Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

KAHLEMENGIH ARAIL PWOSON | ENOK

“Enok Inenen Keniken Pahn Kupwuren Koht”

“Enok Inenen Keniken Pahn Kupwuren Koht”

ENOK mour werei. Ele e pahn apwal ong kitail en medewehla, ahpw en ohl menet eh mour reireiki sounpar 365, reireisang mour en aramas ahnsou wet pak pahieu! Nan eh ahnsowo e sohte uhdahn mah. Ahnsowo, daulih sounpar limekid samwalahro, aramas kak mour werei sang aramas en rahnpwukat. Tepin ohl Adam, momourki sounpar wenepwiki samwa ni ahnsou me Enok ipwidi, oh Adam pil momourki sounpar silipwuki mwuri! Ekei kadaudok en Adam kan mour werei sang met. Eri ni Enok eh sounpar 365 ele e mwomwen kehkehlailte, duwehte ohl emen me pwulopwulte me miehte soahng tohto e kak wia. Ahpw ni mehlel, e sohte wia met.

Ele Enok mi nan keper. Medewehla eh wie rukurukseli, oh pil eh sohte kak manokehla mwomwen aramas ako me e ahpwtehn koasoiaiong irail duwen rohng sang Koht. Masarail kan kasalehda uwen ar uhdahn lingeringer. Aramas ako kailongki ih. Irail sapwungki eh rohngo, oh irail sohte katapanki Koht me poaronehla ih. Irail sohte kak pelianda en Enok Kohto, Siohwa, ahpw irail kak pelianda ohl menet! Ele Enok medewe ma e pahn kak pwurehng tuhwong eh peneinei. Ia duwe, e medewe duwen eh pwoudo oh nah serepein ko de nah pwutak Medusala de Lamek nein nah pwutako? (Senesis 5:21-23, 25) Ih imwilahn eh mour met?

Enok iei emen me kitail sohte nohn wehwehki duwe nan Paipel. Wasa mwotomwot siluhte nan Paipel me kin koasoia duwen ih. (Senesis 5:21-24; Ipru 11:5; Sud 14, 15) Ahpw ire pwukat itar en kasalehiong kitail me ih ohl emen me ahneki pwoson laud. Ia duwe, mie pein omw peneinei me ke anahne apwalih? Mie pak me ke anahne kesihnenda teng ong dahme ke ese me pwung? Ma iei, ke pahn sukuhlki soahng tohto sang en Enok pwoson.

“ENOK KIN IANG KOHT KEKEID”

Aramas akan suwed ni ahnsou me Enok momour. Ih me kadaudok keisuh sang Adam. Ahnsowo aramas karanih soangen paliwar unsek me Adam oh Ihp ahneki ahpw kesehla. Ihme kahrehda aramas akan kin mour werei. Ahpw, arail wiewia kan uhdahn suwed oh re sohte ahneki nanpwungmwahu rehn Koht. Tiahk lemei uhdahn rek nan ahnsowo. Tiahk lemei tepida sang ahnsou me Kain kemehla rie ohl Eipel. Emen kadaudok en Kain ko mwomwen kin pohlki me eh tiahk lemei oh eh kin men ikih emen kin laudsang en Kain! Nan dih kesiluhwo, mehkot suwed kapw ehu pwarada. Aramas akan tepida likweriong mwaren Siohwa, ahpw kaidehn ni wahu ong kaudok. Irail kin lahlahwe oh sohte wauneki mwar sarawien Koht.​—Senesis 4:8, 23-26.

Soangen kaudok wet kalapw wiawi ni mwehin Enok. Ni Enok eh kekeirda, e anahne wiahda pilipil ehu. E pahn iang wia dahme aramas ako nan eh ahnsou kin wia? De e pahn rapahki Koht mehlelo, Siohwa, me ketin wiahda nanleng oh sampah? Ele e uhdahn men sukuhlki duwen Eipel, me mehla nin duwen emen me pwoson pwehki eh kin kaudokiong Siohwa ni ahl me kaperenda Ih. Enok pilada en wia soahngohte. Senesis 5:22 (NW) mahsanihong kitail: “E pousehlahte iang Koht mehlelo kekeid.” Koasoi kaselel wet kasalehda me Enok kelehpw kin papah Koht nan sampah suwed ehu. Iei ih tepin aramas me Paipel kawehwehda ni ahl wet.

