De rijke man en Lazarus zijn fictieve figuren in een van Jezus’ toespraken (Lukas 16:19-31). In het verhaal beelden ze twee groepen af: (1) de trotse Joodse religieuze leiders uit Jezus’ tijd en (2) de eenvoudige maar oprechte mensen die goed op Jezus’ boodschap reageerden.

Inhoud

•  Wat zei Jezus over de rijke man en Lazarus?

•  Is het een waargebeurd verhaal?

•  Ondersteunt het verhaal de leer dat er een hel is?

•  Wat is de boodschap van het verhaal?

 In Lukas 16 vertelt Jezus een verhaal over een ingrijpende verandering in de omstandigheden van twee mannen.

 Het verhaal dat Jezus vertelde gaat als volgt. Er was eens een rijke man die in weelde leefde. Er was ook een bedelaar die Lazarus heette. Hij werd altijd bij de poort van de rijke man neergelegd. Zo hoopte hij de restjes te krijgen die van de tafel van de rijke man vielen. Op een dag stierf Lazarus. Engelen droegen hem naar Abraham. Ook de rijke man stierf en hij werd begraven. In het verhaal zijn beide mannen na hun dood bij bewustzijn. De overleden rijke man werd door vlammen gepijnigd en vroeg Abraham of hij Lazarus wilde sturen om zijn tong te verkoelen met een druppel water van zijn vinger. Abraham weigerde dit en zei dat de omstandigheden van beide mannen waren veranderd, de rollen waren omgedraaid. Hij zei ook dat er een grote kloof tussen de twee was die niemand kon oversteken.

 Nee. Het is een parabel die Jezus vertelde om een les over te brengen. Dat wordt door Bijbelgeleerden bevestigd. Zo wordt het verhaal in de Leidse Vertaling in een opschrift een gelijkenis genoemd. Hetzelfde geldt voor de Bijbelvertaling van Maarten Luther (uitgave 1912). En in de katholieke Jerusalem Bible wordt in een voetnoot gesproken van een ‘parabel in verhaalvorm zonder enige verwijzing naar historische figuren’.

 Wilde Jezus iets duidelijk maken over een leven na de dood? Wilde hij zeggen dat sommigen na hun dood worden gepijnigd in een hellevuur en dat Abraham en Lazarus in de hemel waren? Er zijn een aantal aanwijzingen dat dit niet het geval kon zijn.

 Bijvoorbeeld:

•   Als de rijke man op een plek was waar hij door letterlijke vlammen werd gepijnigd, zou het water op het topje van Lazarus’ vinger dan niet door het vuur verdampen?

•   Als het water niet verdampte, zou één druppel de rijke man dan blijvende verlichting brengen in de letterlijke vlammen?

•   Hoe kon Abraham in de hemel leven als Jezus duidelijk had gezegd dat er tot dan toe nog nooit iemand naar de hemel was gegaan? (Johannes 3:13)

 Nee. Er wordt beweerd dat dit verhaal, hoewel het fictief is, symbool staat voor het idee dat goede mensen naar de hemel gaan en slechte mensen in het hellevuur worden gepijnigd. a

 Is dat een redelijke conclusie? Nee.

 Het idee van een hellevuur sluit niet aan bij wat de Bijbel over de toestand van de doden zegt. Er staat bijvoorbeeld nergens dat alle goede mensen na hun dood gelukzaligheid ervaren in de hemel of dat slechte mensen worden gemarteld in het hellevuur. Integendeel, de Bijbel zegt duidelijk: ‘De levenden weten dat ze zullen sterven, maar de doden weten helemaal niets’ (Prediker 9:5).

 Het verhaal gaat over twee groepen mensen die een ingrijpende verandering in hun omstandigheden meemaken.

 De rijke man symboliseerde kennelijk de Joodse religieuze leiders, ‘die van geld hielden’ (Lukas 16:14). Zij luisterden naar Jezus als hij sprak, maar ze waren tegen zijn boodschap. Ze keken neer op het gewone volk (Johannes 7:49).

 Lazarus symboliseerde het gewone volk, dat Jezus’ boodschap accepteerde en door de religieuze leiders werd veracht.

 De verandering was voor beide groepen ingrijpend.

•   De Joodse religieuze leiders dachten dat ze Gods gunst genoten. Maar het was alsof ze doodgingen toen God hen en hun vorm van aanbidding verwierp omdat ze de boodschap van Jezus niet accepteerden. Ze werden gekweld door de boodschap die Jezus en zijn volgelingen predikten (Mattheüs 23:29, 30; Handelingen 5:29-33).

•   Het gewone volk, dat lange tijd door de religieuze leiders was verwaarloosd, kreeg nu de gunst. Velen aanvaardden de Bijbelse boodschap die Jezus onderwees en hadden er voordeel van. Ze hadden nu de mogelijkheid om eeuwig Gods gunst te genieten (Johannes 17:3).