:1NW.

5. Yisiphi esinye isizatho esingenza singathandabuzi ukuthi uNkulunkulu ukhona?

5 Umphostoli uPhawuli usinika esinye isizatho sokuthi kungani kungamelanga sithandabuze ukuthi uNkulunkulu ukhona, lanxa singeke simbone. Ekhuluma ngoJehova, uPhawuli wabhala ukuthi: “Kusukela ekudalweni komhlaba isimo sikaNkulunkulu esingabonakaliyo​—⁠amandla akhe angapheliyo kanye lobuNkulunkulu bakhe​—sekubonakele ngokusobala, kuzwisiseka ngokwenziweyo.” (Rom. 1:20) Nxa umuntu ethandabuza ukubakhona kukaNkulunkulu, ungamtshengisa njani ukuthi amazwi kaPhawuli aphefumulelweyo aliqiniso? Kungakunceda ukuhlola obunye ubufakazi obulandelayo obutholakala endalweni obuveza amandla oMdali wethu kanye lenhlakanipho yakhe.

AMANDLA KANKULUNKULU AYAKHANYA KOKUDALIWEYO

6, 7. Amandla kaJehova akhanya njani ezintweni ezimbili ezisivikelayo?

6 Amandla kaJehova ayakhanya ezintweni ezimbili ezenza sihlale sivikelwe, amandla omhlaba angabonakaliyo ayimaginethi kanye lomkhathi womhlaba. Ngokwesibonelo umkhathi awusiniki umoya esiwuphefumulayo kuphela, kodwa uyasivikela lasemfucumfucwini ekhithikayo egcwele ngangale komkhathi. Izihlephu zamadwala ebezingabangela umonakalo omkhulu nxa zingawela emhlabeni kwandise ukuthi zifike zincibilike emkhathini zingakafiki emhlabeni kusale kuphuma imizila ebukekayo lebenyezelayo esibhakabhakeni ebusuku.

7 Amandla omhlaba la ayimaginethi aphinda asivikele ekulimaleni. Isivikelo lesi sivela phansi enzikini yomhlaba. Inziki yomhlaba enziwe ngensimbi exhwathayo, ekhipha amandla ayimaginethi angabonakaliyo asigubuzelayo futhi ahamba aze ayefika ngangale komkhathi. Amandla la asivikela emisebeni yelanga etshisayo kanye lasezintweni ezidubukayo zivela kulo. Amandla la ayimaginethi aqakathekile ngoba enza ukuthi izinto lezi ezidubukayo zingatshisi zitshabalalise zonke izinto eziphilayo emhlabeni. Kodwa-ke zibanjwa ngamandla la ayimaginethi azibuyisele ngangale komkhathi. Buyakhanya ubufakazi bokusebenza kwamandla ayimaginethi nxa sibona ubuhle bemibalabala ekhanya idlaladlala esibhakabhakeni eNyakatho laseNingizimu yomhlaba. Akuthandabuzwa ukuthi uJehova ‘ulamandla’ amakhulu sibili.​—Bala u-Isaya 40:26.

IMVELO IVEZA UKUHLAKANIPHA KUKANKULUNKULU

8, 9. Ukuhlakanipha kukaJehova kukhanya njani ekugayweni kutsha kwezinto zemvelo ezisekela ukuphila?

8 Ukuhlakanipha kukaJehova kuvezwa yikugaywa kutsha kwezinto zemvelo ezisekela ukuphila emhlabeni. Ngokwesibonelo, akuzicabange uhlala edolobheni eligcwele abantu njalo elibiyelweyo elingelamaphayiphi okungenisa amanzi ahlanzekileyo kanye lawokukhupha ingcekeza. Ngesikhatshana nje, idolobho lelo liyabe selingcolile njalo lingasahlaleki. Ngenye indlela umhlaba unjengedolobho leli elibiyelweyo. Ulamanzi amalutshwana kakhulu anathekayo njalo kunzima ukuthutha ingcekeza siyise ngangale komkhathi. Kodwa-ke “lelidolobho elibiyelweyo” liyenelisa ukusekela ukuphila kwamabhiliyoni ezinto eziphilayo, izizukulwane zilandelana. Ngani? Ngenxa yamandla alo amangalisayo okugaya kutsha kumbe indlela izinto eziphilayo ezisebenzelana ngayo ukuze zisekelane ngezinto eziqakathekileyo empilweni.

