Йесойы заманты-иу зианы, ӕцӕгдӕр, уадындзтӕй цагътой?

▪ Библийӕ базонӕн ис, цины рӕстӕг-иу уадындзтӕй кӕй цагътой (1 Паддзӕхты 1:40; Исай 5:12; 30:29). Стӕй ма дзы фыст ис, уадындзтӕй-иу кӕй цагътой зианы дӕр. Зианы ма-иу ӕндӕр истӕуыл цагътой ӕви нӕ, уый тыххӕй Библи ницы зӕгъы. Матфейы чиныджы фыст ис, иу дзуттаг хицауӕн йӕ чызг мӕлӕты къахыл куы ныллӕууыд, уӕд Йесомӕ кӕй бахатыд, цӕмӕй йын ӕй райгас кодтаид. Йесо уыцы хицауы хӕдзармӕ куы бацыд, «уӕд дзы баййӕфта уадындзӕй цӕгъдджыты, стӕй бирӕ адӕмы тыхстӕй» (Матфейы 9:18, 23).

Цымӕ уыцы заманты зианы, ӕцӕгдӕр, уадындзтӕй цагътой? Библи тӕлмацгӕнӕг Уильям Баркли загъта: «Раджы заманты бирӕ бӕстӕты, зӕгъӕм, Ромы, Грецийы, Финикийы, Ассирийы ӕмӕ Палестинӕйы, зианы рӕстӕг кӕнӕ-иу исты бӕллӕх куы ’рцыд, уӕд-иу уадындзтӕй ӕнкъард музыкӕ цагътой». Талмуды та фыст ис, н. э. фыццаг ӕнусты-иу дзуттаг нӕлгоймагӕн йӕ ус куы амард, уӕд цыфӕнды мӕгуыр ма уыдаид, уӕддӕр-иу баххуырста, уадындзӕй чи цагъта, дыууӕ ахӕм нӕлгоймаджы ӕмӕ иу хъарӕггӕнӕг сылгоймаджы. Фыццаг ӕнусы цӕрӕг историк Иосиф Флавий фыста, зӕгъгӕ, н. э. 67 азы ромӕгтӕ галилейаг горӕт Иотапат кӕй бацахстой ӕмӕ йын йӕ адӕмы кӕй ныццагътой, уыцы хабар Иерусалимы куы фехъуыстой, уӕд «хъарӕггӕнджытӕй бирӕтӕ баххуырстой уадындзтӕй цӕгъдджыты, цӕмӕй сӕ цагъдмӕ хъарджытӕ кодтаиккой».

Чырыстиимӕ хъӕдыл кӕй байтыгътой, уыцы фыдгӕнджытӕ цавӕр хъуыддаджы уыдысты аххосджын?

▪ Уыцы фыдгӕнджыты Библи хоны «абырджытӕ» (Матфейы 27:38; Марчы 15:27). Библийы дзырдтӕ чи ӕмбарын кӕны, уыцы дзырдуӕттӕй иуӕй-иутӕм гӕсгӕ Фыстад фыдгӕнджыты хоны алыхуызон нӕмттӕй, чи цы фыдракӕндтӕ кодта, уымӕ гӕсгӕ. Грекъаг дзырд клептес амыдта, сусӕгӕй чи давта, ахӕм адӕймагмӕ. Уыцы дзырдӕй Библи хоны Иудӕ Искариоты, Чырыстийы ахуыргӕнинӕгты ӕхцайы къоппӕй сусӕгӕй ӕхца чи давта, уый (Иоанны 12:6). Дзырд лестес та арӕхдӕр амыдта, адӕмы чи стыгъта, уыдонмӕ, амыдта ма, хицауады ныхмӕ чи цыд, уыдонмӕ дӕр, стӕй змӕнтджытӕм. Чырыстиимӕ хъӕдыл кӕй байтыгътой, уыцы фыдгӕнджытӕ хаудысты дыккӕгтӕм, ома, Библи лестес кӕй хоны, уыдонмӕ. Библийы куыд фыст ис, атфӕмӕй уыцы фыдгӕнджытӕй иу загъта: «Нӕ хъуыддӕгты тыххӕй нын цы ’мбӕлд, уый нын бакодтой» (Лукайы 23:41). Уымӕ гӕсгӕ зӕгъӕн ис, ӕмӕ давгӕ кӕй кодтой, ӕрмӕст уыцы хъуыддаджы нӕ уыдысты аххосджын.

Уыцы дыууӕ абырӕгау Вараввӕйы дӕр хуыдтой лестес (Иоанны 18:40). Вараввӕ ӕрмӕст давӕг кӕй нӕ уыд, уый бӕрӕг у Лукайы 23:19 стихӕй. Уым фыст ис, зӕгъгӕ, «ахӕстоны бадт, горӕты адӕмы хицауады ныхмӕ кӕй сыстын кодта ӕмӕ кӕйдӕр кӕй амардта, уый тыххӕй».

Уӕдӕ Чырыстиимӕ хъӕдыл кӕй байтыгътой, уыдон кӕд абырджытӕ уыдысты, уӕд, гӕнӕн ис, ӕмӕ адӕмы хицауады ныхмӕ дӕр кодтой кӕнӕ та искӕй маргӕ дӕр акодтой. Куыдфӕнды ма уыдаид, ромаг хицау Понтий Пилат сын мӕлӕты тӕрхон рахаста – хъӕдыл сӕ байтындзын кодта.