Bai na kontenido

Bai na kontenido

Siensia i e Relato di Génesis

Siensia i e Relato di Génesis

Hopi hende ta bisa ku siensia ta proba ku e relato bíbliko di kreashon no ta bèrdat. Sinembargo, e berdadero konflikto no ta entre siensia i Beibel, sino entre siensia i e opinion di gruponan religioso ku ta interpretá Beibel literalmente. Segun algun di e gruponan akí Beibel ta bisa ku mas o ménos 10.000 aña pasá Dios a krea henter e universo den seis dia di 24 ora.

Pero Beibel no ta apoyá e idea ei. Si tabata asina, e ora ei hopi di e deskubrimentunan sientífiko di e último shen añanan lo a lanta duda enkuanto si Beibel ta eksakto i konfiabel. Un análisis kuidadoso di Beibel ta indiká ku no tin konflikto entre Beibel i echonan ku ta sientífikamente komprobá. P’e motibu ei, Testigunan di Yehova no ta di akuerdo ku algun grupo religioso ku ta interpretá Beibel literalmente. Ban wak kiko Beibel ta siña realmente tokante e tópiko akí.

Génesis no ta bisa ku kreashon di tera i universo a tuma lugá den seis dia di 24 ora algun mil aña pasá

Ki Tempu e “Prinsipio” Tabata?

E relato bíbliko di Génesis ta kuminsá ku palabranan simpel i impaktante: “Na prinsipio Dios a krea e shelunan i tera.” (Génesis 1:1) Vários analista di Beibel ta di akuerdo ku e akshon deskribí den e versíkulo ei ta distinto for di e dianan di kreashon deskribí di versíkulo 3 padilanti. Esei ta di gran importansia, ya ku e promé frase ei di Beibel ta indiká ku e universo ku ta inkluí entre otro nos planeta Tera tabata eksistí kaba pa un periodo indefiní promé ku e dianan di kreashon a kuminsá.

Geólogonan ta kalkulá ku planeta Tera tin 4 mil mion aña bieu, i astrónomonan ta kalkulá ku e universo por tin 15 mil mion aña bieu. E kalkulashonnan ei, òf posibel ahustenan ku por bini den futuro, ta kontradisí Génesis 1:1? Nò, pasobra Beibel no ta bisa spesífikamente kon bieu “e shelunan i tera” ta. Kier men ku siensia no ta kontradisí Génesis 1:1.

Kon Largu e Dianan di Kreashon Tabata?

Kiko di e dianan di kreashon, nan tabata literalmente 24 ora? Algun hende ta bisa ku debí ku Moisés, e eskritor di Génesis, na dado momento a referí na e dia ku ta sigui e seis dianan di kreashon komo un modelo pa e sabat semanal, kada un di e dianan di kreashon mester ta literalmente 24 ora. (Eksodo 20:11) Pero e palabranan di e buki di Génesis ta apoyá e konklushon akí?

Nò, pasobra e palabra hebreo tradusí komo “dia” por referí na diferente periodo, no na un periodo di 24 ora so. Por ehèmpel, ora Moisés a duna un resúmen di e obranan di kreashon di Dios, el a referí na tur e seis dianan di kreashon komo ún dia. (Génesis 2:4) Ademas, riba e promé dia di kreashon, “Dios a yama e lus Dia i e skuridat el a yama Nochi.” (Génesis 1:5) Aki, Beibel ta yama solamente un parti di un periodo di 24 ora “dia.” Sin duda, no tin ningun base bíbliko pa bisa ku kada dia di kreashon a dura 24 ora.

Ta kon largu e dianan di kreashon tabata anto? Beibel no ta bisa esei. Sinembargo, e palabranan ku Génesis kapítulo 1 i 2 ta usa ta indiká ku ta trata di un periodo basta largu.

Seis Periodo di Kreashon

Moisés a skirbi su relato na hebreo, i el a skirbié desde e ángulo di un hende pará riba e superfisie di tera. E dos faktornan akí huntu ku e echo ku universo tabata eksistí promé ku e kuminsamentu di e periodonan òf dianan di kreashon ta yuda solushoná gran parti di e desakuerdonan ku tin enkuanto e relato di kreashon. Di ki manera?

