Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Yesu Kristo N’Oha?

Yesu Kristo N’Oha?

Eshuura ya Kana

Yesu Kristo N’Oha?

Omwanya gwa Yesu omukuru ni guuha?

Akaruga nkahi?

Akaba ari muntu wa muringo ki?

1, 2. (a) Ahabw’enki okumanya bumanya ngu omuntu rurangaanwa ariho kitarikumanyisa ngu buzima noomumanya? (b) Ni kubuzabuzibwa ki okuriho aha birikukwata ahari Yesu?

OMU nsi harimu abantu ba rurangaanwa baingi. Abamwe nibamanywa munonga omu byaro byabo, omu ndembo zaabo nari omu mahanga gaabo. Abandi nibamanywa omu nsi yoona. Kwonka kandi okumanya bumanya eiziina ry’omuntu rurangaanwa buzima tikirikumanyisa ngu noomumanya. Nikiba kitarikumanyisa ngu noomanya byona ebirikukwata aha bukomooko bwe n’eki omuntu ogwo buzima ari.

2 Omu nsi yoona abantu baine eki barikumanya ahari Yesu Kristo, n’obu araabe yaabaire ari omu nsi emyaka nka 2,000 ehingwire. Kwonka abaingi tibarikwetegyereza ou Yesu yaabaire ari buzima. Abamwe nibagira ngu akaba ari omuntu murungi kwonka. Abandi bagira ngu akaba ari omurangi kwonka. Kandi abandi baikiriza ngu Yesu ni Ruhanga kandi ngu ashemereire kuramibwa. Kwonka shi Yesu ashemereire kuramibwa?

3. Ahabw’enki nikikuru iwe okumanya amazima agarikukwata ahari Yesu?

3 Ni kikuru iwe okumanya amazima agarikukwata ahari Yesu. Ahabw’enki? Ahabw’okuba Baibuli neegira eti: ‘Aga nigo magara agatahwaho, okumanya Iwe Ruhanga omwe ow’amazima, n’Ogwo ou waatumire Yesu Kristo.(Yohaana 17:3) Buzima, okumanya amazima agarikukwata ahari Yehova Ruhanga na Yesu Kristo nikihitsya omu magara agatahwaho omu kibanja kya Ruhanga. (Yohaana 14:6) Okwongyera ahari ekyo, Yesu akatuteeraho eky’okureeberaho kirungi aha ku twakubaasa kutuura na bataahi baitu kandi n’oku tushemereire kubatwariza. (Yohaana 13:34, 35) Omu shuura y’okubanza ey’ekitabo eki, tukahanuura aha mazima agarikukwata ahari Ruhanga. Hati ka tureebe eki Baibuli erikwegyesa aha birikukwata ahari Yesu Kristo.

MESIA OWAARAGANISIIBWE

4. Ebigambo “Mesia” na “Kristo” nibimanyisa ki?

4 Ira, Yesu atakazairwe, Baibuli ekaragura aha kwija kw’ogwo ou Ruhanga yaabaire naija kwohereza nka Mesia nari shi Kristo. Ekigambo “Mesia” (kuruga omu kigambo ky’Oruheburaayo) na “Kristo” (kuruga omu kigambo ky’Oruguriika) byombi nibimanyisa “Oshukirweho amajuta.” Owaaraganisiibwe ogu akaba naija kushukwaho amajuta, ekirikumanyisa okwemekwa Ruhanga kuza omu mwanya mukuru. Omu shuura ezirikukurataho ez’ekitabo eki, nitwija kwega bingi ebirikukwata aha mwanya gwa Mesia omukuru omu kuhikiiriza ebigyendererwa bya Ruhanga. Kandi nitwija kwega n’aha migisha ei Yesu arikubaasa kutureetera hati. Yesu atakazairwe, baingi bakaba nibebuuza, ‘N’oha oraije kweyoreka kuba Mesia? ‘