Pil nan iretikitikohte mahsanih me Enok pousehlahte iang Siohwa kekeid mwurin eh nainekihda Medusala. Eri kitail kilang me Enok wia ohl emen me ahneki peneinei ni ahnsou me e mahki sounpar 65. Mie eh pwoud, me edeo sohte sansalda nan Paipel, oh pil nah “seri kei” me sohte sansal meh depe. Ma pahpa men pahn iang Koht kekeid ni eh kakairada oh apwalih eh peneinei, e anahne song en apwalih eh peneinei ni elen Koht. Enok wehwehki me Siohwa ketin kupwurki ih en loalopwoatohngete eh pwoudo. (Senesis 2:24) Oh e wia uwen eh kak en padahkihong nah seri ko duwen Siohwa Koht. Ia imwilahn met?

Paipel sohte kin kihda oaritik tohto. E sohte mahsanih mehkot duwen pwoson en nein Enok pwutako Medusala, me ahneki mour me keieu werei me kileldi nan Paipel oh mehla nan pahr me Nohlik Lapalapo wiawi. Ahpw, Medusala nainekihda pwutak emen me adaneki Lamek. Lamek daulih sounpar epwiki ni ahnsou me eh pahpa kahlapo Enok mehla. Oh Lamek kekeirda oh kasalehda pwoson kehlail. Siohwa ketin kamwakid ih en wiahda kokohp ehu me pid duwen Noha, nein Lamek pwutak, oh kokohp wet pweida mwurin Nohliko. Noha duwehte en eh pahpao pahpa kahlap Enok, me sansalda me ih kelehpw me kin iang Koht kekeid. Noha sohte tuhwongedi Enok. Ahpw Enok kihdi sohso kaselel ieu. Noha kak sukuhlki sohso wet sang eh pahpao, Lamek, de sang eh pahpa kahlapo Medusala de ele sang Sared, en Enok pahpao, me mehla ni ahnsou me Noha sounpar 366.​—Senesis 5:25-29; 6:9; 9:1.

Medewehla wekpeseng en nanpwungen Enok oh Adam. Mendahki Adam eh unsek, e dipada ong Siohwa oh kahrehiong kadaudoke kan ren iang sohsohki uhwong oh mour kapwunod. Ahpw mendahki Enok eh soh unsek, e iang Koht kekeid oh kihdiong kadaudoke kan sohsohn pwoson. Adam mehla ni ahnsou me Enok sounpar 308. Ia duwe, en Adam peneinei sengisengki sahm menet me inenen roporop? Kitail sehse. Ahpw, kesempwal sang met, “Enok kin iang Koht kekeid.”​—Senesis 5:24, NW.

Ma mie omw peneinei ieu me ke kin apwalih, tehk dahme ke kak sukuhlkihsang en Enok pwoson. Mendahki e kesempwal ken apwalihehki omw peneinei anahn en war, ahpw sohte mehkot kesempwal sang arail anahn en ahneki nanpwungmwahu rehn Koht. (1 Timoty 5:8) Ke kin apwalih anahn wet sang dahme ke kin koasoia oh pil sang dahme ke kin wia. Ma ke pilada en iang Koht kekeid duwehte Enok oh mweidohng sapwellimen Koht kaweid kan en kahluwa iuk nan mour, eri ke pil kak kihdiong omw peneinei sohso kesempwal ehu me mwohni sohte kak pwainda, iei omw mehn kahlemeng me re kak kahlemengih.

ENOK ‘KOHPADA DUWEN IRAIL’

Ele Enok kin sangat nin duwen ohl pwoson men nan sampah ehu me tohto sohte kin kasalehda pwoson. Ahpw ia duwe, eh Kohto Siohwa, kin mwahngih duwen ih? Ei. Ehu rahno Siohwa ketin mahseniong sapwellime ladu lelepek menet. Koht ketikihong Enok rohng ehu pwehn padahkihong aramas akan en eh ahnsowo. Ih eri ketin wiahkihla Enok soukohp men. Ih me tepin soukohp me eh rohng tepin pwarada nan Paipel. Kitail ese met, pwehki Sud rien Sises, mwekidki sapwellimen Koht manaman en ntingihedi en Enok kokohp ko sounpar kid kei samwalahro. *

Ia en Enok kokohpo? E ntingdi duwe met: “Kilang! Siohwa ketidohr iangahki sapwellime tohnleng sarawi ngedehrie pwehn kadeikada aramas koaros, oh kalokehki aramas suwed kan koaros arail wiewia suwed kan me re wiadahr ni ahl suwed, oh soahng kapwuriamwei sakanakan koaros me aramas suwed kan koasoiahki duwen ih.” (Sud 14, 15NW) Tepin mehkot me ke pahn tehkada nan iretikitiko iei me Enok mwomwen koasokoasoia mehkot me wiawiher, duwehte me Koht ketin kapwaiadahr dahme kokohpo koasokoasoia. Ih soangen ahl wet me irail kan me kin wiahda kokohp kan mwuhr kin idawehn. Kahrepen met iei pwehki soukohpo kin koasoakoasoia duwen mehkot ehu me uhdahn pahn pweida, kahrehda e kak kawehwehda met nin duwen mehkot me mwomwen wiawiher!​—Aiseia 46:10.

