Kasin Antam La?

Talaga ta’n mantitipon iray gilata na naakan legay tiagew tan panaoy panag-ani?

▪ Ibabaga na Uliran 6:6-8: “Onla ka ed gilata, sika a mangiras; isipen mo so saray dalan to, tan onkabat ka. Sikato ya andian na manunaan, manag-imaton, odino makauley, itadia to so tinapay to ed tiagew, tan tiponen to so kanen to ed panagani.”

Walaran talagay species na gilata a mantitipon na kanen da. Nayarin samay tinukoy nen Solomon et say harvester ant (Messor semirufus), say maslak a species na gilata ed Israel.

Unong ed sakey a reperensya, “onaalis iray harvester ant ed abung da legan a maabig so panaon pian mananap na naakan . . . [tan pian] mantipon na bukebukel legay panaon na ampetang.” Nayarin say pangaalaan day bukel et diad saray tanaman odino diad dalin. Say panggagawaay abung na sayan gilata et asingger ed pasen ya napangalaan day naakan, a singa diad kaalogan odino diad simpenay ilik.

Diad loob na mismon abung da, walay pigapigara tan nankokonektaan a kuarto a ditan so pantitiponan day naakan. Sarayan kuarto et manga 12 sentimetro so kaawang to tan 1 sentimetro so kaatagey to. No dakel so atipon na saray harvester ant, sarag da lan pambilay itan ed “masulok ya 4 bulan anggano agla ra ompaway ed abung da.”

Antoy trabaho na manag-awit na kopa na ari?

▪ Si Nehemias so manag-awit na kopa na ari na Persia a si Artaxerxes. (Nehemias 1:11) Diad saray palasyo ed Middle East nensaman, say manag-awit na kopa na ari et aliwan aripen, noagta atagey ya opisyal. Walaray sulsulat tan dakel ya akaukit ed dagdaan la ran padir a mangiter na dakel ya impormasyon nipaakar ed papel nen Nehemias diad palasyo na Persia.

Say alak et tawayan ni na manag-awit na kopa pian agnasamalan so ari. Kanian baleg so talek na ari ed manag-awit na kopa to. “Talagan kakkaukolan so toon napanmatalkan na ari lalo la ta diad palasyo na Persia nensaman et kaslakan iray pankokomplot sumpad ari,” so kuan nen iskolar a si Edwin M. Yamauchi. Ontan met, say manag-awit na kopa et paboriton opisyal, a baleg so impluensya to’d ari. Lapud inagew-agew ton nakakaiba so ari, nadesisyonan to no sioparay makaasingger ed sikato.

Akatulong iyan papel nen Nehemias pian sikatoy abuloyan na ari ed samay kerew to a makapawil komon ed Jerusalem, diad ontan et nipaalagey lamet so padir na syudad. Seguradon si Nehemias et importantin maong ed ari. Kanian oniay inkuan na The Anchor Bible Dictionary: “Say niyebat labat na ari et, ‘Kapigay ipawil mo ey?’”​—Nehemias 2:1-6.

[Diagram/Litrato ed pahina 9]

Saray ukit ed padir diad palasyo ed Persepolis, Persia

[Diagram]

(Parad aktual a format, nengnengen so publikasyon)

Manag-awit na kopa

Prinsipe Xerxes

Darius the Great

[Credit Line]

© The Bridgeman Art Library International