5. N’enki eki entumwa zaabaire nizihamya aha byabaire nibigambwa ahari Yesu?

5 Omu kyasha ky’okubanza C.E., entumwa za Yesu owa Nazareesi zikakihamya ngu akaba ari Mesia owaarangirweho. (Yohaana 1:41) Omwe aha ntumwa, owaabaire naayetwa Simooni Petero, akagambira Yesu butunu ati: “Ori Kristo.” (Matayo 16:16) Mbwenu shi entumwa ezo zikamanya zita—kandi naitwe—nitubaasa kuhamya tuta ngu buzima Yesu akaba ari Mesia owaaraganisiibwe?

6. Yoreka oku Yehova yaahwereire abantu abeesigwa okumanya owaabaire ari Mesia.

6 Abarangi ba Ruhanga abaabaire bariho Yesu atakaizire bakaranga omu bwijwire aha byabaire nibikwata ahari Mesia. Amakuru aga gakaba nigaza kuhwera abandi kwetegyereza Mesia. Ebintu ebi nitubaasa kubyoreka omu muringo ogu: Ka tugire ngu ogambiirwe kugyenda ahu baasi nari egaari y’omwika erikwemerera nari aha kishaayi ky’enyonyi kubugana omuntu ou otakareebahoga. Noogira ngu tikirikukuhwera munonga omuntu yaakushobororera omu bwijwire oku arikushusha? Nikyo kimwe, arikurabira omu barangi b’omu Baibuli, Yehova akaheereza amakuru omu bwijwire agaabaire nigashoborora aha bi Mesia yaabaire naija kukora hamwe n’ebyabaire nibiija kumubaho. Okuhikiirira kw’oburangi bwingi obu kukaba nikwija kuhwera abaabaire bari abeesigwa kumanya gye Mesia.

7. Ni burangi ki obw’emiringo ebiri obwabaire nibukwata ahari Yesu haza obwahikiriziibwe?

7 Tekateekateeka aha by’okureeberaho bibiri ebi. Eky’okubanza, harikuburayo emyaka erikurenga ahari 700, omurangi Miika akaranga ngu Owaaraganisiibwe akaba naija kuzaarirwa omuri Betelehemu, tauni enkye omu nsi ya Yuda. (Miika 5:2) Ni nkahi buzima ei Yesu yaazaariirwe? Manya n’omu rurembo orwo rwenyine! (Matayo 2:1, 3-9) Ekyakabiri, hakirikuburayo enkumi z’emyaka, oburangi obwahandiikirwe omuri Danieli 9:25 bukooreka omwaka gwenyine ogu Mesia yaabaire naija kureebekyeramu—29 C.E. * Okuhikiirizibwa kw’oburangi obu hamwe n’okw’obundi nikuhamya ngu Yesu akaba ari Mesia owaaraganisiibwe.

8, 9. Ni buhame ki obwareebekire gye aha kubatizibwa kwa Yesu ngu niwe yaabaire ari Mesia?

8 Obuhame obundi oburikuhamya ngu Yesu niwe yaabaire ari Mesia bukareebeka gye omwaka 29 C.E. guri haihi kuhwaho. Ogwo nigwo mwaka ogu Yesu yaiziiremu ahari Yohaana Omubatiza kubatizibwa omu Mugyera Yorudani. Yehova akaba yaaraganiise kworeka Yohaana akamanyiso kugira ngu abaase kumanya Mesia ogwo. Yohaana akareeba akamanyiso ako aha kubatizibwa kwa Yesu. Baibuli neegira ngu eki nikyo kyabaireho: “Ku yaaherize kubatizibwa, yaaruga ati omu maizi, reeba, eiguru ryakinguuka, yaareeba [o]mwoyo wa Ruhanga naamushumaho nk’enkombe, yaahurira eiraka niriruga omu iguru, nirigira riti: Ogu n’Omwana wangye ou nkunda, kandi ou nshemerererwa munonga.” (Matayo 3:16, 17) Bwanyima y’okureeba n’okuhurira ebyabaireho, Yohaana akaba ataine kubangaanisa kwona ngu Yesu akooherezibwa Ruhanga. (Yohaana 1:32-34) Omu kaanya ako obu omwoyo wa Ruhanga nari shi amaani ga Ruhanga agarikukora gaamwijaho, Yesu akahinduka Mesia, nari Kristo, ogwo oyemekirwe kuba Omwebebembezi kandi Omugabe.—Isaaya 55:4.

