TURYŚCI byli głodni. Zwiedzanie historycznych zakątków starej części Betlejem zaostrzyło ich apetyt, więc chcieli spróbować miejscowej kuchni. Ktoś zauważył restaurację oferującą przepyszne falafele, czyli kotleciki z mielonej ciecierzycy, serwowane z pomidorami, cebulą i innymi warzywami w chlebie zwanym pitą. Apetyczna przekąska dodała im sił do kontynuowania wycieczki.

Skosztowanie tego chleba, który jedli po raz pierwszy, było prawdopodobnie najbardziej historycznym akcentem dnia. Betlejem dosłownie znaczy „dom chleba” — w tych stronach wypieka się go od tysiącleci (Rut 1:22; 2:14). Dziś pita jest jednym z najpopularniejszych rodzajów pieczywa w tym mieście.

Niespełna cztery tysiące lat temu niedaleko na południe od Betlejem żona Abrahama, Sara, upiekła świeży chleb, żeby nakarmić trzech niespodziewanych przybyszów (Rodzaju 18:5, 6). „Wyborna mąka”, której użyła, mogła pochodzić z pszenicy płaskurki albo z jęczmienia. Sara musiała przygotować ten chleb szybko i zapewne piekła go na gorących kamieniach (1 Królów 19:6).

Jak podaje sprawozdanie biblijne, rodzina Abrahama wypiekała chleb samodzielnie. Ze względu na koczowniczy tryb życia Sara i jej służące raczej nie piekły chleba w piecach, jakich używano zazwyczaj w Ur, jej rodzinnym mieście. Wyborna mąka pochodziła z lokalnych zbóż. Mielenie jej było żmudnym zajęciem, do którego używano ręcznych żaren i prawdopodobnie moździerza z tłuczkiem.

Cztery wieki później w Prawie Mojżeszowym zakazano brania w zastaw ręcznych żaren, ponieważ równałoby się to ‛wzięciu w zastaw duszy’ (Powtórzonego Prawa 24:6). Bóg uważał, że takie żarna są niezbędne do przeżycia — bez nich rodzina nie miałaby chleba (Zobacz ramkę  „Codzienne mielenie mąki i pieczenie chleba w czasach biblijnych”).

Pismo Święte nawiązuje do chleba przeszło 350 razy. Pisarze biblijni często używali tego słowa jako synonimu pokarmu. Jezus zapewnił, że ci, którzy służą Bogu, mogą z ufnością prosić w modlitwie: „Daj nam dzisiaj naszego chleba na ten dzień” (Mateusza 6:11). W wersecie tym „chleb” oznacza pokarm w sensie ogólnym, a Jezus chciał nas nauczyć, że w sprawie zabiegania o codzienne pożywienie możemy polegać na Bogu (Psalm 37:25).

Jest jednak coś ważniejszego niż chleb — niż pokarm. Jezus powiedział: „Nie samym chlebem ma żyć człowiek, lecz każdą wypowiedzią, która przechodzi przez usta Jehowy” (Mateusza 4:4). Słowa te nawiązywały do wypowiedzi z czasów, kiedy Izraelici byli całkowicie zależni od tego, co dawał im Bóg. Wkrótce po wyjściu z Egiptu, gdy niecały miesiąc przebywali na pustkowiu Synaj, ich zapasy zaczęły się kurczyć. Zatrwożeni perspektywą głodowej śmierci na tym jałowym pustkowiu, gorzko narzekali, że w Egipcie ‛jedli chleb do syta’ (Wyjścia 16:1-3).

Niewątpliwie pieczywo w Egipcie było smaczne. W czasach Mojżesza piekarze wytwarzali dla Egipcjan różnorodne chleby i placki. Ale Jehowa nie zamierzał pozostawić swojego ludu bez chleba. Obiecał: „Oto jak deszcz spuszczę wam z niebios chleb”. I rzeczywiście, następnego dnia z samego rana ten chleb z nieba się pojawił. Były to  „drobne płatki” z wyglądu przypominające rosę lub szron. „Co to?” — pytali Izraelici, gdy ujrzeli je po raz pierwszy. Mojżesz wyjaśnił: „To jest chleb, który Jehowa dał wam na pokarm”. Pokarm ten, nazwany przez nich „manną” *, utrzymywał ich przy życiu przez następnych 40 lat (Wyjścia 16:4, 13-15, 31).

Cudowna manna początkowo musiała zachwycić Izraelitów. Smakowała jak „placki z miodem” i było jej dla wszystkich pod dostatkiem (Wyjścia 16:18). Z upływem czasu zaczęli jednak tęsknić do różnorodnego pożywienia, które mieli w Egipcie. „Nasze oczy nie widzą nic oprócz manny” — narzekali (Liczb 11:6). Jeszcze później sarkali: „Nasza dusza obrzydziła sobie ten chleb godny wzgardy” (Liczb 21:5). „Chleb z nieba” w końcu wydał im się obmierzły i wstrętny (Psalm 105:40).

A zatem chleb, podobnie jak inne rzeczy, łatwo można uznać za coś oczywistego. Ale w Biblii wspomniano o wyjątkowym chlebie, którym nikt nie powinien wzgardzić. Jezus przyrównał go do manny, którą z taką niewdzięcznością odrzucili Izraelici. Ten chleb mógł zapewnić wiecznotrwałe korzyści.

Jezus powiedział swoim słuchaczom: „Ja jestem chlebem życia. Wasi praojcowie jedli mannę na pustkowiu, a jednak pomarli. To jest chleb, który zstępuje z nieba, aby każdy mógł z niego jeść i nie umrzeć. Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba; jeśli ktoś je z tego chleba, będzie żył na wieki; chlebem zaś, który ja dam, jest moje ciało za życie świata” (Jana 6:48-51).

Wielu ludzi przysłuchujących się wtedy Jezusowi nie zrozumiało symbolicznego znaczenia słów „chleb” i „ciało”. Była to jednak niezwykle  trafna przenośnia. Literalny chleb zaspokajał codzienne potrzeby Żydów w czasach Jezusa — tak jak manna w okresie czterdziestoletniej wędrówki Izraelitów po pustkowiu. Ale chociaż była darem od Boga, nie zapewniała życia wiecznego. Natomiast ludzie, którzy wierzą w ofiarę Jezusa, mogą się spodziewać takiej nagrody. Jezus rzeczywiście jest „chlebem życia”.

Kiedy jesteś głodny, nieraz pewnie sięgasz po kromkę chleba. Może też dziękujesz Bogu za „chleb powszedni” (Mateusza 6:11, Biblia Tysiąclecia). Skoro okazujemy wdzięczność za smaczną żywność, to tym bardziej nigdy nie zapominajmy o szczególnym znaczeniu „chleba życia” — Jezusa Chrystusa.

W przeciwieństwie do niewdzięcznych Izraelitów z czasów Mojżesza nie chcemy tego bezcennego chleba uważać za coś oczywistego. Jak możemy to pokazać? Jezus oświadczył: „Jeżeli mnie miłujecie, będziecie przestrzegać moich przykazań” (Jana 14:15). Takim postępowaniem otworzymy sobie drogę do tego, by smakiem chleba rozkoszować się przez całą wieczność (Powtórzonego Prawa 12:7).