Susesonan ku a kuminsá tuma lugá durante ún “dia” a sigui ún òf mas “dia” despues

Un análisis kuidadoso di e relato di Génesis ta revelá ku susesonan ku a kuminsá tuma lugá durante ún “dia” a sigui ún òf mas “dia” despues. Por ehèmpel, promé ku e promé “dia” di kreashon a kuminsá, ya solo tabata eksistí kaba, pero probablemente un kapa di nubia diki tabata stroba lus di solo yega tera. (Jòb 38:9) Durante e promé “dia,” e kapa di nubia diki a kuminsá bira mas fini i lus a kuminsá drenta atmósfera. *

Riba e di dos “dia,” e atmósfera a sigui klara, kreando un espasio entre e kapa di nubia diki i e oséano abou. Riba e di kuater “dia,” e atmósfera gradualmente a bira asina kla ku luna ku solo a aparesé “na e firmamentu di e shelunan.” (Génesis 1:14-16) Ku otro palabra, for di e ángulo di un hende riba tera, luna ku solo a kuminsá bira visibel. Tur e susesonan akí a sosodé gradualmente.

Tambe e relato di Génesis ta bisa ku segun ku e atmósfera a bira mas kla, kriaturanan buladó—entre otro para i insekto—a kuminsá aparesé riba e di sinku “dia.”

E palabranan ku e relato bíbliko a usa ta laga lugá pa e posibilidat ku algun suseso prinsipal ku a tuma lugá durante kada periodo òf dia di kreashon a sosodé gradualmente en bes di instantáneamente, i kisas algun di nan asta a sigui durante e siguiente dianan di kreashon. *

Segun Nan Sorto

E echo ku mata i bestia a aparesé gradualmente ta nifiká ku Dios a usa evolushon pa produsí e tantísimo formanan di bida ku tin? Nò, e relato ta bisa klaramente ku Dios a krea tur e ‘sortonan’ prinsipal di mata i bestia. (Génesis 1:11, 12, 20-25) E ‘sortonan’ original di mata i bestia akí tabatin e abilidat di adaptá na kambionan ku tuma lugá den medio ambiente? Kiko ta determiná loke ta e límite di un “sorto”? Beibel no ta bisa nada tokante esei. Sinembargo, e ta bisa sí ku kriaturanan bibu “tabata abundá, segun nan sorto.” (Génesis 1:21) E palabranan akí ta indiká ku tin un límite pa loke ta trata e variashon ku por tin den kada “sorto.” Tantu e fosilnan komo investigashonnan mas resien ta duna prueba ku e kategorianan fundamental di mata i bestia a kambia masha tiki atraves di periodonan largu.

Investigashon resiente ta konfirmá ku tur kos bibiente ta reprodusí “segun nan sorto”

Kontrali na loke algun grupo religioso ku ta interpretá Beibel literalmente ta afirmá, e buki di Génesis no ta siña ku universo, inkluso e tera i tur kos bibiente riba dje, tabata kreá den un periodo kòrtiku di tempu den un pasado no muchu leu. Aspektonan di e deskripshon di kreashon di e universo i aparishon di bida riba tera den e buki di Génesis ta kuadra ku deskubrimentunan sientífiko resien.

Beibel ta bisa ku Dios a krea tur kos, pero hopi sientífiko ta rechasá e idea ei debí na nan filosofianan. Sinembargo, ta interesante ku den e buki bíbliko di Génesis, Moisés a skirbi ku e universo tabatin un komienso i ku bida a aparesé gradualmente den etapa durante un periodo largu. Ta di unda Moisés por a logra haña informashon sientífikamente eksakto mas o ménos 3.500 aña pasá? Ta ún splikashon lógiko so tin. Esun ku tin poder i sabiduria pa krea shelu i tera sin duda a duna Moisés e informashon sientífikamente eksakto ei. Esaki ta duna peso na loke Beibel ta bisa tokante su mes, esta ku e ta “inspirá pa Dios.” *2 Timoteo 3:16.

Pero kisas bo ta puntra bo mes, ta hasi un diferensia loke mi ta kere tokante e relato bíbliko di kreashon? Laga nos ban wak algun motibu konvinsente pakiko e ta hasi un diferensia.

^ par. 13 Den e parti ku ta deskribí loke a sosodé riba e promé “dia” a usa e palabra hebreo ‘ohr pa lus den un sentido general, pero pa e di kuater “dia” a usa e palabra ma’óhr, ku ta referí na e fuente di lus.

^ par. 16 Por ehèmpel, durante e di seis dia di kreashon, Dios a manda hende pa “multipliká, i yena e tera.” (Génesis 1:28, 31) Sinembargo, esaki a kuminsá tuma lugá te e siguiente “dia.”—Génesis 2:2.

^ par. 20 Pa mas informashon tokante e tópiko akí, wak e foyeto Un Buki pa Tur Hende, publiká pa Testigunan di Yehova.