9 Okuhikiirizibwa kw’oburangi bw’omu Baibuli hamwe n’obuhame obwahairwe Yehova Ruhanga we wenka nibyoreka gye ngu Yesu akaba ari Mesia owaaraganisiibwe. Kwonka Baibuli negarukamu ebibuuzo bibiri ebikuru ebirikukwata ahari Yesu Kristo: Akaruga hi, kandi akaba ari muntu wa muringo ki?

YESU AKARUGA NKAHI?

10. N’enki eki Baibuli erikwegyesa aha birikukwata aha kubaho kwa Yesu atakaizire omu nsi?

10 Baibuli neeyegyesa ngu Yesu akaba atuura omu iguru atakaizire omu nsi. Miika akaranga ngu Mesia akaba naija kuzaarirwa omuri Betelehemu kandi akagira ngu obukomooko Bwe bukaba buri “obwa iranaira.” (Miika 5:2) Emirundi mingi, Yesu we wenka akagira ngu akaba atuura omu iguru atakazairwe nk’omuntu. (Yohaana 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Nk’ekihangirwe ky’omwoyo omu iguru, Yesu akaba aine omukago gw’omutaano na Yehova.

11. Baibuli neeyoreka eta ngu Yesu n’Omwana wa Yehova ou akunda munonga?

11 Yesu niwe Mwana wa Ruhanga ou akunda munonga—kandi n’ahabw’ekyo, kihikire okwetwa “omujigaijo omu byahangirwe byona,” ahakuba niwe kihangirwe kya Ruhanga eky’okubanza. * (Abakolosai 1:15) Hariho ekindi kintu ekirikureetera Omwana ogu kuba ow’omutaano. Niwe ‘Mwana we omwe nyamunegyere.’ (Yohaana 3:16) Eki nikimanyisa ngu Yesu niwe wenka ou Ruhanga yaayehangiire. Yesu niwe wenka ou Ruhanga yaayejuniise omu kuhanga ebintu ebindi byona. (Abakolosai 1:16) Kandi Yesu naayetwa “Kigambo.” (Yohaana 1:14) Eki nikitumanyisa ngu akaba ari omugambi wa Ruhanga, hatariho kubangaanisa akaba ahitsya obutumwa n’ebiragiro by’Ishe aha baana ba Ruhanga abandi, ab’omwoyo n’ab’abantu.

12. Nitumanya tuta ngu Omwana wa Ruhanga ow’omujigaijo tarikwingana n’Ishe?

12 Omwana wa Ruhanga ow’okubanza naingana n’Ishe nk’oku abamwe barikwikiriza? Ekyo tikyo Baibuli erikwegyesa. Nk’oku twayetegyereza omu kacweka akaarugaho, Omwana akahangwa. N’ahabw’ekyo, Yesu aine obutandikiro, kwonka Yehova Ruhanga we taine butandikiro nari muheru. (Zaaburi 90:2) Omwana omujigaijo taragyerizeho omurundi na gumwe kwenda kwingana n’Ishe. Baibuli neeyegyesa gye ngu Taata naakira Omwana. (Yohaana 14:28; 1 Abakorinso 11:3) Yehova niwe wenka “ow’Obushoboorozi Bwona.” (Okutandika 17:1) N’ahabw’ekyo, tihariho orikwingana nawe. *

