Ir al contenido

Ri nimalaj nojibʼal che kʼo pa ri Biblia

Ri nimalaj nojibʼal che kʼo pa ri Biblia

CHATCHOMAN chrij che tajin kasolij jun lugar jawijeʼ e kʼo wi jastaq re ojer konojel ya e qʼel chik, kʼo chi e teqʼ chke. Y nikʼaj chik qas ta e tzʼaqat. Are kʼu kʼo jun che tzʼaqat y sibʼalaj jeʼl kkaʼyik. Weneʼ kata che ri tajin kkʼamow abʼe: «¿La are más kʼakʼ wariʼ?», «are taj, kchaʼ chawe, are jun ojer wuj y kʼo ta jumul sukʼumam». Y tekʼuriʼ kata chik: «¿La amaqʼel chajim wajun wuj riʼ?», «no, kchaʼ ri kʼamal abʼe chawe, wajun wuj riʼ sibʼalaj uriqom kʼi kʼax». Weneʼ at kachomaj: «¿Ja rukʼ bʼanom wi?».

Wajun wuj riʼ kjunamataj rukʼ ri ukʼulmam ri Biblia. Are jun ojer wuj, más naj na uchʼijom chkiwach ri nikʼaj chik. Qastzij che kʼo ojer taq wuj che e qʼelobʼinaq. Jun kʼutbʼal, ri científicos kkibʼij che kʼi chke ri wuj riʼ man qastzij ta ri kkiya ubʼixik. Ri kunabʼal che kkiya ubʼixik qas ta kkunanik, xaneʼ más kuya kʼaxkʼolil. Y kʼi chke ri ojer taq wuj xaq e chʼaqap chik e kʼo kanoq y sibʼalaj kiriqom kʼax.

Kjunamataj ta rukʼ ri Biblia, che más che tres mil quinientos junabʼ uqʼiʼom. Paneʼ uriqom kʼi kʼax ojer kanoq, porom y qʼatem uwach, are kʼu e kunaq ta che usachik uwach. Paneʼ ri Biblia ojer bʼanom are kʼu ri kuya ubʼixik kʼa kʼo na upatan kimik (chawilaʼ ri recuadro «¿Anticuada, o adelantada para su tiempo?»).

RI PIXABʼ CHE NIM KIBʼANIK CHE KAJWATAJ CHQE KIMIK

Weneʼ at kachomaj wariʼ: «¿La qas ktobʼan na ri pixabʼ rech ri Biblia?». Rech kariq ri urespuesta, chatchoman chrij ri tajin kkʼulmataj pa ri uwach Ulew. ¿Jas tajin kkʼulmatajik? Weneʼ katchoman chrij ri chʼoj, ri contaminación, ri itzelal y ri man sukʼil taj. Chanim kqil na jujun kʼutunem rech ri Biblia y chatchoman chrij wariʼ: «¿La are más kqariq utzilal we kqaya bʼe che kukʼam qabʼe?».

RI JAMARIL

«Utz ke ri kkikoj kichuqʼabʼ rech kkʼojiʼ jamaril, kebʼinax kʼu na rumal ri Dios chi e ralkʼwal» (Mateo 5:9). «We kuyaʼ, chibʼanaʼ ronojel ri kixkun che ubʼanik rech kkʼojiʼ jamaril chixoʼl kukʼ konojel ri winaq» (Romanos 12:18).

RI ELEM KʼUXAJ Y RI KUYBʼAL MAK

«Utz ke ri kel kikʼuʼx chke ri kajil kitzʼaqat, kel kʼu na ukʼuʼx ri Dios chke» (Mateo 5:7). «Chisachalaʼ imak chbʼil taq iwibʼ we kʼo jun kʼo royowal chrij ri jun chik. Jas ri Ajawaxel [Jehová] * xusach ri imak ix, je chibʼanaʼ ix xuqujeʼ» (Colosenses 3:13).

UTZILAL CHKIXOʼL RI WINAQ

Ri Dios «xa kʼu che jun achi xeresaj wi konojel ri nimaʼq taq tinamit, rech kekʼojiʼ cho ronojel ri uwach Ulew» (Hechos 17:26). «Ri Dios man jalan ta keril wi taq ri winaq. Xaneʼ apachin ta ne ri kuxeʼj ribʼ chuwach pa apachike tinamit, ri kubʼan ri sukʼ, are riʼ kkʼam rumal ri Dios» (Hechos 10:34, 35).

UCHAJIXIK RI UWACH ULEW

«Ri Ajawaxel Dios xukoj ri achi chupam ri tikonijibʼal Edén rech kutajij xuqujeʼ kuchajij» (Génesis 2:15). «Xopan ri qʼij are taq ksach la kiwach ri kesachow uwach ri uwach Ulew» (Apocalipsis 11:18).

UXUTUXIK KIMULIXIK KʼI JASTAQ Y RI INMORALIDAD SEXUAL

«Chichajij iwibʼ, mirayij umulixik kʼi jastaq iwe. Paneʼ e kʼo kʼi jastaq re jun winaq, man are ta riʼ ri kyoʼw ri ukʼaslemal» (Lucas 12:15). «Mibʼan kʼut makunik kukʼ ixoqibʼ achijabʼ, mibʼan tzʼilalaj taq jastaq, mirayij kʼiʼalaj jastaq. Tzʼilol kʼu waʼ che ri tastalikalaj utinamit ri Dios» (Efesios 5:3).

