Dlulela kokumunyethweko

Dlulela erhelweni leenhloko

Bewazi Na?

Bewazi Na?

Kghani uJesu bakathukana nakazakutjho umfanekiso ‘wezinja’?

Umntwana ophethe umdlwana, isithombe esibunjiweko seGirigi namkha seRoma (Ngesaphakathi kwaka 200 B.C.E. kuya ku 200 C.E.)

Ngelinye ilanga uJesu asemkhawulweni wakwa-Israyeli esifundeni seRoma iSiriya, kwatjhidela umfazi omGirigi wabawa isizo kuye. Ipendulo kaJesu beyikhambisana nomfanekiso obewumadanisa labo abangasiwo amaJuda ‘nezinja.’ EmThethweni kaMosi, izinja bezithathwa njengeenlwana ezisilapheleko. (Levitikusi 11:27) Nanyana kunjalo, kghani uJesu bekathuka umfazi omGirigi lo, nalabo abangasiwo amaJuda?

Awa akusinjalo. Ebekutjhiwo nguJesu la njengombana atjela abafundi bakhe, kukuthi abantu bokuthoma ebekufuze abasize ngesikhatheso bekumaJuda. Ngalokho wadlulisela lokho ebakafuna ukukutjho ngomfanekiso othi: “Akusikuhle ukuthatha ukudla kwabantwana ukuphosele izinja.” (Matewu 15:21-26; Markosi 7:26) KumaGirigi namaRoma, inja bekusilwana esithandwako esifuywako ebesihlala ngendlini yomnikazaso begodu abantwana badlala nayo. Nje-ke amezwi athi “izinja,” kungenzeka bewaletha isithombe esihle nesithandekako engqondweni. Ngebanga lokuthi umfazi omGirigi lo bekakuzwisisa lokho okutjhiwo nguJesu waphendula wathi: “Kuliqiniso Kosi, kodwana izinja nazo zidla iintshutshuru eziwa etafuleni lomninizo.”—Matewu 15:27, 28.

Iseluleko sakaPowula sokuthi kuhlehliswe ikhambo lomkhumbi besihlakaniphile na?

Isithombe esibaziweko somkhumbi olayitjha ipahla (ngekhulu lokuthoma C.E.)

Umkhumbi ebewulayitjhe uPowula umusa e-Italy bewusolo ulinga ukufahla iinwuruwuru ezibukhali. Phakathi nekhambelo, baphambukela ndawana baphumula, yeke umpostoli wabayelelisa-ke bonyana kuhlehliswe isikhathi sekhambweli. (IzEnzo 27:9-12) Besiyini isizathu sendaba le?

Abathayi bemikhumbi bendulo bebazi kuhle ukuthi ukutjhayela imikhumbi elwandle leMediterra ebusika bekuyingozi. Hlangana nenyanga ka-Novemba noMatjhi, beyingekho imikhumbi ethutha izinto izise kezinye iindawo. Kodwana ikhambo uPowula akhuluma ngalweli lenzeka phakathi kwenyanga kaSeptemba namkha ku-Oktoba. UVegetius umtloli omRoma wangekhulu lesine, nakahlathulula ngokutjhayela imikhumbi elwandlelo encwadinakhe i-Epitome of Military Science wathi: “Ezinye iinyanga ubujamo buba buhle khulu, ezinye-ke bungabazise, kuthi eenyangeni zamaswaphela ingasaphathwa, bube bumbi ngokudluleleko.” Ngalokho-ke uVegetius uthi, ukukhamba ngomkhumbi bekuphephe khulu kusukela ngoMeyi 27 bekuyokufika ngoSeptemba 14. Bese kube yingozi kusukela ngoSeptemba 15 bekuyokufika kuNovemba 11 nango ngoMatjhi 11 bekube ngoMeyi 26. UPowula njengombana bekanelwazi lokukhamba ngemikhumbi, akungabazisi ukuthi bekawazi kuhle lokhu. Umphathimkhumbi nomninimkhumbi bekukuncani ebakwaziko ngendaba le, kodwana bamkghaphela eqadi uPowula nakabayelelisako. Ikhambo laphela budisi, umkhumbi waphahlaka wasala uziinquqwana.—IzEnzo 27:13-44.