Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Bo Tabata Sa?

Bo Tabata Sa?

Con bida di un esclavo tabata den e Imperio Romano?

Cadena cu hanger di un esclavo

Den e Imperio Romano, hopi hende a bira esclavo sea pa motibo di conkista militar of secuestro. Nan tabata bende esnan captura y mayoria di nan nunca mas a mira nan famia.

Hopi esclavo mester a traha asina duro den mina te cu nan a muri. E esclavonan cu mester a traha den cunucu of haci trabou di cas tabatin un bida basta bon. E doñonan tin biaha tabata pone nan esclavonan bisti un cadena cu hanger. Riba e hanger tabatin skirbi cu esun cu entrega e esclavo cu a huy lo haya un recompensa. Casi semper nan tabata marca letter F di fugitivus (fugitivo) cu hero cayente riba frenta di un esclavo cu a purba di scapa varios bes.

E buki biblico di Filemon ta menciona cu apostel Pablo a manda e esclavo Onesimo, kende a huy bay, bek cerca su doño, Filemon. Maske Filemon pa ley tabatin derecho di castiga Onesimo, Pablo a pidi Filemon pa laga amor cristian y nan amistad personal conmov’e pa “ricibi [Onesimo] amablemente.”—Filemon 10, 11, 15-18.

Dicon Fenicia di antiguedad tabata famoso pa su tiña color biña?

Fenicia, un region cu actualmente ta Libanon, tabata bon conoci pa su tiña color biña di e stad Tiro. Rey Salomon di Israel di antiguedad a decora su tempel cu “tela purpura”, of biña, cu un artesano di Tiro a produci.—2 Cronicanan 2:13,14.

E tiña biña di Tiro tabata esun di mas costoso den e tempo ey. Un di e motibonan ta cu hende mester a haci hopi esfuerso pa producie. Na prome luga, piscadornan mester a saca for di lama un gran cantidad di molusco of cocolishi di e genero murex, * pasobra pa tiña un solo bisti mester a uza un 12.000 cocolishi. Despues, nan tabata saca e bestianan chikito for di e cocolishinan pa kita e kliernan cu ta produci e tiña. Hende cu tabata traha e tiña tabata mescla e kliernan ey cu salo y laga esakinan para den solo na aire liber pa tres dia. Despues di esey, nan tabata pone e mescla cu awa di lama den un bari y tap’e, y nan tabata pon’e keinta riba un candela abou pa un par di dia mas.

Pa cientos di aña, e hendenan di Fenicia a produci y bende e tiña biña di Tiro. Y nan a haci mescos na e luganan cu nan a conkista. Rond di e costa di Lama Mediteraneo te na luganan manera Cádiz, Spaña, hende a haya restonan di e produccion di e tiña ey.

^ par. 8 E cocolishi ta entre cinco pa ocho centimeter largo.