Kenle ko dedee, bie a ninyɛne ɛnrɛhɔ boɛ ɛnrɛmaa ɛ mra na bɛ rɛle babɔ. Kɛzi ɛbahola wɔaboa bɛ ɛ?

•  Mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛnwu ye la

•  Mɔɔ ɛbahola wɔayɛ la

 Tɛ mekɛ ne amuala a ninyɛne bahɔ boɛ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu a. Baebolo ne ka kɛ, “yɛ muala yɛfo.” (Gyemise 3:2) Ngakula noko fo. Noko akee saa ninyɛne angɔ boɛ ammaa ngakula a, ɔboa bɛ wɔ adenle bie azo​—ɔmaa bɛsukoa kɛ bɛbali ngyegyelɛ nwo gyima. Bɛnva subane ɛhye bɛnwo noko ngakula bahola azukoa. Ninli bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Laura la ka kɛ, “Me nee me hu ɛnwu ye kɛ, ɔle kpalɛ kɛ yɛbamaa yɛ mra azukoa kɛzi bɛdi ngyegyelɛ nwo gyima la tɛla kɛ yɛbamaa bɛade nganeɛ kɛ asɛɛ ngyegyelɛ biala ɛnle ɛkɛ. Saa ninyɛne angɔ boɛ a, bɛbahola bɛazukoa kɛ bɛgyinla ɔ nloa.”

 Ngakula dɔɔnwo ɛngola ɛngyinla ngyegyelɛ nloa. Ngakula bie mɔ ɛnze kɛzi bɛdi ngyegyelɛ nwo gyima la ɔluakɛ bɛ awovolɛ maa bɛte nganeɛ kɛ bɛtɛyɛle nvonleɛ biala. Kɛ neazo la, saa kakula ne ambɔ mɔdenle wɔ sukulu a, awovolɛ bie mɔ bɔ kilehilevolɛ ne somolɛ. Saa kakula ne nee ɔ gɔnwo nyia edwɛkɛ a, awovolɛ ne ka kɛ kakula ɛhendeɛ ne anyɛ ye boɛ.

 Noko saa awovolɛ fa debie biala mɔɔ kakula ne bayɛ la anwo ɛzonle to awie mɔ anwo zo a, kɛ ɔkɛyɛ na yeahola yeali ninyɛne mɔɔ angɔ ye boɛ la anwo gyima ɛ?

•   Maa ɛ mra ɛnwu ye kɛ mɔɔ bavi bɛ nyɛleɛ nu ara biala la, bɛdi nwolɛ ɛzonle.

   Baebolo ne ka kɛ: “Mɔɔ sonla kɛlua la yɛɛ ɔbu a.”​—Galeehyeama 6:7.

   Mɔɔ yɛbayɛ biala la debie vi nu bara. Yɛsɛkye debie a, ɔwɔ kɛ yɛyɛ ye boɛ. Yɛyɛ nvonleɛ a, mɔɔ vi nu ba la ɛnle kpalɛ. Ɔwɔ kɛ ngakula nwu ye kɛ mɔɔ bavi bɛ nyɛleɛ nu ara biala la bɛdi nwolɛ ɛzonle. Yemɔti, saa ɛ ra anyɛ debie boɛ anzɛɛ ninyɛne angɔ boɛ amaa ye a, mmabɔ awie mɔ somolɛ. Emomu, maa ɔnwu ye nyɛleɛ ne anwo amaneɛ kɛ mɔɔ ye ɛvolɛ ne de la. Nɔhalɛ nu, ɔwɔ kɛ kakula ne nwu ye wienyi kɛ saa ɔyɛ debie mɔɔ ɛnle kpalɛ a mɔɔ vi nu bara la ɛnle kpalɛ.

•   Boa ɛ mra maa bɛnwu kɛzi bɛbali nwolɛgyima la.