9 Cabanga ngokugaywa kutsha komoya esiwuphefumulayo okuthiwa yi-okisijeni. Amabhiliyoni ezidalwa aphefumula i-okisijeni njalo ayikhuphe isiyikhaboni dayokisayidi. Lanxa kunjalo, i-okisijeni ayikaze iphele njalo umkhathi awukaze ugcwalelwe yigasi “engasebenziyo,” ikhaboni dayokisayidi. Kungani? Impendulo siyithola endleleni yokugaya kutsha emangalisayo ebizwa kuthiwa yi-photosynthesis. Zisebenzisa indlela le, izihlahla eziluhlaza zithatha ikhabhoni dayokisayidi, amanzi, ukukhanya kwelanga, ukudla zibe sezikhupha isitatshi kanye le-okisijeni. Nxa siphefumula sithatha i-okisijeni siyabe siqedisa indlela le yokugaya. Okukhona yikuthi uJehova usebenzisa izihlahla azidalileyo ukuze ‘aphe abantu impilo lokuphefumula.’ (ImiSeb. 17:25) Lokhu yikho okuthiwa yikuhlakanipha sibili!

10, 11. Ukukhalipha kukaJehova kukhanya njani kumavikinduku kanye levevane okuthiwa yi-monarch?

10 Ukukhalipha kukaJehova kukhanya lasezidalweni esingeke sizibale siziqede ezihlala emhlabeni wethu omangalisayo. Imihlobo yezinto eziphilayo emhlabeni ibalelwa kumamiliyoni amabili kusiya kwangu-100. (Bala iHubo 104:24.) Khangela ukuhlakanipha okukhanya ngendlela ezinye izidalwa ezenziwe ngayo.

11 Ngokwesibonelo ivevane okuthiwa yi-monarch lilobuchopho obulingana lesifefe sepheni. Kodwa-ke ivevane leli liyenelisa ukuphapha amakhilomitha aphosa afike i-3 000, lisuka eCanada lize liyefika kwelinye igusu laseMexico lisebenzisa ukuhamba kwelanga ukuze lingalahleki. Lenelisa njani ukwenza lokhu njengoba ilanga lihamba esibhakabhakeni? UJehova wadala ingqondo yalo encane isenelisa ukuzwisisa indlela ilanga elihamba ngayo. Akucabange langelihlo likamavikinduku. Isidalwa lesi sibona ngamehlo amabili abunjwa zingxenyana ezinengi. Ngalinye lamehlo la libunjwa zingxenyana ezincuncuncu ezingu-30 000. Lanxa kunjalo, umavikinduku uyenelisa ukubona konke okuseduze kwakhe lokuzwisisa imibiko ethunyelwa yizo zonke lezizingxenyana.

12, 13. Kuyini okukumangalisayo ngendlela uJehova adala ngayo ama-cell abumba imizimba yethu?

12 Okunye okumangalisa kakhulu yindlela uJehova adala ngayo ama-cell ayiwo abumba izinto eziphilayo. Ngokwesibonelo, umzimba wakho wakhiwa ngama-cell angafika i-100 trillion. Phakathi kwe-cell yinye ngayinye kutholakala i-DNA (deoxyribonucleic acid) elesimo esifanana lesentambo. Yiyo egcina ulwazi olunengi oludingekayo ukuze umzimba wethu wonke wakheke.