Ni eimah Enok lohkihda rohng en Koht ong aramas akan me uhwong

Ia mwomwen met ong Enok eh lohki rohng en kadeik wet, ele ahnsou me e kalohkihong koaros me pahn rong? Tehk uwen kehlail en rohng me e lohkio, pak pahieu e doadoahngki “suwed” pwehn kadeikada aramas ako oh mwomwen arail wiewia kan. Kokohpo kasalehiong aramas ako me arail wiewia ko ni ahnsowo uhdahn suwedla sang ni ahnsou me mwetuwel en Ihden sohrala. Arail mwehi pahn imwila ni ahnsou me Siohwa pahn ketido iangahki sapwellime “tohnleng sarawi ngedehrie”, me wehwehki sapwellime tohnleng kehlail kan me kaunopadahngehr mahwen pwehn kasohrehla aramas suwed ko. Ni eimah, Enok kelehpw me ehukihong aramas ako rohng wet sang rehn Koht! Ele Lamek ni ahnsou me e pwulopwul, e iang kilang oh uhdahn pwuriamweikihla uwen eimah en eh pahpa kahlapo. Ma iei, kitail kak wehwehki dahme kahrehda e pwuriamweikihla.

En Enok pwoson ele pahn kamwakid kitail en pein idek rehtail ma kitail kin kilang sampah wet me kitail momour loale duwehte Koht eh kin ketin kilengwohng sampah wet. Kadeik me Enok eimah kalohkio pil pidada irail kan nan atail mwehi; duwehte eh pid irail kan ni mwehin Enok. Pahrekiongete dahme Enok kin kalohkio, Siohwa ketikihdo Nohlik Lapalapo pwehn kasohrehla aramas suwed kan ni mwehin Nohao. Ahpw kasohrala wet kasalehda mwomwen kasohrala ehu me pahn wiawi. (Madiu 24:38, 39; 2 Piter 2:4-6) Rahnwet, duwehte mahso, Koht ketin onopadahr iangahki sapwellime tohnleng sarawi ngedehrie pwehn wahdo kadeik pwung ong aramas suwed kan. Emenemen kitail anahne kesempwalki ahn Enok rohngo oh ehukihong meteikan. Atail peneinei oh kompoakepatail kan ele sohte pahn iang kitail. Ele ekei pak kitail pahn pehm me kitail kelehpw. Ahpw Siohwa sohte ketin likidmeliehla Enok; e pil sohte pahn ketin likidmeliehla sapwellime ladu lelepek kan rahnwet!

“KASAUDA ENOK PWEHN DEHR KILANG MEHLA”

Ia duwen Enok eh sohla mie? Ni mehlel atail sohte dehdehki duwen mwomwen eh mehla laudsang atail sohte dehdehki duwen mwomwen eh mour. Ihte me pwuhken Senesis mahsanih: “Enok kin iang Koht kekeid. E ahpw sohla mie pwehki Koht kasauda ih.” (Senesis 5:24NW) Ni ahl dah me Koht ketin kasauda Enok? Mwuhr wahnpoaron Pohl kawehwehda: “Pwoson me kasauda Enok pwehn dehr kilang mehla, oh sohte emen kak diar, pwehki Koht ketin kasauda ih; pwe mwohn Koht eh ketin kasauda ih, Enok alehdi mehn kadehde me e inenen keniken pahn kupwuren Koht.” (Ipru 11:5NW) Ia wehwehn en Pohl koasoio, “kasauda Enok pwehn dehr kilang mehla”? Ekei kawehwehn Paipel kan koasoia me Koht ketikidahla Enok nanleng. Ahpw met sohte kak wiawi. Paipel kasalehda me Sises Krais me tepin iasadahng nanleng.​—Sohn 3:13.