13. Nikimanyisa ki Baibuli ku erikweta Omwana “ekishushani kya Ruhanga otareebwa”?

13 Yehova hamwe n’omwana we ow’omujigaijo bakashemerererwa kutuura hamwe okumara obuhumbi n’obuhumbi bw’emyaka—ira munonga iguru n’ensi bitakahangirwe. Ka baine kuba baabaire nibakundana munonga! (Yohaana 3:35; 14:31) Ogu Mwana omukundwa akaba ari nk’Ishe. Egyo niyo nshonga ahabw’enki Baibuli erikumweta ‘ekishushani kya Ruhanga otarikureebwa.’ (Abakolosai 1:15) Buzima, nk’oku omwana arikubaasa kushushana n’ishe omu miringo mingi, n’ogu Mwana ow’omu iguru naayoreka emitwarize ya Ruhanga hamwe n’emiringo Ye.

14. Omwana wa Yehova omwe nyamunegyere akaija kuzaarwa ata nk’omuntu?

14 Omwana wa Yehova omwe wenka nyamunegyere ayekundiire akaruga omu iguru atyo yaija omu nsi kutuuramu nk’omuntu. Kwonka noobaasa kwebuuza, ‘Ekihangirwe eky’omwoyo kikabaasa kita kuzaarwa nk’omuntu?’ Okubaasa kuhikiiriza eki, Yehova akakora eky’okutangaaza. Akafurura amagara g’Omwana we omujigaijo kuruga omu iguru yaagata omunda y’omukazi Omuyudaaya oshugaine owaabaire naayetwa Mariamu. Tihaine mushaija owaabaire abirimu. Mariamu bwanyima akazaara omwana owaabaire ahikiriire atyo yaamweta Yesu.—Luka 1:30-35.

YESU AKABA ARI MUNTU WA MURINGO KI?

15. Ahabw’enki turikubaasa kugira ngu okurabira omuri Yesu, nituhika aha kumanya gye Yehova?

15 Ebi Yesu yaagambire n’ebi yaakozire obu yaabaire ari omu nsi nibituhwera kuhika aha kumumanya gye. Okukira ahari ekyo, kurabira omuri Yesu nituhika aha kumanya gye Yehova. Ahabw’enki ekyo kiri kityo? Ijuka ngu Omwana ogu n’ekishushani ky’Ishe ekihikire. Egi niyo nshonga ahabw’enki Yesu yaagambiire omwe aha ntumwa ze ati: “Ondeebire, buri areebire Isheboona.” (Yohaana 14:9) Ebitabo bina eby’engiri eby’omu Baibuli—Matayo, Mako, Luka, na Yohaana—nibitumanyisa bingi ebirikukwata aha magara, emirimo n’emitwarize ya Yesu Kristo.

16. Obutumwa bwa Yesu obukuru bukaba buri buuha, kandi ebi yaabaire ayegyesa akaba abiiha nkahi?

16 Yesu akaba naamanywa gye ‘nk’Omwegyesa.’ (Yohaana 1:38; 13:13) Akaba ayegyesa ki? Okukira munonga, ebigambo bye bikaba biri ‘amakuru murungi ag’obukama’—nibwo Bukama bwa Ruhanga, gavumenti ey’omu iguru erikwija kutegyeka ensi yoona kandi erikwija kureetera abantu abeesigwa emigisha etahwaho. (Matayo 4:23) Obutumwa obu bukaba buri obw’oha? Yesu we wenka akagira ati: “Okwegyesa oku nyegyesa ti kwangye, n’okw’Ogwo owaantumire,” niwe Yehova. (Yohaana 7:16) Yesu akaba naamanya ngu Ishe naayenda ngu abantu bahurire amakuru marungi ag’Obukama. Omu Shuura ya 8, nitwija kwega bingi ebikwatiraine n’Obukama bwa Ruhanga hamwe n’eki burikwija kuhikiiriza.