   Baebolo ngyinlazo: “Tenlenenli bahola adɔ aze fane nsuu, na ɔbadwazo bieko.”​—Mrɛlɛbulɛ 24:16.

   Ninyɛne angɔ ye boɛ a, ɔyɛ nyane, noko yemɔ ɛngile kɛ yɛ ɛbɛlabɔlɛ ne ɛra awieleɛ. Boa ɛ mra maa bɛdwenle kɛzi bɛbali tɛnlabelɛ ne anwo gyima mekɛ fofolɛ la anwo, tɛla kɛ bɛbava bɛ adwenle bɛazie ngyegyelɛ ne azo . Kɛ neazo la, saa ɛ ra ne ambɔ mɔdenle wɔ sukulu a, boa ye maa ɔnwu ye kɛ saa ɔsukoa kpalɛ a, mekɛ fofolɛ ɔbahola yeapase. (Mrɛlɛbulɛ 20:4) Saa ɛ ra raalɛ nee ɔ gɔnwo nyia edwɛkɛ a, boa ye maa ɔnwu kɛzi ɔbahola ɔ nee ye aziezie la, ɔnva nwo ahenle mɔɔ nvonleɛ ne vi ye la.​—Wulomuma 12:18; 2 Timote 2:24.

•   Boa ɛ mra maa bɛbɛlɛ bɛ nwo aze.

   Baebolo ngyinlazo: “Mese bɛ nuhua ko biala kɛ ɔmmadwenle kɛ ɔ nwo hyia tɛla kɛzi ɔde la.”​—Wulomuma 12:3.

   Saa ɛka ɛkile ɛ ra kɛ ɔ “nwo hyia tɛla awie biala” a, ɔnle nɔhalɛ yɛɛ ɔnrɛboa ye. Tɛ mekɛ ne amuala a ngakula mɔɔ bɔ mɔdenle kpalɛ wɔ sukulu la pɛ bɛ sɔnea kpalɛ a. Yɛɛ tɛ mekɛ ne amuala a ngakula mɔɔ bɔ mɔdenle wɔ nwɔhoalilɛ bie anu la di konim a. Ngakula mɔɔ bɛlɛ bɛ nwo aze na bɛze mɔɔ bɛkola bɛyɛ nee mɔɔ bɛngola bɛnyɛ la kola gyinla ngyegyelɛ nloa kpalɛ.

   Baebolo ne ka kɛ ngyegyelɛ bahola ‘amaa yɛanyia anwosesebɛ kpole yɛagyinla kpundii.’ (Gyemise 1:2-4) Yemɔti ɔwɔ nu kɛ saa ninyɛne angɔ ye boɛ a, yɛdi nyane, noko ɛbahola wɔaboa ɛ mra wɔamaa bɛanyia nwolɛ adwenle kpalɛ.

   Le kɛ ninyɛne gyɛne mɔɔ ɛkile ɛ mra la, ɔhyia mekɛ nee mɔdenlebɔlɛ na wɔahola wɔahile ɛ mra kɛzi bɛdi ngyegyelɛ nwo gyima la. Noko ɛhye baboa bɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛnyi la. Letting Go With Love and Confidence buluku ne ka kɛ: “Ngakula mɔɔ kola di ninyɛne nwo gyima kpalɛ la ɛnda ɛnyɛ ninyɛne mɔɔ boda bɛ la wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛyia ngyegyelɛ la. Bɛkola bɛgyinla tɛnlabelɛ fofolɛ mɔɔ ɛnle kpalɛ la anloa.” Nɔhalɛ nu, ɛhye boa bɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛyɛ mgbanyinli bɔbɔ la.

 Nzuzulɛ: Yɛ neazo maa bɛ. Kakye kɛ kɛzi ɛdi ninyɛne mɔɔ angɔ boɛ anwo gyima la baboa ɛ mra yeamaa bɛazukoa kɛzi bɛbali bɛ ɛdeɛ nwo gyima la.