Eri, ia wehwehn Enok eh “kasauda” pwe en dehr “kilang mehla”? Ele Siohwa kasauda Enok sang mour ong mehla, doarehsang ih medek en mehla. Ahpw keieu, Enok alehdi mehn “kadehde me e inenen keniken pahn kupwuren Koht.” Ia duwen? Mwohnte eh mehla, Enok ele alehdi kasansal ehu sang rehn Koht, ele kasansal en sampah eh wia paradais ehu. Kasansal wet me Siohwa kupwurperenki ih inenen sansal ong Enok, ni eh kommoaldi oh mehla. Wahnpoaron Pohl koasoiahki Enok oh ohl oh lih pwoson teikan, ni eh koasoia: “Aramas pwukat koaruhsie pwoson, ahpw re melahr.” (Ipru 11:13) Mwurin mwo, en Enok imwintihti kan mwein rapahki paliwere, ahpw “sohte emen kak diar,” ele pwehki Siohwa ketin ekihla, pwe ren dehr mwamwahliki de doadoahngki pwehn utung pelien lamalam likamw. *

Ni atail medemedewe iren Paipel pwukat, kitail song en medewehla ia mwomwen en Enok mour eh imwisekla. Ni omw medewehla met, tamataman me kaidehn ihte met me ele kak wiawi. Enok tangatangasang aramas ako oh uhdahn pwangadahr. Eh imwintihti kan pwakipwakih, oh irail uhdahn lingeringerkihda rohng en kadeik me e lohkihdao. Enok diarada wasahn ruk ehu oh ekis kommoal, ahpw e ese me e sohte kak rukuruk ahnsou werei. Kereniong eh mehla pahn wiawi ni ahl lemei ma re diarada ih. Erein eh komkommoal, e kapakapohng eh Kohto. Eri pepehm en meleilei ehu ahpw audehda ih. E kilang kasansal ehu oh uwen eh sansal e mwomwen me Enok mi nan kasansalo, oh met rasehng me e wahsang ih mwo wahlahng wasa doh.

Ele Enok kereniong kamakamala ni lemei ni ahnsou me Siohwa ketin kasauda ih

Medewehla kasansal ehu me ritidahng Enok me kaskasalehiong ih mwomwen sampah ehu me uhdahn weksang me e esehiero. Ong ih e mwomwen kaselel duwehte mwetuwel en Ihden, ahpw sohte kerup kei me sinsile pwe aramas akan ren dehr pedolong. Ohl oh lih koaros ahneki roson mwahu oh kehl en me pwulopwul. Popohl kipehdi irail koaros. Sohte kailok oh uhwong pelien lamalam me Enok uhdahn wehwehki mwahu duwe. Ong pein ih, Enok kak kilang oh kehn sapwellimen Siohwa inou, limpoak, oh eh ketin kupwurki ih. E uhdahn kamehlele me ih wasaht me e konehng kousoan ie; e pahn wia pein eh wasahn kousoan. Ni Enok eh ekisekis meleileidi, e meirkelikla oh sohla kehn wasa.

Oh wasao me e mihmihte lel rahnwet, nan irair en mehla me kin rasehng memeir, nan sapwellimen Siohwa Koht madamadau! Mwuri Sises ketin inoukihda me rahno pahn leledo ni irail koaros me Koht ketin tamataman pahn rong kapitien Krais oh irail pahn pedoisang nan arail sousou kan, re pahn pehdpeseng oh kilang wasa kaselel oh meleilei ehu nan paradais nin sampah.​—Sohn 5:28, 29.

Ke men iang mi wasao? Medewehla uwen eh pahn kaperen en tuhwong Enok. Medewehla soahng kaselel kan me kitail kak sukuhlkihsang reh! E kak padahkihong kitail ma e pwung mwomwen atail kin medewe duwen kaimwiseklahn eh mour. Ahpw mie mehkot me kitail ni karuwaru anahne sukuhlkihsang reh met. Mwurin Pohl eh koasoia duwen Enok, e ntingihedi: “Sohte me kak kenikenla pahn kupwur en Koht ma sohte eh pwoson.” (Ipru 11:6) Ia uwen eh uhdahn kesempwal ong emenemen kitail en kahlemengih en Enok eimah ni pwoson!

^ par. 14 Ekei me samanih Paipel kan kamehlele me Sud doadoahngki pwuhken mahs ehu me adaneki Book of Enoch, ahpw pwuhk wet sohte nohn likilik oh dehde ia wasa e tepisang ie oh e sohte mehlel me e kohsang rehn Enok. Mendahki pwuhk wet audaudki kokohp pwung me Enok kohpada, ahpw ele e kihsang kokohp wet nan ehu pwuhk tohrohr en mahs me sohla mie de sang poadopoad ehu me aramas akan kin padahkihong dihen mwuri kan. Ele Sud doadoahngkihte pwuhk de poadopoad en mahs wet, de ele e sukuhlki duwen Enok sang rehn Sises me ketiket nanleng oh mwahngih Enok ahnsou me e momour.

^ par. 20 Duwehte met ele Koht ketin koasoanehdi pwe aramas akan ren dehr diarada oh mwamwahliki paliweren Moses oh Sises.​—Deuderonomi 34:5, 6; Luk 24:3-6; Sud 9.