17. Yesu akaba naayegyesa nkahi, kandi ahabw’enki yaahikire hare omu kwegyesa abandi?

17 Yesu akaba naayegyesa nkahi? Hoona ahu yaabaire ashanga abantu—aheeru y’orurembo hamwe n’omu ndembo, omu byaro, omu butare n’omu maka g’abantu. Yesu akaba atarikutegyereza abantu kubanza kwija ei ari. Akaba aza ei bari. (Mako 6:56; Luka 19:5, 6) Ahabw’enki Yesu yaabaire naafayo munonga kugyenda engyendo ndaingwa hamwe n’okumara obwire bwingi arikubuurira kandi arikwegyesa? N’ahabw’okuba ahariwe nikyo Ruhanga yaabaire naakunda. Yesu obutoosha akaba akora ebi Ishe akunda. (Yohaana 8:28, 29) Kwonka hariho enshonga endiijo ahabw’enki yaabuuriire. Akaba asaasibwa abantu nyamwingi abaabaire baija kumureeba. (Matayo 9:35, 36) Bakaba batsigirweho abeebembezi baabo ab’ediini, abaakubaire nibabeegyesa amazima agarikukwata ahari Ruhanga hamwe n’ebigyendererwa bye. Yesu akaba naamanya oku abantu baabaire nibetenga munonga kuhurira amakuru g’Obukama.

18. Ni mitwarize ki eya Yesu erikukirayo kukushemeza?

18 Yesu akaba ari omuntu oine rukundo kandi akaba naafayo munonga aha bandi. Abandi bakashanga Yesu ari ow’esaasi kandi kyanguhi okuba munywani waabo. N’abaana bakashanga kyanguhi kuba hamwe nawe. (Mako 10:13-16) Yesu akaba atashoroora. Akaba naayanga oburyangatanisa n’obutariburingaaniza. (Matayo 21:12, 13) Omu bwire obu abakazi baabaire batarikuheebwa kitiinisa n’obugabe bwabo, Yesu akabaha ekitiinisa. (Yohaana 4:9, 27) Yesu buzima akaba ari omucureezi. Omurundi gumwe, akanaabisa abeegi be ebigyere, omurimo ogwabaire obutoosha gukorwa abaheereza abacureezi.

19. Ni ky’okureeberaho ki ekirikworeka ngu Yesu akaba naata omutima aha byetengo by’abandi?

19 Yesu akaba naata omutima aha byetengo by’abandi. Okukira munonga eki kikareebwa obu yaabaire akora eby’okutangaaza eby’okukiza obwo arikuhwerwa omwoyo wa Ruhanga. (Matayo 14:14) Nk’eky’okureeberaho, omushaija owaabaire aine ebibembe akaija ahari Yesu yaamugira ati: “Ku oraabe nookunda, noobaasa kunshemeza.” Nk’omuntu, Yesu akakwatwaho obusaasi n’okubonabona kw’omushaija ogu. Ahabw’esaasi, Yesu akagorora omukono gwe yaamukoraho, yaagira ati: “Ninkunda. Shemera.” Atyo omushaija owaabaire arwaire yaakira! (Mako 1:40-42) Noobaasa kuteekateeka aha kushemererwa oku omushaija ogwo yaagizire?

OKUBA OMWESIGWA OKUHITSYA AHA MUHERU

20, 21. Yesu akataho ata eky’okureeberaho ky’obwesigwa ahari Ruhanga?

20 Yesu akataho eky’okureeberaho eky’obwesigwa ahari Ruhanga ekirikukirayo. Akaguma ari omwesigwa ahari Ishe ow’omu iguru omu mbeera zoona n’obu araabe yaahakanisiibwe kandi akabonabonesibwa omu miringo yoona. Ahamire, Yesu akasingura emitego ya Sitaane. (Matayo 4:1-11) Rimwe, bamwe aha banyabuzaare ba Yesu bakanga kumwikiririzamu, baahika n’aha kugira ngu “agwire eiraro.” (Mako 3:21) Kwonka Yesu tarabaikiriize kumuhabya; akaguma ahamiire aha kukora omurimo gwa Ruhanga. N’obu haabaireho okuhemurwa n’okujumwa, Yesu akaguma arikwerinda, taragyerizeho kukora kubi abaabaire nibamuhakanisa.—1 Petero 2:21-23.

