Bai na kontenido

Bai na kontenido

E artefakto akí skirbí na spijkerschrift tin e nòmber “Tattannu” na un di su bandanan

Un Prueba Mas

Un Prueba Mas

Tin prueba arkeológiko ku ta apoyá loke Beibel ta bisa? Na 2014, un artíkulo den e revista Biblical Archaeology Review a puntra: “Kuantu hende menshoná den e Skritura Hebreo a ser konfirmá pa arkeologia?” E kontesta ku el a duna ta: “Por lo ménos 50!” Pero un hòmber ku no a ser menshoná den e lista ei ta Tatnai. Ken e tabata? Laga nos wak ki papel e tin den Beibel.

Herúsalèm tabata parti di e inmenso Imperio di Persia. E siudat tabata keda wèst di Riu Eufrates, den e área ku e personan tabata yama Otro Banda di e Riu. Despues ku e personan a konkistá Babilonia, nan a libra e hudiunan ku tabata den koutiverio i a outorisá nan pa rekonstruí e tèmpel di Yehova na Herúsalèm. (Èsdras 1:1-4) Sinembargo, enemigu di e hudiunan tabata oponé e proyekto i a usa esaki komo un preteksto pa akusá e hudiunan di a rebeldiá kontra Persia. (Èsdras 4:4-16) Durante e reinado di Darío I (aña 522 pa 486 promé ku Kristu), un ofisial perso yamá Tatnai a bai investigá e asuntu. Beibel ta yama e hòmber akí e “gobernador di e provinsia na e otro banda di Riu Eufrates.”—Èsdras 5:3-7.

Vários artefakto ku e nòmber Tatnai skirbí na spijkerschrift a sobrebibí komo parti di loke kisas tabata un archivo di famia. E artefakto ku ta konektá Tatnai ku miembro di e famia ei ta un dokumento firmá ku ta kontené un akuerdo pa paga bèk un suma di plaka fechá aña 502 promé ku Kristu, ku tabata e di 20 aña di e reinado di Darío I. Den esaki e ta menshoná un testigu di e akuerdo ku tabata un sirbidó di “Tattannu, gobernador di e provinsia na Otro Banda di e Riu,” e hòmber Tatnai ku e buki di Beibel Èsdras ta papia di dje.

Ki papel e hòmber akí tabatin? Na aña 535 promé ku Kristu, Siro e Grandi a reorganisá su teritorio den diferente provinsia, i un di nan tabata yama Babilonia i Otro Banda di e Riu. Despues e provinsia ei a ser partí na dos, i un di nan tabata simplemente yamá Otro Banda di e Riu. Esaki tabata inkluí Coele-Siria, Fenisia, Samaria i Huda; e statnan akí tabata ser dirigí for di Damasko. Tatnai tabata goberná e regionnan akí mas o ménos for di aña 520 pa 502 promé ku Kristu.

Despues ku Tatnai a biaha bai Herúsalèm pa investigá e supuesto kaso di rebelion, el a informá Darío ku e hudiunan a bisa ku nan a haña outorisashon di Siro pa rekonstruí e tèmpel di Yehova. Evidensia den archivo di e kas real a sostené e deklarashon akí. (Èsdras 5:6, 7, 11-13; 6:1-3) Pues Tatnai a haña instrukshon pa no intervení, i el a obedesé.—Èsdras 6:6, 7, 13.

Ta bèrdat ku “Tatnai gobernador di e provinsia na Otro Banda di e Riu” no a logra nada di gran importansia den historia. Pero tuma nota ku e Skritura ta menshon’é i ta dun’é e título korekto. Esaki ta duna nos un prueba mas ku arkeologia bes tras bes ta konfirmá ku Beibel su historia ta eksakto.