13 Ithwala ulwazi olunganani i-DNA? Qathanisa ukuthi igiramu ye-DNA ingathwala ulwazi olunganani lokuthi i-compact disc (CD) ingathwala olunganani. Kuyababazeka ukuthi i-CD iyenelisa ukuthwala ulwazi olungalingana lesichazamazwi ikakhulu nxa sikhangela ukuthi iyisicecedu esincane nje esenziwe ngepulasitiki. Lanxa kunjalo, igiramu elilodwa nje le-DNA liyenelisa ukugcina ulwazi olunengi olungathwalwa ngama-CD angu-1 trillion. Ukukuchaza ngenye indlela, i-DNA eyonyisiweyo engagcwala ithisipunu ingathwala ulwazi olwenela ukudala abantu abangaba yi-⁠2,5 trillion.

14. Uzizwa njani ngoJehova, nxa ubona izinto ezitholwe ngabezesayensi?

14 Inkosi uDavida yalandisa ngolwazi oludingekayo ukuze kwakhiwe umzimba womuntu njengolubhalwe ebhukwini elingokomfanekiso. Ekhuluma ngoJehova uNkulunkulu wathi: “Amehlo akho awubona umzimba wami ungakabi lesimo. Zonke izinsuku ezamiselwa mina zabhalwa encwadini yakho lalunye lwazo lungakabi khona.” (Hubo. 139:16) Kuyazwisiseka ukuthi uDavida waba ledlabuzane lokudumisa uJehova ngesikhathi ecabanga indlela umzimba wakhe owadalwa ngayo. Izinto ezitholwe ngabezesayensi eminyakeni esanda kwedlula sezengezelele ukubabaza esilakho nxa sicabanga indlela uJehova asibumbe ngayo. Lokhu abakutholileyo sokusinike lesinye isizatho sokuthi sivumelane lomhubi owabhala lokhu mayelana loJehova: “Ngiyakudumisa ngokuthi ngabunjwa ngesimanga esesabekayo; iyamangalisa imisebenzi yakho, lokho ngikwazi kamhlophe.” (Hubo. 139:14) Ngeqiniso kuyamangalisa ukuthi kungani abantu besehluleka ukubona ukubakhona kukaNkulunkulu ophilayo njengoba kuzikhanyela ezintweni azidalileyo?

NCEDA ABANYE BAKHAZIMULISE UNKULUNKULU OPHILAYO

15, 16. (a) Amabhuku ethu asincede njani ukuthi sizwisise ubuciko bukaJehova bokudala izinto? (b) Yisiphi isihloko owasikholisayo kwezithi “Was It Designed?”

15 Okwamatshumi eminyaka imagazini i-Awake! incede amamiliyoni abantu ukuthi azwisise ukuthi okudaliweyo kuvezani mayelana loNkulunkulu ophilayo. Ngokwesibonelo, ngo-2006 imagazini ka-September yayilesihloko esithi: “Is There a Creator?” (Ukhona Yini uMdali?) Inhloso yayo kwakuyikuvula amehlo alabo abafiphazwe yimfundiso yokuzenzakalela kwemvelo kanye lezinye izimfundiso zamanga. Mayelana laleyo magazini eqakathekileyo omunye udade wabhalela igatsha lase-United States wathi: “Umkhankaso wokwaba imagazini le eqakathekileyo uhambe kuhle kakhulu. Omunye umama wacela angu-20. Ungumbalisi wesayensi yezinto eziphilayo njalo wayefuna ukuwanika abafundi bakhe.” Omunye umfowethu wabhala wathi: “Bengingumuntu okhutheleyo enkonzweni yasensimini kusukela ekupheleni kwabo-1940 njalo khathesi sengisiyafikisa iminyaka engu-75 ubudala kodwa kangikaze ngikholise inkonzo yasensimini njengayonale inyanga ngihambisa i-Awake! le eqakathekileyo.”

