Eya go dikagare

Eya go lelokelelo la dikagare

INDONESIA

Modiro wa Boboledi o Phatlalalela ka Bohlabela

Modiro wa Boboledi o Phatlalalela ka Bohlabela

Ka 1953, Peter Vanderhaegen o ile a abelwa go ba molebeledi wa tikologo kua Indonesia. Tikologo yeo a bego a swanetše go e šoma e be e akaretša naga ka moka gomme e le monabo wa dikhilomithara tše 5 100 go tloga ka bohlabela go fihla ka bodikela, le monabo wa dikhilomithara tše 1 800 go tloga ka leboa go fihla ka borwa. E le gore a akaretše naga yeo e kgolo ka moka, gantši o be a sepela maeto a tšhošago kudu.

Peter Vanderhaegen

Ka 1954, Ngwanabo rena Vanderhaegen e be e le molebeledi wa tikologo ka bohlabela bja Indonesia, e lego tikologo yeo e nago le madumedi a mantši yeo e akaretšago dihlakahlaka tša Bali, yeo e nago le Mahindu a mantši. Tikologo yeo a bego a e abetšwe e be e akaretša sehlakahlaka sa Lombok le sa Sumbawa, tšeo di nago le Mamoseleme a mantši, sehlakahlaka sa Flores, seo se tletšego ka Makatholika gotee le sehlakahlaka sa Sumba, sa Alor le sa Timor, tšeo di tletšego ka Maprotestanta. Ka ge a be a sepela ka sekepe seo se sa tiago, o ile a dira boboledi go se nene dihlakahlakeng tše mmalwa ge a le tseleng pele a ka fihla Kupang, e lego motsemošate wa Timor. Ngwanabo rena Vanderhaegen o itše: “Ke ile ka bolela ditaba tše dibotse kua Timor ka dibeke tše pedi. Go sa šetšwe dipula tša matlorotloro, ke ile ka sepediša dikgatišo ka moka tšeo ke bego ke di swere, ka dira dipeeletšo tše 34 tša dimakasine, gomme ka thoma dithuto tše mmalwa tša Beibele.” Babulamadibogo ba kgethegilego ba ile ba boela go batho ka moka bao ba bego ba thabela gomme ba hloma phuthego kua Kupang. Go tloga moo, ditaba tše dibotse di ile tša phatlalalela dihlakahlakeng tša kgauswi tša Rotè, Alor, Sumba le Flores.

Ge baruti ba Maprotestanta kua Kupang ba bona balatedi ba bona ba theetša Dihlatse tša Jehofa, ba ile ba ba le mona gomme ba galefa kudu. Yo mongwe wa baruti ba bagolo o ile a bitša Thomas Tubulau, e lego mokgalabje yo a nago le letsogo letee yo a šomago ka dilo tša tšhipi, gomme a mmotša gore a se sa hlwa a ithuta le Dihlatse le gore ge a ka tšwela pele a botša ba bangwe seo a ithutilego sona, go tla nkga go sa bola. Thomas o ile a araba ka sebete a re: “Ga go na Mokriste yo a ka bolelago seo o sa tšwago go se bolela. O ka se sa mpona ka kerekeng ya gago.” Thomas e ile ya ba mogoeledi yo mafolofolo, gomme morwedi wa gagwe ya ba mmulamadibogo yo a kgethegilego.

Lega go le bjalo, baruti ba Timor ba be ba nyaka go fediša Dihlatse tša Jehofa. Ka 1961, ba ile ba atlega go gapeletšeng Lefapha la Ditaba tša Bodumedi gotee le balaodi ba tša bohlabani ba moo go thibela modiro wa go bolela ditaba tše dibotse ka ntlo le ntlo. Ka gona, bana babo rena ba ile ba no fetoša mekgwa ya bona ya go nea bohlatse. Ba be ba bolela le batho mebarakeng le didibeng le barei ba dihlapi lewatleng gotee le malapa ao a tlilego go hlwekiša mabitla a batho ba gabo bona. Ka morago ga kgwedi, balaodi ba tša bohlabani ba ile ba fetoša kgopolo gomme ba tsebiša radiong gore go na le tokologo ya bodumedi kua Timor. Ge Lefapha la Ditaba tša Bodumedi le be le bolela gore modiro wa go bolela ditaba tše dibotse o sa thibetšwe, bana babo rena ba ile ba le kgopela gore le ngwale fase seo le se bolelago. Bahlankedi bao ba mmušo ba ile ba gana. Ka morago ga moo, bana babo rena ba ile ba tšwela pele ka modiro wa bona wa ntlo le ntlo ba sa šitišwe ke selo.