21 Yesu akaguma ari omwesigwa okuhitsya aha kufa—okufa okurimu okubonabona n’obusaasi bwingi obwaretsirweho abazigu be. (Abafilipi 2:8, NW) Tekateekateeka aha bi yaagumisiriize aha kiro ky’omuheru gw’amagara ge nk’omuntu. Akakwatwa, abajurizi b’ebishuba baamutaho orubanja, yaabonabonesibwa abaramuzi abatari b’oburingaaniza, yaashekyererwa baingi kandi yaabonabonesibwa abaserukare. Ahanikirwe aha muti, akaitsya omwitsyo gw’aha muheru, n’eiraka rihango yaagira ati: ‘Kyahwa!’ (Yohaana 19:30) Kwonka aha kiro kya kashatu, Yesu aherize kufa, Ishe ow’omu iguru akamuzoora yaamuha amagara ag’omwoyo. (1 Petero 3:18) Bwanyima ya sabiiti nkye, akagaruka omu iguru. Okwo omu iguru, ‘akashutama aha rubaju rwa buryo rwa Ruhanga’ yaategyeereza kuheebwa obushoboorozi.—Abaheburaayo 10:12, 13.

22. Yesu akahikiiriza ki omu kuguma ari omwesigwa okuhitsya aha kufa?

22 Yesu akahikiiriza ki omu kuguma ari omwesigwa okuhitsya aha kufa? Okufa kwa Yesu buzima kukatwiguriraho omuhanda gw’okutunga amagara agatahwaho omu kibanja kya Ruhanga omu nsi, ekirikwikirizana n’ekigyendererwa kya Yehova eky’okubanza. Oku okufa kwa Yesu kurikuhikiiriza eki nikwija kugambwaho omu shuura erikukurataho.

[Obugambo obw’Ahansi]

^ kacw. 7 Okubaasa kushoborokyerwa oburangi bwa Danieli oburikukwata ahari Yesu obwahikiriziibwe, reeba Ebyongyeirweho aha rupapura 197-9.

^ kacw. 11 Yehova naayetwa Tataitwe ahabw’okuba niwe Muhangi. (Isaaya 64:8) Ahabw’okugira ngu Yesu akahangwa Ruhanga, naayetwa Omwana wa Ruhanga. Kandi niyo nshonga ahabw’enki ebihangirwe ebindi eby’omwoyo hamwe na Adamu barikwetwa abaana ba Ruhanga.—Yobu 1:6; Luka 3:38.

^ kacw. 12 Okutunga obuhame obundi oburikuhamya ngu Omwana omujigaijo tarikwingana na Ruhanga, reeba Ebyongyeirweho aha rupapura 201-4.

EBI BAIBULI ERIKWEGYESA

▪ Okuhikiirizibwa kw’oburangi n’okugamba kwa Ruhanga we wenka nibihamya ngu Yesu akaba ari Mesia, nari shi Kristo.—Matayo 16:16.

▪ Yesu akaba naatuura omu iguru nk’ekihangirwe ky’omwoyo ira munonga atakaizire omu nsi.—Yohaana 3:13.

▪ Yesu akaba ari omwegyesa, omushaija oine rukundo kandi owaabaire eky’okureeberaho ky’okworobera Ruhanga omu kuhikiirira.—Matayo 9:35, 36.

[Ebibuuzo by’Obucweka]

[Ekishushani ekiri aha rupapura 38]

Aha kubatizibwa kwe, Yesu akahinduka Mesia, nari shi Kristo

[Ekishushani ekiri aha rupapura 44, 45]

Yesu akaba abuurira hoona ei yaabaire ashanga abantu