16 Eminyakeni yonale esikuyo amamagazini amanengi e-Awake! ahlala elesihloko esithi: “Was It Designed?” (Kwazenzakalela Yini?) Izihloko lezi ezimfitshane zitshengisa ubunjinela obumangalisayo obukhanya kokudaliweyo njalo zitshengisa lezindlela abantu abazame ngazo ukukopa ubungcitshi boMenzi wezinto. Kanti njalo samukela elinye ibhuku elingangemagazini elisinceda ukuthi sikhazimulise uNkulunkulu elethulwa ngomnyaka ka-2010 elithi: Was Life Created? (Ukuphila Kwadalwa Yini?) Imifanekiso emihle kanye lemidwebo efundisayo esebhukwaneni leli yenzelwe ukuthi isinike ugqozi lokuqakathekisa ubuciko bukaJehova bokudala. Imibuzo esekucineni kwesihloko sinye ngasinye inceda obalayo ukuthi acabangisise ngendaba akade eyifunda. Uyathokoza yini nxa usebenzisa ibhuku leli elingangomagazini nxa utshumayela endlini ngendlu, obala kumbe utshumayela ungahlelanga?

17, 18. (a) Bazali lingabanceda njani abantwabenu ukuthi babelesibindi sokuvikela ukholo lwabo? (b) Uwasebenzise njani amabhukwana aphathelane lokudalwa ekukhonzeni kwakho kwemuli?

17 Bazali selalifunda yini ibhukwana leli elilemifanekiso eminengi labantwabenu ekukhonzeni kwenu kwemuli? Nxa lingakwenza lokhu lizabancedisa ukuthi bakhulise indlela abamamukela ngayo uNkulunkulu wethu ophilayo. Mhlawumbe kungenzeka ukuthi lilabantwana asebefunda kubanga likafomu-1 kusiya phezulu. Yibo kanye abasengozini yokufunzwa imfundiso yamanga yokuzenzakalela kwemvelo. Abazesayensi, ababalisi, amavidiyo ezinto zemvelo, ngitsho lezokuzilibazisa ezikhona, ezihlanganisa izinhlelo ze-TV kanye lamafilimu asekela umbono wokuthi imfundiso yokuzenzakalela kwemvelo iliqiniso. Ungabasiza abantwabakho ukuthi bazivikele emangeni la ngokusebenzisa elinye ibhukwana elingangomagazini elithi: The Origin of Life​—Five Questions Worth Asking (Ukuphila Kwavela Ngaphi​—Imibuzo Emihlanu Okumele Ibuzwe) lalo elethulwa ngomnyaka ka-2010. Njengebhukwana elithi Was Life Created?, ibhukwana leli likhuthaza abantwana ukuthi ‘bakwazi ukukhetha.’ (Zaga. 2:10, 11) Libafundisa ukuthi bakwazi ukuzihlolela ukuthi izinto abazifundiswa esikolo zilengqondo yini.

18 Ibhukwana elithi The Origin of Life lenzelwe ukunceda abafundi ukuthi bahluze imibiko yezindaba ehlabusayo ekhitshwa ngabezesayensi mayelana lokuthi sebethole amathambo akudala atshengisa ubufakazi bokuthi imfundiso yokuzenzakalela kwemvelo iliqiniso. Likhuthaza ukuthi bahlole bazibonele ngokwabo ukuthi imibiko le iyakufakazela yini sibili ukuthi abantu baqalisa bezinyamazana. Liphinde libancede lokuthi benelise ukumelana lobufakazi abezesayensi asebebutholile ezindlini zabo zokuchwayisisa kumbe emalebhu mayelana lokuthi ukuphila kwaphongubakhona nje kungahlelwanga. Bazali nxa lingasebenzisa amabhukwana la lingaphumelela ukwenza abantwabenu babelesibindi sokuphendula loba ngobani abafuna ngenkani ukwazi ukuthi kungani belalelothemba abalalo kuMdali.​—Bala u-1 Phetro 3:15.

19. Yisiphi isibusiso esilaso sonke?

19 Izindaba ezichwayisiswe ngobunono esizithola enhlanganisweni kaJehova ziyasinceda ukuthi sizibone izimpawu zobuntu bakhe ezinhle ezintweni ezidaliweyo. Lobu yibufakazi obulengqondo obenza simhalalisele uNkulunkulu wethu ngenhliziyo ezimhlophe. (Hubo. 19:1, 2) Kuyisibusiso esikhulu kakhulu ukunika uJehova uMdali wazo zonke izinto udumo kanye lenkazimulo emfaneleyo.​—1 Tim 1:17.