Ge Piet le Nell de Jager gotee le Hans le Susie van Vuure bao e lego baromiwa ba fihla Papua ka 1962, le bona ba ile ba ganetšwa ke baruti ba Bojakane. Baruti ba bagolo ba bararo ba ile ba bitša baromiwa bao gomme ba ba botša gore ba nyake moo ba ka dirago modiro wa bona gona. Baruti bao ba ile ba rera ka dikerekeng, ba diriša dipampiri le diradio go latofatša Dihlatse tša Jehofa ka gore di lwantšha mmušo. Ba ile ba ba ba foraforetša, ba tšhošetša le go nea setho le ge e le sefe sa kereke pipamolomo gore se se sa hlwa se ithuta le baromiwa bao. Le gona ba ile ba gapeletša dikgoši tša tikologong yeo gore di thibele modiro wa go bolela ditaba tše dibotse.

Maiteko a a ile a thibelwa ge e nngwe ya dikgoši e laletša baromiwa gore ba tle ba boledišane le badudi ba motseng wa yona. Hans o gopola ka gore: “Ka morago ga gore kgoši e kgobokanye badudi ba motse, nna le Piet re ile ra nea dipolelo tše pedi tše kopana re hlalosa modiro wa rena. Ke moka basadi ba rena ba ile ba dira mohlala wa kamoo re tlago go kokota dintlong tša bona, re tsene ge ba re amogela, gomme re ba botše molaetša o mokopana wa Beibele. Kgoši yeo le setšhaba sa yona ba ile ba arabela gabotse go seo re ba bontšhitšego sona gomme ba re dumelela go tšwela pele ka modiro wa rena ka go lokologa.”

Ditiragalo tše le tše dingwe tšeo di ilego tša latela di ile tša swana. E be e le ka sewelo moo Mamoseleme a bego a ganetša modiro wa boboledi; gantši baruti ba Bojakane e be e eba bona ba ganetšago. Mokgwa wo o sa tšwela pele le lehono.

“Le tla Gogelwa Pele ga Babuši le Dikgoši . . . Gore e be Bohlatse”

Jesu o ile a botša barutiwa ba gagwe gore: “Le tla gogelwa pele ga babuši le dikgoši ka baka la ka, gore e be bohlatse go bona le go ditšhaba.” (Mat. 10:18) Mantšu a a bonagetše e le a therešo gantši kua Indonesia.

Ka 1960, rathutatumelo yo mongwe wa go tuma wa Modutch kua Jakarta o ile a gatiša puku yeo e latofatšago Dihlatse tša Jehofa ka gore ke Bakriste ba maaka. Puku yeo e ile ya kgothaletša baruti ba bantši gore ba latofatše Dihlatse. Ka mohlala, baruti ba bangwe toropong e nngwe ba ile ba ngwalela Lefapha la Ditaba tša Bodumedi ba latofatša Dihlatse ka gore di “hlakahlakanya ditho tša dikereke tša bona.” Ge bahlankedi ba mmušo ba be ba bitša bana babo rena gore ba tle ba ikarabele dilong tšeo ba latofatšwago ka tšona, ba ile ba bea ditaba tša bona gabotse gomme ba nea bohlatse bjo bobotse. Moruti yo mongwe o ile a eletša modirišanigotee le yena gore: “Tlogelang Dihlatse tša Jehofa ka gobane di tsoša Maprotestanta ao a robetšego borokong.”

Go fološwa dipuku tša Paradise, ka 1963

Ka 1964, sehlopha sa baruti ba Maprotestanta kua Papua se ile sa ipiletša Komiting ya Palamente ya Ditaba tša Bodumedi le Leago gore modiro wa Dihlatse tša Jehofa o thibelwe. Ofisi ya lekala le yona e ile ya kgopela go tla pele ga komiti yeo go tlo ikemelela. Tagor Hutasoit o itše: “Re ile ra boledišana le komiti yeo moo e nyakilego e e ba iri, gomme ra hlalosa ka mo go kwagalago modiro wa rena wa go ruta batho Beibele. Radipolotiki yo mongwe wa Moprotestanta yo a bego a ganetša modiro wa rena o ile a re latofatša ka maaka a gore re hlola meferefere madumeding a kua Papua. Lega go le bjalo, ditho tše dintši tša Mamoseleme komiting yeo di be di le botho. Di ile tša re botša gore: ‘Molaotheo wa naga o re go swanetše gore go be le tokologo ya bodumedi, ka gona le na le tokelo ya go ruta batho Beibele.’” Ka morago ga seboka se, bahlankedi ba maemo a godimo ba mmušo ba kua Papua ba ile ba bolela gore: “Mmušo o mofsa . . . o tlo tšwetša pele tokologo ya bodumedi, gomme se se tla akaretša le madumedi ka moka ao a sa tlago.”