UXUTUXIK RI ELAQʼ Y UBʼANIK UTZALAJ TAQ CHAK

«Kqaj kʼut chi utz kojbʼin pa ronojel» (Hebreos 13:18). «Ri [k]elaqʼanik, melaqʼan chik, xaneʼ chukojoʼ uchuqʼabʼ che kibʼanik utzalaj taq chak kukʼ ri uqʼabʼ» (Efesios 4:28).

UYAʼIK TOBʼANIK CHKE RI KʼO KAJWATAJ CHKE

«Chikubʼsaj kikʼuʼx ri kubʼan kebʼ kikʼuʼx. Cheʼitoʼ ri man kʼo ta kichuqʼabʼ. Makʼistaj ikʼuʼx che kitoʼik konojel» (1 Tesalonicenses 5:14). «Chi keqilij ri malkaʼnibʼ xuqujeʼ ri man kʼo ta chik kitat kinan, ri e kʼo pa kʼaxkʼolil» (Santiago 1:27).

Ri Biblia kubʼij ta chqe ri rajawaxik kqabʼano xaneʼ kukʼut chqawach jas ri kqabʼan che ukojik pa ri qakʼaslemal y unimaxik. We ta konojel ri winaq kenimanik, ¿la mat qastzij che ktobʼan riʼ chke ri kkiriq kʼax? Ri pixabʼ rech ri Biblia sibʼalaj kuya tobʼanik chqe kimik. Are kʼu, ¿jas tobʼanik kuya ri Biblia chqe?

¿JAS TOBʼANIK KUYA RI BIBLIA CHAWE KIMIK?

Ri Jesús xubʼij: «Are kʼu ri noʼj kqʼalajisax kumal ri e uchak chi sukʼ» (Mateo 11:19). ¡Qastzij ri kubʼij wajun texto! Ri kqabʼan che retaʼmaxik che ri pixabʼ kuya tobʼanik chqe are ukojik pa ri qakʼaslemal. Rumal laʼ weneʼ kachomaj wariʼ: «¿La qas ktobʼan ri Biblia? ¿La kuya kikotemal pa ri nukʼaslemal? ¿La kinutoʼ chuwach ri kʼaxkʼolil che tajin kinkʼulmaj kimik?». Chqilaʼ jun kʼutbʼal.

Diana * are jun ixoq che sibʼalaj kʼo kʼi kubʼano y kkikotik, are kʼu, xaq kʼateʼ xuriq jun kʼax. Xkam ri ral, xkijach kibʼ rukʼ ri rachajil y kʼax xubʼan che uriqik ri kajwataj che. Ri areʼ xubʼij: «Kʼo ta chi wal, kʼo ta chi wachajil y wachoch. Xintzaq ronojel, kʼo ta chi nuchuqʼabʼ y kʼo ta chi weyebʼal».

Diana qas xuchʼobʼ ri e tzij riʼ: «E oxkʼal lajuj (70) ri junabʼ ri kujkʼasiʼk, ri kʼo na kichuqʼabʼ, kekʼasiʼ jumuchʼ junabʼ; are kʼu ri bʼanoj nimal chi naj kkʼasiʼ jun xuwi keʼukʼam uloq yabʼal taq latzʼ xuqujeʼ riqoj kʼax. Ri junabʼ aninaq keʼokʼowik, xuqujeʼ kʼu ri oj» (Salmo 90:10).

Rech xuchʼij ri e kʼax riʼ, Diana xutzukuj tobʼanik pa ri Biblia, y rukʼ wariʼ xuriq kʼi utzilal. Junam che kqil na pa ri nikʼaj chi oxibʼ kʼutunem, kʼi winaq kilom che ri Biblia keʼutoʼo are chiʼ kkiriq kʼax. Kilom che ri Biblia kjunamataj rukʼ ri wuj che xojchʼaw chrij nabʼe kanoq. Kjunamataj ta kukʼ ri nikʼaj chi wuj che ojer xetzʼibʼaxik y che kʼo ta chi kipatan. ¿Jasche junam ta kukʼ ri nikʼaj chi wuj? ¿La qas are ri Dios riʼ xtzʼibʼan ri Biblia o are ri winaq? (1 Tesalonicenses 2:13).

Weneʼ kachomaj che pa ri akʼaslemal kʼo kʼi kʼaxkʼolil. ¿Jachin rukʼ katzukuj wi tobʼanik, utz taq pixabʼ y kubʼsal kʼuʼx are chiʼ kariq kʼaxkʼolil?

Chqilaʼ oxibʼ bʼantajik che kojutoʼ wi ri Biblia pa ri qakʼaslemal. Kojutoʼo rech:

  1. Kqaqʼatej uwach ri kʼaxkʼolil.

  2. Kqasukʼumaj ri kʼaxkʼolil che kqakʼulmaj.

  3. Kqachʼij ri kʼax are chiʼ kqariq taj jas kabʼano.

Ri nikʼaj chi kʼutunem kchʼaw chrij wariʼ.

^ párr. 10 Ri Biblia kubʼij che ri ubʼiʼ ri Dios are Jehová (Salmo 83:18).

^ párr. 24 Pa wajun kʼutunem riʼ y pa ri oxibʼ chik kʼexom jujun taq bʼiʼaj.